Tại buổi họp báo, phóng viên đặt câu hỏi về tình trạng lạm thu tái diễn nhiều năm, dù đã có nhiều văn bản chỉ đạo chấn chỉnh, nhưng những khoản đóng góp xã hội hóa tự nguyện vẫn bị biến tướng thành bắt buộc. Bộ Giáo dục và Đào tạo có biện pháp gì để phân định rõ ràng, tránh tình trạng ép buộc phụ huynh? Giải pháp cụ thể để giải quyết dứt điểm tình trạng lạm thu trong năm học 2025 – 2026 là gì?
Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Lê Tấn Dũng: Thời gian vừa qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng chính quyền các địa phương đã có nhiều văn bản chấn chỉnh tình trạng lạm thu của các cơ sở giáo dục. Năm học 2025 -2026 này, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có văn bản 5542 ngày 12/9/2025 gửi các bộ, ngành, địa phương, các cơ sở giáo dục về thực hiện chính sách học phí, miễn giảm học phí và các khoản thu trong lĩnh vực giáo dục-đào tạo. Bộ Giáo dục và Đào tạo có 9 nhóm giải pháp dài hạn và ngắn hạn để chấn chỉnh tình trạng lạm thu.
Thứ nhất, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có văn bản yêu cầu các cấp, các ngành thực hiện nghiêm chính sách giáo dục cũng như các quy định về học phí, miễn giảm, hỗ trợ về học phí theo đúng Nghị định 238 ngày 3/9/2025 của Chính phủ.
Thứ hai, quy định các khoản thu dịch vụ phục vụ hỗ trợ hoạt động giáo dục-đào tạo phải được cơ quan có thẩm quyền quyết định. Nghiêm cấm tất cả các trường hợp, cơ sở giáo dục tự đặt ra các khoản thu trái quy định của cơ quan có thẩm quyền.
Thứ ba, việc vận động, quản lý, sử dụng các nguồn lực phải đảm bảo đúng quy định của cơ quan có thẩm quyền
Thứ tư, thực hiện nghiêm các quy định về niêm yết, công khai thông tin giá vật tư, thiết bị giáo dục, sách giáo khoa trên địa bàn, đảm bảo công khai, minh bạch.
Thứ năm, hiện nay qua theo dõi ở các địa phương, Bộ Giáo dục và Đào tạo nhận thấy nhiều địa phương đã có sự chỉ đạo các cơ sở giáo dục trên địa bàn với tinh thần thực hiện theo đúng danh mục mà HĐND ban hành.
Thứ sáu, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tiếp tục rà soát lại hệ thống văn bản quy phạm pháp luật để có điều chỉnh bổ sung đảm bảo quyền của người học, đặc biệt là học sinh và các bậc cha mẹ học sinh.
Thứ bảy, trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của mình, Bộ sẽ tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, khi phát hiện sẽ xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Lê Tấn Dũng thông tin định hướng hợp nhất và sắp xếp các trường đại học - Ảnh: VGP
Thứ tám, Bộ Giáo dục và Đào tạo kiến nghị với các cơ quan của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thường xuyên giám sát việc này ở cả cấp Trung ương và địa phương.
Thứ chín, đề nghị cấp ủy, chính quyền địa phương thường xuyên kiểm tra, thanh tra để chỉ đạo chấn chỉnh tình trạng này ngay tại cơ sở giáo dục, đào tạo trên địa bàn.
Phóng viên đề nghị Bộ GD&ĐT cho biết về định hướng hợp nhất và sắp xếp các trường đại học, đặc biệt là những trường nào sẽ thuộc diện sắp xếp hợp nhất này? Trong cơ cấu tại các trường đại học, Bộ GD&ĐT có định hướng như thế nào về cơ cấu lại các ngành nghề, lĩnh vực cũng như chương trình học để đảm bảo hiệu quả dạy và học gắn với việc đào tạo sinh viên ra trường có thể tìm được việc làm, và doanh nghiệp cũng sẽ tìm được nhân lực phù hợp?
Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Lê Tấn Dũng: Hiện nay chủ trương sắp xếp lại cấu trúc, sáp nhập, giải thể các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp đã được Bộ Chính trị khẳng định rõ tại Nghị quyết số 71 ngày 22/8/2025 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.
Đây là một chủ trương lớn của Đảng, vì vậy được thực hiện nghiêm túc, khẩn trương, quyết liệt. Việc sắp xếp này tác động đến tâm tư rất nhiều nên triển khai phải rất thận trọng nhưng đồng thời cũng phải khoa học, bài bản, quyết liệt.
Bộ GD&ĐT nhận thức rõ trách nhiệm của mình trong việc hệ trọng này nhưng việc này không thể một mình Bộ GD&ĐT tự làm được mà phải có sự chung tay, phối hợp và đồng thuận của các bộ, ngành Trung ương và các địa phương, đặc biệt là các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp.
Bộ GD&ĐT theo phân công được giao xây dựng Đề án sắp xếp, tổ chức lại các cơ sở giáo dục đào tạo, giáo dục nghề nghiệp; Đề án thứ hai là chuyển một số cơ sở giáo dục, cơ sở giáo dục nghề nghiệp về địa phương. Sắp tới chúng tôi sẽ trình Thủ tướng Chính phủ quyết định và sẽ triển khai ngay trong năm 2026.
Về việc giải quyết vấn đề đào tạo phải gắn với thực hành yêu cầu của xã hội cũng như của thị trường lao động, đây là điều hiện nay rất đúng với thực tiễn. Để làm được điều này, Bộ GD&ĐT xác định Đề án sắp tới sẽ căn cứ vào cơ sở, quan điểm Nghị quyết của Đảng, Nghị quyết Chính phủ... Thứ hai là căn cứ vào chiến lược phát triển giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp. Thứ ba là căn cứ vào quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp đã được phê duyệt. Thứ tư là căn cứ vào mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của đất nước trong giai đoạn sắp tới và các vùng phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng.
Mục tiêu này đặt ra vấn đề đòi hỏi đào tạo như thế nào để gắn với mục tiêu. Từ kinh nghiệm quốc tế và điều kiện thực tiễn của nước ta, Đề án cũng xác định rõ các sứ mệnh của các cơ sở này (giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp). Thứ hai là những nguyên tắc, tiêu chí rất cụ thể, rõ ràng để triển khai công khai, minh bạch, tránh tình trạng xin cho, chạy chọt, tiêu cực… Đề án này sắp tới chúng tôi sẽ xin ý kiến của các bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia, đặc biệt là các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp để tạo sự đồng thuận cao khi thực hiện.
Khi Đề án được các cấp thẩm quyền phê duyệt sẽ được công khai, lúc đó Bộ GD&ĐT sẽ cung cấp đầy đủ các thông tin đến các cơ quan truyền thông, báo chí.
Thời gian gần đây có một số thông tin lan truyền không đúng, không phải do Bộ GD&ĐT cung cấp. Do vậy đề nghị các tổ chức, cá nhân không chia sẻ khi thông tin chưa được kiểm chứng.