Tăng cường ý thức bảo vệ dữ liệu cá nhân

Cần nâng cao nhận thức cộng đồng

Đó là phát biểu của Đại tá Lê Quang Đạo - Phó Giám đốc CATP khi mở đầu buổi tọa đàm sáng 18/12. Đại tá Lê Quang Đạo nhấn mạnh, tọa đàm được tổ chức nhằm nhận diện rõ hơn các phương thức, thủ đoạn của tội phạm trong lĩnh vực tài chính, công nghệ cao, qua đó xác định rõ các nguyên nhân, xu hướng của loại tội phạm này, đưa ra các biện pháp khuyến cáo, phòng ngừa đối với người dân, doanh nghiệp. Đồng thời, làm rõ thêm về sự cần thiết, tính cấp bách đối với việc ban hành, sửa đổi một số chính sách, quy định liên quan để bảo đảm cơ sở pháp lý vững chắc, đủ mạnh, khả thi, giúp ngăn chặn, đẩy lùi tội phạm trong lĩnh vực tài chính, công nghệ cao. "Đặc biệt cần nâng cao nhận thức cộng đồng về lừa đảo trực tuyến, tăng cường ý thức bảo vệ dữ liệu cá nhân của người dân và xây dựng mạng lưới liên kết giữa các tổ chức trong quá trình điều tra, xác minh, xử lý các vụ việc", Đại tá Lê Quang Đạo nhấn mạnh.

Đại tá Lê Quang Đạo, Phó Giám đốc CATP phát biểu mở đầu buổi tọa đàm

Tọa đàm diễn ra sôi nổi, với những tham luật sắc bén, mang tính thời sự về PCTP lừa đảo trên KGM. Đại tá, PGS.TS Nguyễn Văn Chánh - Trưởng Khoa Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, môi trường - Trường Đại học Cảnh sát Nhân dân (CSND) cho biết: "Bảo đảm mọi người đều an toàn trên KGM là một mục tiêu lớn mà Đại học CSND nói riêng và lực lượng CA nói chung đã và đang nỗ lực thực hiện. Đại học CSND cũng đang nỗ lực truyền thông, giáo dục nhận thức, nâng cao ý thức cảnh giác cho cộng đồng, đặc biệt là các em học sinh, sinh viên từ bậc trung học đến đại học". Cũng theo Đại tá, PGS.TS Nguyễn Văn Chánh, cơ chế hợp tác giữa các cơ quan liên quan để có thể tăng cường công tác phòng, chống rửa tiền, PCTP trên KGM là hết sức cần thiết nhưng cần phải được phân công và thống nhất cụ thể vì mỗi cơ quan, tổ chức đều có những nhiệm vụ được pháp luật quy định. Vì sự an toàn trên KGM, công tác đào tạo là làm sao bảo vệ tài sản của nhân dân, làm tốt công tác truyền thông. Đại tá, PGS.TS Nguyễn Văn Chánh cho biết: "Tổ chức buổi tọa đàm này, cảm ơn Chuyên đề CATP đang làm tốt công tác truyền thông về PCTP trên KGM. Chức năng tuyên truyền của Ban Chuyên đề CATP để làm sao làm tốt hơn nữa công tác PCTP trên KGM".

Buổi tọa đàm dành nhiều thời gian để thảo luận các giải pháp PCTP lĩnh vực tài chính trên không gian mạng

Thượng tá Lê Minh Hải, Phó trưởng Phòng An ninh mạng và PCTP sử dụng công nghệ cao CATP cho rằng, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đánh dấu sự phát triển vượt bậc trong việc sử dụng dữ liệu vào các hoạt động của đời sống xã hội, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh, thương mại điện tử, tài chính, ngân hàng, thanh toán điện tử... Tuy nhiên, đi cùng sự phát triển đó, tình trạng tội phạm sử dụng công nghệ cao có xu hướng gia tăng, diễn biến phức tạp. Trong đó tài chính, ngân hàng là một trong những lĩnh vực mà các đối tượng tội phạm sử dụng công nghệ cao triệt để lợi dụng trong thời gian qua để thực hiện hành vi phạm tội. Thượng tá Lê Minh Hải đã đưa ra một số phương thức thủ đoạn được các đối tượng tội phạm thường áp dụng là tấn công mạng vào hệ thống của tổ chức ngân hàng, tổ chức tài chính để chiếm đoạt tài sản. Các đối tượng thực hiện chủ yếu là các "tin tặc" có trình độ khoa học kỹ thuật cao, lợi dụng các lỗ hổng bảo mật trong hệ thống thông tin của tổ chức tín dụng để thực hiện hành vi tấn công mạng, tán phát mã độc vào hệ thống và thực hiện hành vi chuyển tiền trái phép hoặc mã hóa dữ liệu để đòi tiền chuộc.

Đại tá, PGS.TS Bùi Ngọc Giáp - Trưởng Ban Chuyên đề CATP cùng ông Phan Đức Trung - Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Blockchain Việt Nam tại buổi tọa đàm

Nhận diện tội phạm để phòng ngừa

Phát biểu tại tọa đàm, Thượng tá Trần Tiến Quang - Phó trưởng Phòng Cảnh sát kinh tế CATP nêu những cách thức nhận diện tội phạm lĩnh vực tài chính trên KGM và khuyến cáo các biện pháp phòng, chống. Mới đây, Phòng Cảnh sát kinh tế đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố 8 bị can về tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, "Đưa hối lộ", "Nhận hối lộ" và "Mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước". Đặc biệt, Thượng tá Trần Tiến Quang cho biết thời gian gần đây, các đối tượng tội phạm còn sử dụng mạng xã hội để dụ dỗ, lừa đảo đầu tư tài chính, đầu tư tiền số vào các sàn giao dịch ảo do các đối tượng lập nên. Sau khi dẫn dụ người dân tham gia đầu tư với số tiền rất lớn, các đối tượng lừa đảo đánh sập trang mạng để chiếm đoạt tài sản của nhà đầu tư. Trong 9 tháng đầu năm 2024, CATP đã tiếp nhận, thụ lý 461 vụ lừa đảo trên KGM với số tiền thiệt hại khoảng 982 tỷ đồng, tính trung bình mỗi vụ, nạn nhân bị thiệt hại khoảng 5 tỷ đồng.

Đại tá, PGS.TS Nguyễn Văn Chánh -Trưởng Khoa Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, môi trường, Trường Đại học CSND

Thượng tá Đới Ngọc Thắng - Phó trưởng Phòng Cảnh sát hình sự CATP đã nêu rõ các phương thức, thủ đoạn lừa đảo phổ biến là giả danh cơ quan chức năng (CA, Viện kiểm sát, Tòa án, Thuế, nhân viên bưu điện...) thông báo liên quan đến các đường dây tội phạm mua bán ma túy, rửa tiền và thủ đoạn yêu cầu đăng nhập vào các trang dịch vụ công trực tuyến để thay đổi thông tin cá nhân sau đó xâm nhập, chiếm quyền quản lý các tài khoản, lấy cắp thông tin cá nhân và chiếm đoạt tài sản. Để công tác PCTP lừa đảo trên KGM đạt hiệu quả cao, Thượng tá Đới Ngọc Thắng cho rằng, thời gian tới cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa của các ngân hàng với cơ quan CA nhằm phong tỏa, ngăn chặn ngay tài khoản mà bị hại chuyển tiền và tiến hành ngay các biện pháp truy xét. Đồng thời, người dân cũng cần phải nâng cao nhận thức, tự biết bảo vệ mình, bớt hám lợi để tránh sập bẫy lừa đảo.

Thượng tá Trần Tiến Quang - Phó trưởng Phòng Cảnh sát kinh tế CATP

Để giải quyết những vấn đề trong lĩnh vực PCTP trên KGM, ông Phan Đức Trung - Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Blockchain Việt Nam đề xuất cần nhanh chóng phổ cập kiến thức về Blockchain và AI đến mọi đối tượng cộng đồng để giảm thiểu tình trạng lừa đảo. Hình thức đào tạo cần linh hoạt như đào tạo trực tiếp, tổ chức hội thảo, diễn đàn, đào tạo online qua MasterTeck (nền tảng học trực tuyến mở Blockchain và AI đầu tiên của Việt Nam theo Chiến lược Blockchain Quốc gia). Ngoài ra lực lượng thực thi nhiệm vụ bảo đảm ANTT xã hội cần tăng cường đào tạo nội bộ, nâng cao kiến thức chuyên môn để nắm bắt và làm chủ các công nghệ tiên tiến, dễ dàng truy vết và ngăn chặn các hành vi lừa đảo. Đồng thời, phối hợp với các đơn vị quốc tế, tổ chức cung cấp dữ liệu uy tín toàn cầu và các chương trình truy vết trên mạng blockchain (on-chain) như ChainTracer để tối ưu hiệu quả công tác điều tra, xác định và ngăn ngừa các giao dịch bất hợp pháp.

Thượng tá Lê Minh Hải - Phó trưởng Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao CATP

Ông Ngô Minh Hiếu - Giám đốc Dự án Phòng, chống lừa đảo cho biết, tâm lý của nạn nhân là một trong những rào cản lớn khiến nhiều người không muốn trình báo cơ quan chức năng khi bị lừa đảo. Đối với các nạn nhân bị lừa đảo các khoản tiền lớn, đa phần là lừa đảo tình cảm nên họ thường lo lắng bị ảnh hưởng đến uy tín và các mối quan hệ xã hội. Một số người khác lại cho rằng số tiền quá nhỏ không muốn báo cáo cơ quan chức năng hoặc cho rằng báo cáo cũng không giải quyết được nên lựa chọn phương án im lặng. Cũng theo ông Hiếu, việc chống lừa đảo trên KGM không hề khó. Người dân chỉ cần chậm lại, kiểm chứng thông tin và báo cáo các cơ quan chức năng thì có thể giảm thiểu nguy cơ lừa đảo. Do vậy, cần quản lý chặt chẽ sàn giao dịch tiền mã hoá để phòng, chống rửa tiền và tội phạm xuyên biên giới.

Buổi tọa đàm cũng đã dành phần lớn thời gian để thảo luận về cơ chế quản lý và hành động của các cơ quan Nhà nước đối với các sàn giao dịch tiền mã hóa, tập trung vào việc phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và các hành vi vi phạm pháp luật khác... Đến phiên thảo luận tại buổi tọa đàm do Đại tá, PGS.TS Bùi Ngọc Giáp - Trưởng Ban Chuyên đề CATP đồng chủ trì cùng ông Phan Đức Trung; Thượng tá Lê Minh Hải; ông Ngô Minh Hiếu; Đại tá, PGS.TS Nguyễn Văn Chánh; ông Trần Huyền Dinh đã trả lời, giải thích rất nhiều câu hỏi "nóng" và ý kiến của các đại biểu, khách mời tại buổi tọa đàm. Đại tá, PGS.TS Bùi Ngọc Giáp cho biết: "Qua buổi tọa đàm này, chúng tôi sẽ tổng kết thành văn bản những ý kiến, tham luận... để kiến nghị kịp thời đến các cơ quan chức năng, cũng như thực hiện công tác tuyên truyền, cảnh báo, cảnh giác đến mọi người xoay quanh việc nâng cao năng lực PCTP lĩnh vực tài chính trên KGM".