Đối sách với tội phạm sử dụng ai
Như Chuyên đề Công an TPHCM đã thông tin, vào chiều 02/6, tại TPHCM diễn ra buổi họp báo "Ngày không tiền mặt 2025 với chủ đề Thanh toán không tiền mặt thúc đẩy kinh tế số" do NHNN, UBND TPHCM cùng các đơn vị khác tổ chức. Ông Phạm Anh Tuấn (Vụ trưởng Vụ Thanh toán, NHNN) cho biết, hiện kho dữ liệu tài khoản nghi ngờ thu thập được đến nay là hơn 350.000 tài khoản.
NHNN đã xây dựng kho dữ liệu tài khoản nghi ngờ lừa đảo. Đây là các tài khoản khách hàng được tất cả các ngân hàng đánh giá và gửi về NHNN theo quy định. Khi khách hàng chuyển tiền vào những tài khoản có dấu hiệu nghi ngờ này, ngay lập tức ứng dụng ngân hàng sẽ cảnh báo để khách hàng cân nhắc việc chuyển khoản.
Cũng theo ông Tuấn, dữ liệu tài khoản ngân hàng nghi ngờ hiện nay lên đến hơn 350.000 tài khoản, từ ngày 01/4/2025, BIDV đã thí điểm dịch vụ này. Kết quả sau 1 tháng cho thấy rất khả quan, khi phát hiện đến 40.000 giao dịch chuyển số tiền 160 tỷ đồng bị cảnh báo nên được ngăn chặn nhờ dịch vụ này.
Nguyễn Hoàng Khang và Phan Anh Duy
Sau BIDV, sẽ có 4 ngân hàng: Vietcombank, MB, Vietinbank và Agribank sẽ thực hiện trong tháng 6 và 7/2025. Sau thời gian thực hiện, NHNN sẽ đánh giá và rút ra kinh nghiệm, tiếp đó mở rộng cho các ngân hàng khác tham gia trên tinh thần tự nguyện. Tuy nhiên, ở đây những ngân hàng nào gửi danh sách tài khoản nghi ngờ về cho NHNN, thì NHNN sẽ chia sẻ danh sách dữ liệu đã thu thập được trên hệ thống cho ngân hàng này.
Mới đây, Công an tỉnh Thái Bình đã triệt phá ổ nhóm tội phạm hoạt động xuyên quốc gia, quy mô lớn với thủ đoạn mới, lần đầu xuất hiện tại Việt Nam. Chúng sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) để phạm tội. Đối với giao dịch từ 10 triệu đồng trở lên phải quét sinh trắc học, các đối tượng tạo ra clip AI khuôn mặt của chủ tài khoản để vượt qua lớp bảo mật xác thực sinh trắc của ngân hàng, chủ tài khoản không cần trực tiếp thực hiện. Liên quan đến tội phạm sử dụng công nghệ AI thực hiện chuyển khoản, theo ông Phạm Anh Tuấn, một số ứng dụng của tổ chức dịch vụ chưa đáp ứng đầy đủ chứng chỉ KYC về an toàn bảo mật.
Ông Tuấn nhấn mạnh: "Qua vụ việc nêu trên, chúng tôi đã yêu cầu tổ chức thực hiện đầy đủ các chứng chỉ quốc tế về KYC. Tội phạm công nghệ ngày càng gia tăng đòi hỏi các tổ chức cung ứng dịch vụ phải đầu tư công nghệ chống lừa đảo. Chúng ta dùng AI để chống gian lận lừa đảo thì kẻ gian cũng sẽ dùng AI để đi lừa đảo". Trước khi áp dụng cài đặt sinh trắc học cho tài khoản ngân hàng áp dụng từ ngày 01/7/2024 đến nay, hệ thống ngân hàng ghi nhận có 200 triệu tài khoản nhưng chỉ có 113 triệu tài khoản cá nhân được đối chiếu thông tin sinh trắc học để có thể giao dịch online, trên 711.000 tài khoản của tổ chức.
Các đối tượng tạo ra clip AI khuôn mặt của chủ tài khoản để vượt qua lớp bảo mật xác thực sinh trắc
Như vậy, số tài khoản không giao dịch online chiếm tỷ trọng lớn, trong đó có tài khoản được mở từ rất lâu nhưng không sử dụng, mà theo cách gọi tài khoản "ngủ đông" và tài khoản mở vì mục đích dấu hiệu lừa đảo. Với việc quản lý thắt chặt tài khoản khách hàng cá nhân, ông Tuấn cho rằng tội phạm công nghệ cao chuyển qua tài khoản tổ chức để lừa đảo. Do vậy, NHNN đang hoàn thiện thông tư sửa đổi Thông tư 17 quy định việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán.
Theo đó, người đại diện hợp pháp của tổ chức cần trực tiếp đến ngân hàng để mở tài khoản, sẽ không chấp nhận bất kỳ hình thức nào như mở tài khoản qua thư, ủy quyền cho người mang hồ sơ đến ngân hàng. Đối tượng áp dụng dự kiến là các doanh nghiệp mới thành lập trong 6 đến 9 tháng, có quy mô hoạt động như hộ kinh doanh nhỏ lẻ. Một điểm mới nữa là từ ngày 01/7/2025, ví điện tử sẽ được xem như phương tiện thanh toán.
Sa lưới khi dùng tài khoản cá độ
Cuối tháng 5/2025, Phòng CSHS Công an tỉnh Thanh Hóa triệt xóa đường dây tổ chức đánh bạc và đánh bạc dưới hình thức cá độ bóng đá trên mạng Internet do Nguyễn Hữu Phi (SN 2000, trú P.Trung Sơn, TP.Sầm Sơn) cầm đầu.
Qua công tác nắm tình hình trên không gian mạng, Phòng CSHS Công an tỉnh Thanh Hóa phát hiện một đường dây tổ chức đánh bạc và đánh bạc quy mô lớn với nhiều đối tượng có tiền án, tiền sự tham gia do Nguyễn Hữu Phi cầm đầu. Đây là đối tượng hình sự cộm cán, đứng ra quản lý một tài khoản Master, sau đó chia thành các tài khoản nhỏ để cấp cho các con bạc tổ chức đánh bạc qua mạng xã hội Zalo, Telegram...
Hầu hết các đối tượng tham gia đánh bạc với Phi đều không có nghề nghiệp ổn định. Khi tham gia đánh bạc, bọn chúng thường sử dụng sim rác và nhiều ứng dụng như Zalo, Telegram... để nhắn tin trao đổi với nhau và thanh toán tiền thắng, thua qua tài khoản ngân hàng. Theo kết quả điều tra ban đầu, với thủ đoạn cắt trang, chia thành nhiều tài khoản nhỏ, chỉ tính từ đầu năm 2024 đến khi bị bắt giữ, đường dây tổ chức đánh bạc này đã lôi kéo nhiều con bạc tham gia cá độ ở nhiều giải bóng đá như: ngoại hạng Anh, giải bóng đá Đức, Ý, Tây Ban Nha, Champions League, Europa League...
Đa số các con bạc tham gia cá độ từ 10 triệu đến 50 triệu đồng/trận, trong đó có con bạc tham gia lên tới 100 triệu đồng/trận. Tổng số tiền các đối tượng tham gia vào đường dây đánh bạc lên tới hơn 10 tỷ đồng. Hiện Phòng CSHS Công an tỉnh Thanh Hóa đã khởi tố bị can 13 đối tượng trong đường dây đánh bạc, đồng thời tiếp tục điều tra, mở rộng vụ án.
Tương tự là vụ án mà các đối tượng đã lừa đảo chiếm đoạt hơn 2 tỷ đồng của nhiều người với thủ đoạn tìm kiếm người có nhu cầu làm thêm dưới hình thức mở các khoản vay trên ứng dụng ví điện tử Momo, ví trả sau Momo, mở các thẻ tín dụng ngân hàng để được nhận hoa hồng...
Băng nhóm mỗi tháng "rửa tiền" khoảng 200 tỷ đồng (từ tháng 9/2024 đến tháng 4/2025 là hơn 1.000 tỷ đồng)
Trước đó, Phòng CSHS Công an TP.Đà Nẵng tiếp nhận tin báo của chị T.N.H.L (SN 2002, trú xã Bình Dương, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam) về việc bị các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt gần 122 triệu đồng thông qua việc mở ví trả sau, vay nhanh trên ứng dụng Momo, mua đơn hàng Iphone bằng cách trả góp online và vay nhiều tài khoản ngân hàng khác.
Ban đầu, đối tượng hướng dẫn chị L. mở ví trả sau trên ứng dụng Momo với hạn mức 8 triệu đồng và rút tiền về ví, sau đó chúng gửi mã QR rồi bảo chị L. quét mã và giao dịch chuyển khoản số tiền đó qua tài khoản Momo có tên "Quan Chay Phương Mai". Đến thời điểm hạn giao dịch trên ví trả sau của chị L., để tạo lòng tin, đối tượng đã chuyển vào ví điện tử của L. 8 triệu đồng để tất toán khoản vay.
Do tin tưởng nên chị L. đã nhiều lần làm theo yêu cầu của đối tượng. Những lần giao dịch đầu, chúng có chuyển tiền hoa hồng cho chị L., tuy nhiên về sau thì liên tục hứa hẹn. Đặc biệt, đến thời điểm các khoản vay của L. bắt đầu đến hạn tất toán, chị nhắn tin thì đối tượng liên tục đưa ra các lý do để trì hoãn và cuối cùng là cắt liên lạc. Biết mình bị lừa, chị L. đã đến cơ quan Công an trình báo.
Tiến hành điều tra, Phòng CSHS Công an TP.Đà Nẵng xác định đây là phương thức, thủ đoạn lừa đảo mới rất tinh vi nên đã xác lập chuyên án để đấu tranh. Áp dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, đầu tháng 5/2025, Công an đã xác định được đối tượng chủ mưu, cầm đầu là Nguyễn Hoàng Khang (SN 2005, trú Q.Ninh Kiểu, TP.Cần Thơ) và tiến hành bắt giữ Phan Anh Duy (SN 2003, ngụ huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre; trú TPHCM) là người giúp sức cho Khang.
Bước đầu, Duy thừa nhận đã tạo ra các mã QR để gửi cho Khang nhằm mục đích hưởng tiền hoa hồng. Với thủ đoạn nêu trên, từ tháng 01/2025 đến nay, các đối tượng đã thực hiện hàng chục vụ lừa đảo với nhiều bị hại trên cả nước, tổng số tiền chiếm đoạt hơn 2 tỷ đồng. Riêng tại Đà Nẵng, đến nay cơ quan Công an xác định có 8 bị hại với tổng số tiền bị chiếm đoạt hơn 685 triệu đồng.
Công an tỉnh Thái Bình vừa ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố 21 bị can về tội "đánh bạc"; "rửa tiền". Đây là đường dây tội phạm hoạt động có tổ chức xuyên quốc gia, quy mô lớn, thủ đoạn tinh vi, đặc biệt có thủ đoạn mới lần đầu xuất hiện tại Việt Nam là sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) để thực hiện hành vi phạm tội.