Đại án Vạn Thịnh Phát: Nguồn tiền phát hành trái phiếu không biết đi đâu, ai sử dụng (?)

Ngày 20-9, phiên tòa xét xử bị cáo Trương Mỹ Lan (Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) cùng 33 bị cáo về các tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, rửa tiền và vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới tiếp tục với phần xét hỏi đối với nhóm bị cáo bị truy tố về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua việc phát hành 25 lô trái phiếu.

Hồ Bửu Phương (nguyên Chủ tịch HĐQT Công ty TVSI, nguyên Phó Tổng giám đốc phụ trách tài chính Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) là bị cáo được xét hỏi đầu tiên xác nhận nội dung cáo trạng truy tố là đúng. "Tôi không phụ trách phát hành trái phiếu bán cho người dân. Còn tiền thu về, sử dụng vào mục đích gì thì bị cáo không biết, không được hưởng lợi"- bị cáo Phương nói rất bất ngờ khi biết số lượng người mua trái phiếu quá nhiều. Trong khi bị cáo chỉ sử dụng kiến thức chuyên môn về tài chính của bị cáo để đảm bảo phát hành thành công các lô trái phiếu.

Hồ sơ vụ án thể hiện, năm 2018, Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) trong tình trạng bị các cơ quan quản lý thanh tra, kiểm tra; nợ xấu kéo dài, hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát gặp khó khăn trong việc xin cấp tín dụng từ SCB. Khoảng tháng 8-2018, Trương Mỹ Lan, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, đã họp với 5 nhân vật chủ chốt gồm: Đinh Văn Thành (Chủ tịch HĐQT SCB), Võ Tấn Hoàng Văn (Tổng giám đốc SCB), Nguyễn Phương Hồng (Phó tổng giám đốc SCB), Nguyễn Tiến Thành (Chủ tịch, Tổng giám đốc Công ty Chứng khoán TVSI) và Hồ Bửu Phương (Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát). Cuộc họp chốt chủ trương sử dụng Công ty An Đông và các công ty khác phát hành trái phiếu riêng lẻ huy động tiền từ người dân để xử lý khó khăn tài chính cho SCB.

Trên cơ sở đó, các nhân sự chủ chốt của SCB, Công ty Chứng khoán TVSI, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và các công ty tổ chức phát hành trái phiếu đã họp bàn, lên phương án tạo lập trái phiếu. Việc phát hành, chào bán trái phiếu cho người dân được thông qua Công ty chứng khoán TVSI và SCB với lãi suất cao hơn lãi suất gửi tiết kiệm tại SCB.

4 công ty gồm An Đông, Quang Thuận, Sunny World, Setra được sử dụng để phát hành 25 mã trái phiếu “khống”, không có tài sản bảo đảm với tổng khối lượng 308 triệu trái phiếu. Các đối tượng đã lên phương án lập, ký kết các hợp đồng kinh tế khống (mua bán cổ phần, trái phiếu, vay tiền) giữa 4 công ty này và các công ty khác thuộc hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát, các cá nhân khác hoặc công ty đối tác.

Việc lập hợp đồng khống nhằm để hợp thức mục đích phát hành trái phiếu, làm nhà đầu tư tin rằng tiền mua trái phiếu được sử dụng để đầu tư vào các dự án sinh lời.

Công ty chứng khoán TVSI được lựa chọn là đơn vị tư vấn, phát hành trái phiếu. TVSI có nhiệm vụ hoàn thiện hồ sơ, thủ tục, công bố thông tin, đại diện cho 4 công ty phát hành trái phiếu ký hợp đồng mua bán, chuyển nhượng với các trái chủ.

Khi 4 công ty phát hành trái phiếu thì một nhóm các công ty khác đứng ra mua trái phiếu với tư cách trái chủ sơ cấp. Việc thanh toán tiền mua trái phiếu thực chất chỉ là các bút toán khống, hạch toán khống giao dịch trên hệ thống SCB. Từ đây, việc tạo lập các gói trái phiếu khống hoàn thành và sau đó được bán cho người dân thông qua TVSI và SCB.

Theo cáo buộc, bị cáo Hồ Bửu Phương đã tham gia họp bàn về chủ trương phát hành trái phiếu, được giao làm đầu mối yêu cầu bộ phận kế toán các công ty thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát chuẩn bị hồ sơ pháp lý, báo cáo tài chính, phối hợp với thuộc cấp lên phương án “giải quỹ” làm căn cứ để các công ty chuyển tiền.

Ngoài ra, bị cáo Phương cũng chỉ đạo phối hợp với Công ty chứng khoán TVSI để phục vụ phát hành trái phiếu. Hồ Bửu Phương là đồng phạm, giúp sức tích cực cho Trương Mỹ Lan phát hành trái phiếu, chiếm đoạt số tiền 27.969 tỷ đồng của 33.393 bị hại.

Bị cáo Đặng Phương Hoài Tâm (nguyên Phó Văn phòng HĐQT Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) cũng khai nhận làm theo chủ trương, giúp cho bị cáo Trương Mỹ Lan thành lập, quản lý danh sách các công ty, cá nhân thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, hành vi như cáo trạng nêu.

Cáo trạng xác định, bị cáo Tâm trực tiếp quản lý điều hành mọi hoạt động của Văn phòng, đã tham gia chỉ đạo việc quản lý theo dõi danh sách, lập phương án hứa chuyển nhượng cổ phần làm căn cứ cho Công ty Điền Gia Cát (không có hoạt động thực tế) và 8 cá nhân được thuê ký các chứng từ nộp, rút tiền khống để hợp thức dòng tiền cho Công ty Điền Gia Cát mua sơ cấp, giúp cho Trương Mỹ Lan và đồng phạm chiếm đoạt số tiền 2.000 tỷ đồng của 2.431 bị hại.

Nguyễn Phương Anh (nguyên Phó Tổng giám đốc Công ty SPG) cũng xác nhận cáo trạng nêu liên quan tới bị cáo là đúng. Ông Anh khai thêm rằng, tại công ty, ông Anh nhận thông tin chỉ đạo từ cấp trên, trong đó có bà Trương Mỹ Lan.

Về việc phát hành các lô trái phiếu, bị cáo Anh khai khi dòng tiền được chuyển qua chuyển lại và chảy về Công ty Peninsula thì bị cáo sẽ phụ trách việc giải quỹ, chuyển tiền từ Peninsula cho các cá nhân khác.

Theo cáo trạng, ông Nguyễn Phương Anh đã phối hợp với các bị cáo khác lập các hợp đồng “khống” cho 3 Công ty do Nguyễn Phương Anh quản lý, đã nhận về 35 triệu USD tương đương 802,2 tỷ đồng và chuyển tiền đi nước ngoài với tổng số tiền 56.893.436 USD tương đương 1.335 tỷ đồng. Hành vi của Nguyễn Phương Anh đã giúp sức cho Trương Mỹ Lan vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới tổng số 91.893.436 USD tương đương 2.138 tỷ đồng.

Chiều nay HĐXX tiếp tục xét hỏi nhóm bị cáo bị truy tố tội danh lừa đảo chiếm đoạt tài sản.