(CAO) Ngày 27/7, Thanh tra TPHCM công bố kết luận thanh tra số 11/KL-TTTP-P5 về việc chấp hành các quy định pháp luật tại Liên hiệp Hợp tác xã Thương mại TPHCM (viết tắt là Saigon Co.op), trong đó đáng chú ý là dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự trong việc huy động vốn điều lệ của các hợp tác xã thành viên.
Thanh tra thành phố đã làm rõ quá trình tăng vốn điều lệ từ năm 2014 đến nay. Theo đó, năm 2014 việc tăng vốn điều lệ của Saigon Co.op không được thể hiện tại biên bản đại hội thành viên; số vốn 2.328 tỷ đồng từ vốn tích luỹ thuộc sở hữu chung không chia của Saigon Co.op được dùng để tăng vốn điều lệ là không đúng với Luật Hợp tác xã quy định về vốn điều lệ.
Tương tự, năm 2015, Hội đồng quản trị Saigon Co.op thống nhất tăng vốn điều lệ nhưng nội dung này không được trình và thông qua tại Đại hội thành viên, vi phạm Luật Hợp tác xã; số vốn 3.180 tỷ đồng từ vốn tích luỹ thuộc sở hữu chung không chia của Saigon Co.op được dùng để tăng vốn điều lệ là không đúng với Luật Hợp tác xã quy định về vốn điều lệ.
Trong năm 2020, Hội đồng quản trị Saigon Co.op chưa xây dựng phương án huy động vốn trình Đại hội thành viên thông qua; việc huy động vốn đã thực hiện trước khi diễn ra Đại hội thành viên bất thường lần 1 ngày 30/1/2020.
Theo kết quả Đại hội thành viên bất thường lần 1, đã có 20/26 hợp tác xã thành viên góp vốn với tổng số tiền hơn 3.597 tỷ đồng. Ngày 29/4/2020 Thanh tra thành phố đã mời 26 thành viên để làm rõ nguồn vốn góp tuy nhiên không cung cấp được các hồ sơ tài liệu theo yêu cầu của Đoàn thanh tra.
Liên hiệp Hợp tác xã Thương mại TPHCM (Saigon Co.op). Ảnh: Sỹ Đông
Theo Thanh tra thành phố, có đơn vị hoạt động kinh doanh mức lợi nhuận sau thuế đạt từ 5 đến dưới 6 tỷ đồng nhưng không tham gia góp vốn trong khi phần lớn các hợp tác xã lợi nhuận đạt được sau thuế từ 24 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng lại tham gia góp vốn với vốn góp lên tới hàng trăm tỷ đồng là điều bất thường.
“Có trường hợp hợp tác xã huy động từ các thành viên bên ngoài và có trường hợp ký hợp đồng hợp tác kinh doanh với các cá nhân bên ngoài hợp tác xã, điều này cho thấy đã có các cá nhân, tổ chức thông qua các hợp tác xã thành viên để tham gia đầu tư vốn vào Saigon Co.op.
Vì thế, nếu không làm rõ được nguồn vốn tăng lên thì Saigon Co.op sẽ bị chi phối bởi các tổ chức, cá nhân bên ngoài và không giữ được nguyên tắc tổ chức, hoạt động. Có dấu hiệu thâu tóm, chiếm đoạt vốn, tài sản của Saigon Co.op được hình thành từ khi thành lập đến nay, xâm phạm đến sở hữu tài sản chung không chia và tài sản của Nhà nước, ảnh hưởng đến an ninh kinh tế của thành phố. Việc làm này có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự”, bản Kết luận số 11/KL-TTTP-P5 nêu rõ.
Saigon Co.op tiền thân là Ban Quản lý Hợp tác xã Mua bán TPHCM, đến năm 1989 đổi thành Liên hiệp Hợp tác xã Thương mại thành phố. Đến nay Saigon Co.op có 26 hợp tác xã thành viên với vốn điều lệ đăng ký năm 1999 là 1,05 tỷ đồng đến năm 2020 là 6.797 tỷ đồng. Là Đảng ủy cấp trên cơ sở trực thuộc Thành ủy TPHCM, Saigon Co.op chịu sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp và hướng dẫn thường xuyên của Ban Thường vụ Thành ủy, Thường trực Thành ủy.
Từ năm 2014 đến nay, lợi nhuận sau thuế của Saigon Co.op ổn định qua các năm, thực hiện nghĩa vụ thuế thu nhập doanh nghiệp hơn 1.270 tỷ đồng. Trong 26 thành viên có 6 hợp tác xã kinh doanh hoạt động không hiệu quả. Theo Luật Hợp tác xã, nguồn vốn của Saigon Co.op là nguồn không chia sẻ, được bổ sung hằng năm từ Quỹ phát triển sản xuất kinh doanh của Saigon Co.op. Tuy nhiên theo Thanh tra thành phố, đến nay Saigon Co.op chưa xây dựng Quy chế quản lý nguồn vốn này.
Tính đến cuối năm 2019 nguồn vốn tích luỹ thuộc sở hữu chung không chia của Saigon Co.op là hơn 3.180 tỷ đồng. Trong quá trình kiểm tra, cơ quan chức năng đã yêu cầu và Saigon Co.op đã đóng hơn 46 tỷ đồng tiền thuế do khai thiếu dẫn đến chậm nộp.
Từ những kết luận nêu trên, Thanh tra thành phố kiến nghị Chủ tịch UBND thành phố chỉ đạo Saigon Co.op chấp hành các quy định pháp luật thanh tra, tạm ngưng thực hiện các nội dung liên quan đến kết luận thanh tra và không thay đổi nhân sự Hội đồng quản trị, Ban Tổng Giám đốc, lãnh đạo các phòng ban đến khi có kết luận xử lý và chỉ đạo thực hiện kết luận thanh tra của người có thẩm quyền.
Saigon Co.op phối hợp với Sở Tài chính khẩn trương xây dựng quy chế để quản lý, mở sổ theo dõi chặt chẽ tài sản không chia tích lũy qua các năm; kiểm tra, làm rõ nguồn vốn góp của các hợp tác xã thành viên, đề xuất phương án xử lý số vốn điều lệ tăng từ vốn, tài sản không chia.
Thanh tra thành phố kiến nghị Chủ tịch UBND thành phố giao Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với UBND các quận huyện kiểm tra việc đăng ký, cấp giấy chứng nhận đối với các hợp tác xã thành viên trong việc góp vốn tăng vốn điều lệ.
Giám đốc Sở Nội vụ chủ trì, phối hợp với Sở Tư pháp và Saigon Co.op đề xuất mô hình, cơ chế hoạt động của Saigon Co.op phù hợp với nhu cầu phát triển của đơn vị theo quy định của pháp luật.
Đáng chú ý, Thanh tra thành phố kiến nghị Chủ tịch UBND thành phố giao Giám đốc Công an thành phố tiếp nhận hồ sơ, tài liệu có liên quan do Thanh tra thành phố chuyển giao và khẩn trương tổ chức, xác minh điều tra các dấu hiệu vi phạm pháp luật của các cá nhân có liên quan tại Saigon Co.op để xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.