Theo công bố ngày 30/5 của Thanh tra NHNN: "Việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng tại Công ty cổ phần Tập đoàn Vàng bạc đá quý DOJI". Tại đây đã xảy ra nhiều vi phạm và thiếu sót trong hoạt động kinh doanh vàng.
Vi phạm đủ kiểu
Thực hiện Quyết định số 324/QĐ-TTGSNH2 ngày 17/5/2024 của Chánh Thanh tra, giám sát ngân hàng về thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng tại các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp. Theo đó, vào ngày 23/5/2025, Chánh Thanh tra NHNN đã ký ban hành Kết luận thanh tra số 21/KL-TTNH4 về việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng tại Công ty cổ phần Tập đoàn Vàng bạc đá quý DOJI (Công ty DOJI).
Ngày 30/5, Thanh tra NHNN thông báo Kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng tại Công ty DOJI như sau: Kết luận về "vi phạm, thiếu sót", ngoài các phát hiện vi phạm về chứng từ, hóa đơn mua, bán vàng giữa Công ty DOJI với TPBank và việc bán vàng nguyên liệu của một số cá nhân cho Công ty DOJI... đã báo cáo, trình Thống đốc NHNN phê duyệt và có văn bản chuyển thông tin vụ việc vi phạm sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý.
Vàng miếng DOJI
Công ty DOJI còn có những thiếu sót, vi phạm, tập trung vào các nội dung như: việc chấp hành chính sách, pháp luật về hoạt động kinh doanh vàng, vi phạm về chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; về một số giao dịch bán vàng với giá bán cao hơn giá niêm yết; hoạt động kinh doanh vàng khác (hoạt động vay vốn bằng vàng của người dân, khách hàng và hoạt động giữ hộ vàng miếng trên ứng dụng EGOLD) khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép.
Vi phạm quy định về thương mại điện tử, sử dụng công nghệ số để kinh doanh vàng, cụ thể như: Công ty DOJI không thông báo sửa đổi, bổ sung theo quy định khi có sự thay đổi thông tin liên quan đến website thương mại điện tử bán hàng, sau khi đã thông báo với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Công ty DOJI hoạt động kinh doanh mua, bán vàng trên ứng dụng thương mại điện tử ở thiết bị di động (App Egold), nhưng công ty chưa có đề nghị và chưa được cơ quan có thẩm quyền xác nhận đăng ký hoạt động ứng dụng thương mại điện tử trong kinh doanh vàng.
Công ty DOJI hoạt động kinh doanh mua, bán vàng trên website, nhưng chưa được cơ quan có thẩm quyền xác nhận đăng ký website thương mại điện tử bán hàng đề kinh doanh vàng. Đồng thời có dấu hiệu đưa thông tin gây nhầm lẫn về doanh nghiệp, hàng hóa mà doanh nghiệp cung cấp đến khách hàng nhằm thu hút khách hàng của doanh nghiêp khác; liên quan đến hành vi cạnh tranh không lành mạnh.
Việc lập chứng từ nhập, xuất kho vàng giữ hộ tại Công ty DOJI còn có nhầm lẫn ghi nội dung sai với hình thức chứng từ, lập chứng từ chưa đúng mẫu quy định; một số địa điểm đăng ký rút vàng đưa thông tin, địa chỉ chưa chính xác.
Che giấu nguồn gốc vàng nguyên liệu
Cũng theo kết quả thanh tra, một số cá nhân bán vàng nguyên liệu cho Công ty DOJI với khối lượng lớn bất thường so với nghề nghiệp, nhân thân của cá nhân bán vàng; trong đó xác minh có cả trường hợp công ty (không phải Công ty DOJI) thông qua cá nhân để bán vàng nguyên liệu cho doanh nghiệp kinh doanh vàng có thể nhằm mục đích không xuất hóa đơn, không kê khai nộp thuế đối với vàng bán, che dấu nguồn gốc đối với vàng nguyên liệu... gây bất ổn đến thị trường vàng trong nước như thời gian vừa qua.
Mua bán vàng với EGOLD của DOJI khi chưa được phép
Về kết quả Thanh tra NHNN xác minh, đề xuất, kiến nghị đã được Thống đốc NHNN có văn bản chuyển thông tin sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý theo quy định. Việc chấp hành quy định của pháp luật về hoạt động phòng, chống "rửa tiền", Công ty DOJI vi phạm một số quy định của pháp luật về hoạt động phòng chồng "rửa tiền". Cụ thể: ban hành quy định nội bộ chưa đầy đủ theo quy định; không báo cáo một số giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo NHNN; không thực hiện nhận biết thông tin khách hàng; không có hệ thống quản lý để xác định khách hàng nước ngoài là cá nhân có ảnh hưởng chính trị; không thực hiện việc đánh giá rủi ro về "rửa tiền".
Chưa hết, việc chấp hành quy định của pháp luật về chế độ kế toán, lập và sử dụng hóa đơn, chứng từ, về kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế, Công ty DOJI vi phạm về hạch toán tổng chi phí lãi vay được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp không đúng quy định; công ty có hoạt động vay và hoàn trả vàng vay cho khách hàng nhưng không lập hóa đơn khi hoàn trả hàng hóa vay (vàng) cho bên cho vay theo quy định.
Việc cá nhân mua, bán vàng (vàng miếng SJC, vàng trang sức) với Công ty DOJI trên ứng dụng EGOLD của Công ty DOJI; theo Nghị định số 24/2012/NĐ- CP không quy định cấp giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng cho cá nhân, tuy nhiên cá nhân được mua, bán vàng miếng tại (hoặc với) các tổ chức được NHNN cấp giấy phép. Đồng thời, đối với hoạt động kinh doanh mua, bán vàng trang sức, Nghị định số 24/2012/NĐ-CP quy định là hoạt động kinh doanh có điều kiện không cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh.
Hoạt động cá nhân mua, bán vàng miếng, vàng trang sức với (hoặc tại) Công ty DOJI (Công ty DOJI được cấp phép kinh doanh mua, bán vàng miếng và đăng ký kinh doanh mua, bán vàng trang sức) nhằm mục đích tìm kiếm lợi nhuận là quyền của cá nhân được pháp luật cho phép, phù hợp với quy định giải thích từ ngữ "kinh doanh" tại Luật Doanh nghiệp.
Việc xác định hoạt động mua, bán vàng miếng, vàng trang sức của cá nhân với (hoặc tại) Công ty DOJI trên ứng dụng EGOLD của Công ty DOJI nhằm mục đích tìm kiếm lợi nhuận (kinh doanh) có thuộc đối tượng nộp thuế TNCN nếu có thu nhập từ hoạt động mua, bán vàng theo Luật Thuế TNCN hay không thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tài chính...
Phạt hơn 1,3 tỷ đồng
Thanh tra NHNN cũng chỉ ra nguyên nhân tại Công ty DOJI, đó là người đại diện theo pháp luật, lãnh đạo, nhân viên công ty chưa chấp hành đầy đủ một số quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, phòng chống "rửa tiền" và hạch toán kế toán, lập và sử dụng chứng từ kế toán, kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế. Việc hiểu, giải thích, áp dụng quy định về hoạt động kinh doanh vàng khác tại Nghị định số 24/2012/NĐ-CP còn chưa nhất quán, cần có quy định, hướng dẫn rõ ràng, cụ thể hơn, tạo hành lang pháp lý đầy đủ, minh bạch cho doanh nghiệp hoạt động kinh doanh và cơ quan nhà nước quản lý.
Theo Nghị định số 24/2012/NĐ-CP quy định nhà nước quản lý hoạt động xuất, nhập khẩu vàng nguyên liệu; hoạt động mua, bán vàng nguyên liệu trong nước của doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ và doanh nghiệp kinh doanh mua, bán vàng trang sức, mỹ nghệ. Qua xác minh, có tình trạng doanh nghiệp kinh doanh vàng thu mua vàng nguyên liệu của cá nhân với khối lượng lớn bất thường so với nghề nghiệp, nhân thân của cá nhân bán vàng, trong đó có cả mua, bán vàng trang sức, mỹ nghệ.
Thực tế cho thấy, có tình trạng thu mua vàng nguyên liệu của cá nhân với khối lượng lớn... kinh doanh vàng có thể nhằm mục đích không xuất hóa đơn, không kê khai nộp thuế đối với vàng bán, che dấu nguồn gốc đối với vàng nguyên liệu... gây bất ổn đến thị trường vàng trong nước như thời gian qua.
Ngay khi kết thúc thanh tra trực tiếp, Thanh tra NHNN đã có báo cáo một số vụ việc qua thanh tra hoạt động kinh doanh vàng tại Công ty DOJI phát hiện có vi phạm pháp luật, Thống đốc NHNN đã phê duyệt và có văn bản chuyển thông tin sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý. Căn cứ chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu - Bộ Công an đã có ý kiến trả lời văn bản của NHNN. Theo đó, giao Cơ quan Thuế (Tổng cục Thuế, nay là Cục Thuế) chủ trì kiểm tra, đánh giá và xử lý theo quy định của pháp luật.
Chánh Thanh tra NHNN đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty DOJI liên quan đến một số vi phạm quy định về hoạt động phòng, chống "rửa tiền" và chế độ thông tin báo cáo mua, bán vàng miếng trong thời kỳ thanh tra với tổng số tiền phạt là hơn 1,3 tỷ đồng. Thanh tra cũng yêu cầu Công ty DOJI chấm dứt ngay các hành vi vi phạm hành chính, nghiêm túc chấn chỉnh và kịp thời khắc phục, chỉnh sửa các thiếu sót, vi phạm trong hoạt động kinh doanh vàng...
(Còn tiếp...)
Ngày 30/5, Thanh tra NHNN đã thông báo kết luận thanh tra tại DOJI, hoạt động kinh doanh vàng tại Công ty TNHH Bảo Tín Minh Châu, Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank), Công ty CP Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ), Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC), Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank).