Quyết liệt vì mục tiêu xin gỡ "thẻ vàng" cho ngành thủy sản

Cả hệ thống cùng vào cuộc

Lễ phát động có sự tham dự của Thượng tướng Thái Đại Ngọc, Phó Tổng tham mưu trưởng QĐND Việt Nam, Trưởng Ban Chỉ đạo Bộ Quốc phòng về chống khai thác IUU; ông Hồ Văn Mừng, Chủ tịch UBND tỉnh An Giang; đại diện Ban Chỉ đạo IUU các tỉnh, thành phố có biển trên cả nước và một số xã, phường có biển cùng 50 chủ tàu cá trên địa bàn tỉnh An Giang.

Nội dung của đợt cao điểm thi đua gồm: "Thi đua làm tốt công tác quán triệt, giáo dục, tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm, ý chí quyết tâm thực hiện nhiệm vụ; thi đua làm tốt công tác tuần tra, kiểm soát, xử lý triệt để các vụ việc vi phạm IUU; thi đua làm tốt công tác tuần tra, kiểm soát, xử lý triệt để các vụ việc vi phạm IUU; thi đua thực hiện tốt công tác phối hợp, hiệp đồng, trao đổi thông tin giữa các lực lượng chức năng thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU; thi đua đẩy mạnh công tác đối ngoại trong xử lý các vụ việc tàu cá Việt Nam bị lực lượng chức năng nước ngoài truy đuổi, kiểm soát, bắt giữ; thi đua đẩy mạnh công tác đối ngoại trong xử lý các vụ việc tàu cá Việt Nam bị lực lượng chức năng nước ngoài truy đuổi, kiểm soát, bắt giữ; thi đua làm tốt công tác bảo đảm, an toàn tuyệt đối trong quá trình thực hiện nhiệm vụ trên biển".

Lễ phát động diễn ra sáng 12/8 tại phường Rạch Giá

Thượng tướng Thái Đại Ngọc cho biết, mặc dù đã triển khai nhiều biện pháp quyết liệt chống khai thác IUU, trọng tâm là ngăn chặn chấm dứt tình trạng tàu cá ngư dân ta đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài. Tuy nhiên, đến nay tình trạng trên vẫn diễn biến phức tạp. Trọng tâm của lễ phát động đợt thi đua cao điểm chống khai thác IUU là ngăn chặn kịp thời tàu cá và ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài, góp phần cùng với các Bộ, ngành, địa phương thực hiện quyết tâm trên của Chính phủ, với chủ đề "Nêu cao tinh thần trách nhiệm, đoàn kết, hiệp đồng, kiên quyết đấu tranh, ngăn chặn vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định".

Ban Chỉ đạo Bộ Quốc phòng về chống khai thác IUU rất mong sự phối hợp của các Bộ, ngành liên quan và các địa phương có biển trong công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật; trao đổi thông tin; quản lý tàu cá và xử lý các hành vi vi phạm một cách đồng bộ, thiết thực, hiệu quả. Đồng thời, đề nghị các địa phương đẩy nhanh tiến trình rà soát, xử lý các tàu cá vi phạm nghiêm trọng về khai thác IUU đã được các lực lượng Quân đội bắt giữ, bàn giao theo quy định của pháp luật, xong trước ngày 30/8/2025 và thông báo cho Ban Chỉ đạo Bộ Quốc phòng về chống khai thác IUU. Ưu tiên bố trí, điều động, tăng cường nhân lực, kinh phí, trang thiết bị cho các cơ quan, lực lượng chức năng tại địa phương thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU, kiên quyết xử lý nghiêm trách nhiệm các tổ chức, cá nhân không hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao, tiếp tay, dung túng cho hành vi khai thác IUU, ảnh hưởng đến nỗ lực chung gỡ cảnh báo "thẻ vàng" của Việt Nam.

Thượng tướng Thái Đại Ngọc nhấn mạnh: "Đối với cơ quan Quân đội, phối hợp chặt chẽ với các địa phương, lực lượng chức năng liên quan tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật để chủ tàu, thuyền trưởng, ngư dân... nâng cao nhận thức chấp hành đúng chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; chủ trì, phối hợp với các lực lượng Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển đưa các tàu cá thuộc diện nguy cơ cao, cụ thể là tàu cá "3 không", loại khỏi biên chế của địa phương, hoạt động lâu ngày trên biển không về địa phương, tàu cá neo đậu hoạt động trái phép tại các cửa sông, cửa biển, bãi ngang, đảo ven bờ... đưa vào diện quản lý chặt chẽ, bắt buộc, không cho đi hoạt động, xong trước ngày 20/8/2025".

Những con số không thể xem nhẹ

Trước đó, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4, đơn vị phụ trách vùng biển Tây Nam (khu vực được đánh giá là phức tạp nhất cả nước về tình trạng vi phạm IUU) đã tổ chức Hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm về công tác chống khai thác hải sản trái phép. Hội nghị diễn ra trong bối cảnh Chính phủ đang gấp rút chuẩn bị cho đợt làm việc lần thứ 5 với Đoàn Thanh tra Ủy ban Châu Âu (EC), bước đi đóng vai trò quyết định trong việc gỡ "thẻ vàng" trong năm 2025.

Tàu cá neo đậu trên vùng biển Tây Nam

Theo báo cáo, tình trạng tàu cá cố tình tắt thiết bị giám sát hành trình (VMS) hoặc mất tín hiệu kéo dài tiếp tục là vấn đề nhức nhối. Chỉ trong nửa đầu năm 2025, lực lượng Cảnh sát biển ghi nhận 12.298 lượt tàu cá mất tín hiệu, phần lớn hoạt động gần các vùng biển giáp ranh Thái Lan, Malaysia, Indonesia, nơi từng xảy ra nhiều vụ bắt giữ tàu cá Việt Nam.

Thiếu tướng Lê Đình Cường (Phó Tư lệnh, Tham mưu trưởng, Trưởng Ban chỉ đạo IUU của Cảnh sát biển Việt Nam) cho biết: "Đây là con số không thể xem nhẹ, bởi phần lớn những tàu mất tín hiệu đều thuộc nhóm nguy cơ cao, có dấu hiệu khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài nhằm trốn tránh giám sát".

Trước diễn biến phức tạp của tình hình IUU, lực lượng Cảnh sát biển đã tăng cường tuần tra liên tục, kiểm soát khép kín tại các vùng biển "điểm đen", nhất là khu vực giáp ranh với Malaysia, Thái Lan và vùng nước lịch sử Việt Nam - Campuchia. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với Bộ đội Biên phòng, Quân khu 9, Quân chủng Hải quân, lực lượng Kiểm ngư và Chi cục Thủy sản các tỉnh ven biển để nắm tình hình, chia sẻ dữ liệu VMS và xử lý ngay các vi phạm. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cũng được đẩy mạnh tại cộng đồng ngư dân, cảng cá, bến cá. Tuy nhiên, tình trạng chây ì, tiếp tay hợp thức hóa hồ sơ, né tránh kiểm tra vẫn xảy ra tại nhiều địa phương, đặc biệt là tại các cảng cá nhỏ và điểm bốc dỡ không chính thức.

Thiếu tướng Lê Đình Cường cho rằng: Từ nay đến cuối năm là giai đoạn quyết định. Việt Nam gỡ được "thẻ vàng" của EC hoặc phải đối mặt với nguy cơ chuyển sang "thẻ đỏ”, kéo theo hệ lụy nghiêm trọng cho xuất khẩu thủy sản". Do đó, các đơn vị được yêu cầu tăng cường thanh tra nội bộ, kiểm tra đột xuất, xử lý nghiêm các trường hợp bao che, tiêu cực.

Lực lượng chức năng phát hiện trường hợp tàu cá vi phạm

Sau hội nghị trên, ngày 24/7, Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Hồ Văn Mừng chủ trì cuộc họp chuyên đề về công tác phòng, chống khai thác IUU. Báo cáo tại cuộc họp cho thấy, tỉnh đạt nhiều kết quả tích cực: 100% tàu "3 không" (không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép) đã được đăng ký, cấp phép (2.090/2.090 tàu); tỷ lệ lắp đặt VMS đạt 99,53%, nằm trong nhóm cao nhất toàn quốc. Hiện toàn tỉnh có 10.026 tàu cá đăng ký hoạt động, trong đó 7.066 tàu còn hạn giấy phép khai thác (chiếm 70,5%) và 4.312/4.987 tàu từ 12m trở lên còn hạn đăng kiểm (đạt 86,5%).

Nhờ siết chặt kiểm soát, số tàu vượt ranh giới trên biển đã giảm 66%, tàu mất kết nối VMS giảm 88% so với cùng kỳ năm 2024. Tỉnh đã triển khai đồng bộ các biện pháp tuyên truyền qua báo đài, mạng xã hội, bến cá và cảng cá; cấp 2.662 tài khoản truy xuất thủy sản điện tử (eCDT) cho tàu từ 15m trở lên (đạt 74%). Toàn bộ sản lượng bốc dỡ tại 2 cảng cá chỉ định (28.572 tấn) được giám sát chặt, hồ sơ truy xuất được thực hiện trên hệ thống eCDT, đồng bộ với VNFISHBASE và VNeID.

Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Mừng yêu cầu tiếp tục ngăn chặn tuyệt đối tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài, kiện toàn Ban Chỉ đạo IUU theo đúng phương châm "6 rõ”: rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền. Công an tỉnh được giao phối hợp Bộ đội Biên phòng xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, không để xảy ra tình trạng "giơ cao đánh khẽ”.

Trước đó, tỉnh An Giang cũng đã hỗ trợ 4 đợt, với 30.660 lượt tàu cá, tổng kinh phí hơn 5,3 tỷ đồng để giảm áp lực đánh bắt xa bờ. Đồng thời, đang xây dựng phương án chuyển đổi sinh kế cho ngư dân sang nuôi trồng thủy sản, hướng đi bền vững, phù hợp chủ trương quốc gia.

Tại Cà Mau, tỉnh có đội tàu cá lớn nhất cả nước, Chủ tịch UBND tỉnh vừa có công văn hỏa tốc chỉ đạo các Sở, ngành, lực lượng vũ trang và UBND các xã, thị trấn tập trung toàn lực cho công tác chống IUU, chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi làm việc với Đoàn Thanh tra EC lần thứ 5. Theo đó, các đơn vị được yêu cầu khẩn trương rà soát và tổ chức thực hiện đầy đủ các yêu cầu tại Công văn 2996/BNN-TS và Công văn 1971/UBND-NNTN. Hồ sơ số hóa tàu cá phải được cập nhật đầy đủ, phân công cán bộ chịu trách nhiệm rõ ràng, tránh chồng chéo, bỏ sót.

Bộ đội Biên phòng tỉnh phối hợp với Công an, Sở Nông nghiệp và Môi trường giám sát 1.517 tàu cá có VMS, yêu cầu duy trì kết nối 24/7, kiên quyết không cho tàu rời bến nếu chưa đủ điều kiện. Các trường hợp mất kết nối trên 6 giờ đến 10 ngày sẽ bị xử lý theo quy định. Cùng với đó, tổ xử lý vi phạm (Sở Tư pháp) đang phối hợp Công an tỉnh xử lý các vụ án tổ chức, môi giới đưa người ra nước ngoài bằng đường biển trái phép, nhiều vụ có liên quan đến tàu cá hoạt động bất hợp pháp...