Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho biết vắc xin phòng RSV của Pfizer, ứng dụng công nghệ protein tái tổ hợp nhắm vào hai phân nhóm phổ biến và nguy hiểm nhất là RSV-A và RSV-B.
Vắc xin ra mắt lần đầu vào năm 2023, tính đến tháng 9/2025, vắc xin đã được phê duyệt sử dụng tại hơn 60 quốc gia và đưa vào chương trình tiêm chủng quốc gia ở nhiều nước. Vắc xin phòng RSV được chỉ định tiêm một mũi duy nhất cho thai phụ từ tuần 24-36 của thai kỳ và người lớn từ 60 tuổi trở lên.
Chị Nguyễn Phương Ngọc Quyên, 35 tuổi, đang mang thai 33 tuần tiêm vắc xin RSV tại Hệ thống Tiêm chủng VNVC ngày 27/9. Ảnh: Mộc Thảo
RSV là virus ác tính gây viêm phổi, viêm phế quản, viêm tiểu phế quản nặng, khiến trẻ nhỏ và người cao tuổi phải nhập viện, nguy cơ tử vong cao. Bệnh để lại di chứng, làm nặng thêm các bệnh nền mạn tính, trong khi chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Chính vì vậy, các nhà khoa học, các tập đoàn dược phẩm vắc xin đã không ngừng “chạy đua” trong cuộc chiến chống lại RSV để nghiên cứu và phát triển vắc xin phòng ngừa.
Bác sĩ Bạch Thị Chính cho biết, sau nhiều năm chờ đợi, Việt Nam đã có vắc xin phòng RSV dành cho mẹ bầu và người lớn tuổi. Trong thời gian tới, Hệ thống Tiêm chủng VNVC sẽ tiếp tục nỗ lực đưa về thêm các loại vắc xin và kháng thể đơn dòng phòng RSV từ những tập đoàn vắc xin và dược phẩm hàng đầu thế giới, nhằm bảo vệ trẻ em và người trưởng thành.
Sự hiện diện sớm của vắc xin RSV tại Việt Nam cùng thời điểm với nhiều quốc gia phát triển trên thế giới đã khẳng định nỗ lực của các đơn vị lớn trong ngành dược phẩm, tiêm chủng vắc xin trong việc tiếp tục mang về cho Việt Nam những phát minh đột phá về công nghệ trong phòng bệnh, mở ra cơ hội bảo vệ sớm và hiệu quả cho trẻ em và người cao tuổi trước những bệnh lý gánh nặng do RSV gây ra.
Ngay trong ngày đầu ra mắt, VNVC đã ghi nhận hàng trăm thai phụ và người cao tuổi đăng ký tiêm vắc xin RSV. Bên cạnh đó, hội thảo chuyên đề về chăm sóc sức khỏe thai phụ và phòng ngừa RSV do VNVC tổ chức trên toàn quốc cũng thu hút đông đảo phụ nữ mang thai tham dự.
Chị Trần Thị Ngọc Thảo (1996, phường Biên Hòa, Đồng Nai) đang mang thai lần hai được hơn 24 tuần, chị đã được bác sĩ tư vấn tiêm vắc xin RSV trong giai đoạn thai kỳ và quyết định tiêm ngay. Là một điều dưỡng, chị Thảo hiểu rõ RSV không chỉ dễ lây cho trẻ nhỏ mà còn có thể gây viêm phổi, viêm tiểu phế quản nguy hiểm. Chị chia sẻ: “Việt Nam đã có vắc xin RSV giúp tôi và nhiều gia đình an tâm hơn khi con yêu được bảo vệ ngay từ những năm tháng đầu đời trước loại virus nguy hiểm này.”
Hội thảo tư vấn chuyên đề “Bảo vệ con yêu từ trong bụng mẹ” kết hợp ra mắt vắc xin phòng RSV tại VNVC đã mang đến nhiều thông tin khoa học, hữu ích về các loại vắc xin quan trọng dành cho mẹ bầu, trong đó có RSV. Ảnh: Mộc Thảo
Virus RSV dễ lây lan qua đường hô hấp khi hít phải hoặc tiếp xúc các giọt bắn chứa virus trên các bề mặt như mặt bàn, ghế, sàn nhà, thành giường… Bệnh có thể diễn biến bất ngờ khiến trẻ sốt cao, co giật, tím tái, bỏ bú, thở nhanh, thở rút lõm lồng ngực, suy hô hấp và dẫn đến tử vong.
Khoảng 70% trẻ nhiễm RSV trong năm đầu đời và hầu hết trẻ đã nhiễm RSV trước 2 tuổi. WHO ước tính mỗi năm, RSV gây ra 3,6 triệu ca nhập viện và khoảng 100.000 ca tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi trên toàn thế giới, gần 50% trẻ tử vong xảy ra ở trẻ dưới 6 tháng tuổi.
Tại Việt Nam, virus RSV lưu hành quanh năm và bùng phát mạnh vào mùa mưa. Theo BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, ở giai đoạn mang thai, người phụ nữ có nhiều thay đổi về sinh lý và miễn dịch nên rất dễ mắc các bệnh truyền nhiễm.
Nghiên cứu cho thấy thai phụ nhiễm RSV tăng nguy cơ viêm phổi, tiền sản giật, sinh non trước 37 tuần so với những người không nhiễm virus. Trẻ sinh non mắc RSV có nguy cơ tử vong do virus cao gấp ba lần so với trẻ sinh đủ tháng đồng thời tỷ lệ nhập viện, phải hồi sức và suy hô hấp cũng cao hơn. RSV lại lây lan rất dễ dàng, hầu hết trẻ đều nhiễm trong 2 năm đầu đời trong khi hệ miễn dịch trẻ sơ sinh chưa hoàn thiện và hoàn toàn phụ thuộc vào kháng thể thụ động từ mẹ.
Một trong những lô vắc xin RSV đầu tiên về đến hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP theo tiêu chuẩn quốc tế của VNVC. Ảnh: Mộc Thảo
Các tổ chức y khoa trên thế giới như CDC, Hội Sản phụ khoa Mỹ (ACOG) và các thử nghiệm lâm sàng đều đánh giá và chứng minh vắc xin RSV an toàn cho cả mẹ và thai nhi. Các tác dụng phụ được báo cáo thường nhẹ và tương tự như các loại vắc xin khác dành cho người lớn như đau tại chỗ tiêm hoặc sốt nhẹ.
“Tiêm vắc xin RSV trong giai đoạn thai kỳ từ tuần 24-36 có thể truyền miễn dịch thụ động từ mẹ sang con, giúp trẻ có được kháng thể ngay từ khi chào đời, phòng ngừa hiệu quả các bệnh viêm đường hô hấp dưới do RSV gây ra trong 6 tháng đầu đời. Điều này góp phần giảm trẻ sơ sinh nhập viện, tử vong, giảm gánh nặng điều trị cho gia đình và xã hội”, bác sĩ Mỹ Nhi cho biết thêm.
Với người cao tuổi, nhiễm trùng do RSV thường dẫn đến nằm viện kéo dài, chăm sóc hồi sức tích cực, tăng tử vong từ 12-18%. Vắc xin cho thấy hiệu lực giảm tới 88,9% nguy cơ mắc nhiễm trùng hô hấp dưới do RSV trong năm đầu tiên sau tiêm và duy trì bảo vệ kéo dài so với nhóm không tiêm.