Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, c, cho biết vắc xin MenACWY-TT do tập đoàn dược phẩm hàng đầu thế giới Pfizer (Mỹ) sản xuất tại nhà máy hiện ở Bỉ, chỉ định trẻ em từ 6 tuần tuổi đến người lớn. Cho đến nay, vắc xin MenACWY-TT đã sử dụng an toàn tại hơn 80 quốc gia với trên 32 triệu liều. Việt Nam là một trong số ít quốc gia ở Đông Nam Á được ưu tiên nguồn cung vắc xin quan trọng này.
Vắc xin MenACWY-TT được sản xuất theo công nghệ cộng hợp tiên tiến, kết hợp protein từ giải độc tố uốn ván (Tetanus Toxoid - TT) giúp “huấn luyện” hệ miễn dịch nhận diện và tiêu diệt vi khuẩn não mô cầu.
Đồng thời, vắc xin giúp tạo kháng thể bền vững, duy trì trí nhớ miễn dịch lâu dài và giảm tỷ lệ người mang vi khuẩn không biểu hiện triệu chứng là nguồn lây lan khó kiểm soát trong cộng đồng.
Việc VNVC tiên phong đưa vắc xin MenACWY-TT vào sử dụng không chỉ mở ra cơ hội để trẻ em Việt Nam được bảo vệ sớm ngay từ những tuần đầu đời, còn khẳng định quyết tâm hội nhập, tiếp cận nhanh các thành tựu y học tiên tiến và bắt kịp xu hướng phòng bệnh truyền nhiễm toàn cầu.
Theo bác sĩ Chính, não mô cầu là căn bệnh diễn tiến rất nhanh, có thể gây tử vong chỉ sau vài giờ đồng hồ kể từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên.
Tại Việt Nam, các bệnh gây ra do não mô cầu được xếp vào nhóm 6 bệnh truyền nhiễm nguy hiểm hàng đầu, có tỷ lệ tử vong cao. Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, nước ta đã ghi nhận hàng chục ca mắc, 2 ca tử vong, cảnh báo nguy cơ bùng phát dịch ở khu vực phía Nam.
Trẻ dưới 12 tháng tuổi thuộc nhóm có nguy cơ mắc bệnh do não mô cầu cao nhất. Ngay cả khi điều trị kịp thời, trẻ vẫn có thể đối mặt với di chứng suốt đời.
“Việc có thêm một loại vắc xin não mô cầu bảo vệ sớm cho trẻ ngay từ 6 tuần tuổi giúp lấp đầy khoảng trống miễn dịch khi kháng thể từ mẹ giảm dần, đồng thời bảo vệ trẻ đúng thời điểm bắt đầu tiếp xúc cộng đồng, giảm nguy cơ lây lan và tăng cường miễn dịch cho cộng đồng xung quanh”, bác sĩ Chính chia sẻ.
Từ ngày 15/8, Hệ thống Tiêm chủng VNVC triển khai tiêm vắc xin não mô cầu MenACWY-TT cho trẻ từ 6 tuần tuổi đến người lớn tại gần 240 trung tâm tiêm chủng trên cả nước. Ảnh: Mộc Thảo
Bác sĩ Chính khuyến cáo, hai thể bệnh thường gặp của não mô cầu là viêm màng não và nhiễm trùng huyết, hoặc kết hợp cả hai. Nếu không được điều trị kịp thời, có tới 50% bệnh nhân tử vong. Riêng thể nhiễm trùng huyết tối cấp có thể cướp đi sinh mạng trong vòng 6-8 giờ.
Trong số những người sống sót, 10-20% chịu di chứng nặng nề như đoạn chi, sẹo da, mất thính lực, mù lòa, suy thận, suy tim, co giật, động kinh, rối loạn hành vi. Tỷ lệ gặp di chứng có thể lên đến 50% ở trẻ dưới 12 tháng tuổi. Không chỉ vậy, bệnh còn gây nhiều hệ lụy và gánh nặng cho gia đình cũng như xã hội.
Tuy nhiên, não mô cầu diễn tiến nhanh với các triệu chứng phát triển trong vòng vài giờ và rất khó nhận biết sớm, đặc biệt ở trẻ dưới 12 tháng tuổi. Trong 8 giờ đầu kể từ khi khởi phát, trẻ thường chỉ có triệu chứng mơ hồ như sốt nhẹ, quấy khóc, bỏ bú, đau họng hoặc sổ mũi, dễ bị nhầm lẫn với cảm, cúm hay viêm đường hô hấp thông thường.
Khi các dấu hiệu điển hình như tử ban xuất huyết, cứng cổ, sợ ánh sáng xuất hiện, bệnh đã tiến triển nặng khiến việc điều trị gặp nhiều khó khăn và nguy cơ tử vong tăng cao.
“Dịch tễ bệnh não mô cầu khó dự đoán, các nhóm huyết thanh gây bệnh thường thay đổi theo thời gian, khu vực và độ tuổi”, bác sĩ Chính chia sẻ. Trong khi đó, vi khuẩn não mô cầu có thể cư trú âm thầm ở mũi họng từ vài ngày đến vài tháng mà không gây triệu chứng.
Theo thống kê trong đợt dịch, tỷ lệ người mang mầm bệnh có thể tăng từ 10-20% lên tới 50%, trở thành nguồn lây lan khó kiểm soát.
Người lớn tiêm vắc xin phòng bệnh tại Hệ thống Tiêm chủng VNVC. Ảnh: Mộc Thảo
Bác sĩ Chính lưu ý, các vắc xin não mô cầu không có miễn dịch chéo, do đó trẻ em và người lớn nên tiêm phối hợp các loại vắc xin nhóm B và nhóm A, C, Y, W để phòng đầy đủ cả 5 nhóm huyết thanh gây bệnh. Tùy theo lịch sử tiêm chủng, tình hình dịch tễ, độ tuổi và nhu cầu…, bác sĩ sẽ chỉ định loại vắc xin và lịch tiêm phù hợp để đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu nhất.
Với việc đưa vắc xin MenACWY-TT vào sử dụng, VNVC trở thành hệ thống tiêm chủng vắc xin đầu tiên tại Việt Nam cung cấp trọn bộ 5 vắc xin phòng não mô cầu, bảo vệ toàn diện trước 5 nhóm huyết thanh A, B, C, Y, W-135 cho mọi lứa tuổi, từ trẻ nhỏ, thanh thiếu niên đến người trưởng thành và người cao tuổi.
Từ năm 2025 đến nay, VNVC cũng đã liên tiếp đưa về Việt Nam nhiều vắc xin thế hệ mới, như vắc xin não mô cầu ACYW cho trẻ từ 12 tháng tuổi, vắc xin phế cầu 15 và vắc xin phế cầu 20, khẳng định vai trò tiên phong trong việc nhanh chóng đưa các thành tựu y học tiên tiến đến với người dân.