(CATP) Thành phố Hồ Chí Minh vừa chứng kiến một sự trùng hợp đáng suy ngẫm, ngay sau khi hoàn thành kế hoạch diễn tập PCCC & CNCH quy mô lớn, một vụ cháy thực tế đã xảy ra tại chung cư Dream Home Palace. Sự kiện này không đơn thuần là một sự trùng hợp ngẫu nhiên, mà trở thành một "bài kiểm tra bất ngờ", đánh giá tính hiệu quả của công tác chuẩn bị, triển khai công tác PCCC trong thực tế.
Vụ cháy tại Dream Home Palace chiều 15/11 diễn ra như một thước phim tái hiện những tình huống vốn chỉ có trong diễn tập. Ngọn lửa bùng phát từ căn hộ tầng 12, hệ thống báo cháy kích hoạt, hàng trăm cư dân hoảng loạn di tản, đó chính xác là những kịch bản mà các cuộc diễn tập vẫn thường mô phỏng.
Tuy nhiên, điểm khác biệt lớn nhất nằm ở yếu tố tâm lý. Trong diễn tập, sự hoảng loạn chỉ là giả định, nhưng trong thực tế, đó là nỗi sợ hãi thực sự, là bản năng sinh tồn của con người. Hình ảnh người dân "la hét nháo nhào", "mở cửa thang bộ" vô tình đưa khói vào, những tình huống từng được mô tả trong kế hoạch diễn tập, đã xảy ra chân thực đến từng chi tiết.
Kế hoạch diễn tập tại Vinhomes Grand Park được xây dựng vô cùng bài bản với kịch bản "thảm họa kép" phức tạp, cháy từ tầng hầm, rò rỉ gas, tai nạn giao thông kèm theo. Trong khi đó, vụ cháy tại Dream Home Palace chỉ là một đám cháy đơn lẻ tại một căn hộ. Sự tương phản này cho thấy, dù tình huống thực tế đơn giản hơn nhiều so với diễn tập, nhưng mức độ nguy hiểm vẫn rất cao.
Điều đáng ghi nhận là sự phối hợp giữa lực lượng chuyên nghiệp và lực lượng tại chỗ trong vụ cháy thực tế. Hình ảnh các chiến sĩ PCCC sử dụng xe thang cao 30m, phối hợp với tổ PCCC tại chỗ và cả người dân để khống chế đám cháy cho thấy phương châm "4 tại chỗ" đã phát huy tác dụng. Đây chính là minh chứng cho thấy những gì được rèn luyện trong diễn tập đã được áp dụng vào thực tế. Tuy nhiên, vụ cháy cũng bộc lộ những khoảng trống cần khắc phục. Dù hệ thống báo cháy hoạt động, sự hoảng loạn của người dân vẫn xảy ra. Điều này cho thấy công tác tuyên truyền, hướng dẫn kỹ năng thoát nạn cho cư dân vẫn chưa thực sự hiệu quả. Diễn tập dù quy mô đến đâu cũng không thể thay thế được việc trang bị kiến thức thường xuyên cho người dân.
Lực lượng Cảnh sát PCCC&CNCH nhanh chóng có mặt và dập tắt đám cháy ngay sau khi nhận tin báo
Nguyên nhân vụ cháy được xác định do chập điện, một lỗi kỹ thuật có thể phòng ngừa. Điều này đặt ra câu hỏi về công tác kiểm tra, bảo trì định kỳ các hệ thống điện trong các tòa nhà cao tầng. Diễn tập dù quan trọng nhưng chỉ là một sự kiện, trong khi công tác PCCC cần được duy trì thường xuyên, liên tục. Từ bài học thực tế này, chúng ta cần có cách tiếp cận toàn diện hơn. Đưa công tác diễn tập trở thành hoạt động thường xuyên, không chỉ ở cấp thành phố mà còn ở cấp cơ sở. Mỗi tòa nhà, khu dân cư cần tổ chức diễn tập định kỳ ít nhất 6 tháng/lần, với sự tham gia bắt buộc của cư dân. Xây dựng văn hóa an toàn PCCC trong cộng đồng, thay vì chỉ tập trung vào kỹ năng thoát nạn, cần trang bị cho người dân kiến thức về phòng cháy, nhận diện nguy cơ và kỹ năng sơ cấp cứu. Bên cạnh đó, cần ứng dụng công nghệ trong giám sát an toàn PCCC, cần lắp đặt hệ thống giám sát điện thông minh, hệ thống báo cháy tự động kết nối trực tiếp với lực lượng chức năng và sử dụng AI trong dự báo nguy cơ cháy, nổ.
Ngoài ra, cần tăng cường trách nhiệm của chủ đầu tư và ban quản lý tòa nhà. Cần có chế tài mạnh mẽ đối với các vi phạm về an toàn PCCC, đồng thời công khai minh bạch kết quả kiểm tra an toàn PCCC định kỳ.
Vụ cháy tại Dream Home Palace sau khi hoàn thành diễn tập là một hồi chuông cảnh tỉnh mạnh mẽ. Nó cho thấy dù chúng ta có những kế hoạch diễn tập bài bản đến đâu thì thách thức lớn nhất vẫn là biến những bài học từ diễn tập thành năng lực thực tế.
Thành công của công tác PCCC không nên được đo bằng quy mô của các cuộc diễn tập, mà bằng khả năng ngăn chặn và xử lý hiệu quả các vụ cháy thực tế. Mỗi vụ cháy xảy ra cần được xem như một "cuộc diễn tập thực tế" để rút kinh nghiệm, hoàn thiện quy trình và nâng cao năng lực.
Trong tương lai, chúng ta cần xây dựng một hệ sinh thái an toàn PCCC toàn diện, nơi có sự kết hợp chặt chẽ giữa yếu tố con người, công nghệ, quy trình và chính sách. Chỉ khi đó, TPHCM mới thực sự trở thành một đô thị không chỉ năng động về kinh tế mà còn an toàn và kiên cường trước mọi thảm họa. Bài học từ sự kiện này cho thấy, các phương án diễn tập diễn ra là để người dân thực hành thường xuyên các kịch bản thoát hiểm, làm quen với trang thiết bị cứu hỏa và tuân thủ các quy định an toàn phòng cháy, qua đó giúp mọi người quen thuộc với các tình huống khẩn cấp, để khi cháy thật xảy ra, họ không còn phải hoảng loạn, mà bình tĩnh ứng phó hiệu quả, sử dụng thành thạo thiết bị chữa cháy và xử lý tình huống trước khi lực lượng chuyên nghiệp đến.
Một số hình ảnh diễn tập phương án phòng cháy, chữa cháy, cứu hộ, cứu nạn tại khu dân cư cao tầng tại TP.Hồ Chí Minh trong năm 2025:
Những buổi diễn tập là một bài kiểm tra, đánh giá về năng lực, sự phối hợp của các đơn vị chức năng trong công tác phòng cháy, chữa cháy, cứu hộ, cứu nạn, đồng thời giúp cho người dân tại các khu dân cư nắm bắt được các kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm để khi xảy ra cháy nổ trong thực tế sẽ bình tĩnh và có kỹ năng, kinh nghiệm để thoát hiểm, ứng phó và giúp đỡ người khác