Theo báo cáo tại Hội nghị, năm 2023, trên thế giới và khu vực xảy ra nhiều SCTT lớn, gây thiệt hại rất nghiêm trọng về người và tài sản, như động đất tại Thổ Nhĩ Kỳ, vỡ đập tại Libya, Bắc Kinh; nắng nóng bất thường ở miền Nam nước Mỹ, Địa Trung Hải, Bắc Phi, Trung Đông và một số nước Châu Á.
Tại Việt Nam, tình hình thời tiết, khí hậu xảy ra cực đoan trên các vùng miền với 21/22 loại hình thiên tai, đặc biệt là mưa lớn gây sạt lở đất, lũ quét, ngập lụt trên diện rộng, gây thiệt hại lớn về người, tài sản, cơ sở hạ tầng, ảnh hưởng đến đời sống, sản xuất của nhân dân. Tổng thiệt hại về kinh tế do SCTT ước tính khoảng 8.236 tỷ đồng. Thống kê từ đầu năm 2023 đến ngày 10/01/2024, trên cả nước xảy ra 5.331 CSTT, làm chết 924 người, mất tích 205 người, bị thương 977 người; chìm, cháy, hỏng 555 phương tiện; cháy 1.740 nhà, xưởng, kiốt chợ, 1.346 ha rừng và thảm thực vật.
SCTT cũng đã làm hư hỏng 15.977 nhà; 115,56km đê, kè, kênh mương, 711 công trình thủy lợi, cuốn trôi 179 cầu tạm; hư hại 151.279 ha lúa, hoa màu, 3.547 ha nuôi trồng thủy sản, 104 lồng bè; chết 75.357 con gia súc, gia cầm. Cũng trong khoảng thời gian trên, các bộ, ngành, địa phương điều động 204.507 lượt người và 23.132 lượt phương tiện ứng phó, xử lý hiệu quả 4.336 SCTT, cứu được 3.968 người và 207 phương tiện. Các bộ, ngành, địa phương cũng hướng dẫn, hỗ trợ di dời hơn 962.000 người và hơn 201.000 phương tiện từ nơi nguy hiểm về nơi an toàn; kêu gọi, kiểm đếm, hướng dẫn cho 328.227 tàu/1.608.015 lao động biết diễn biến, hướng di chuyển của bão, áp thấp nhiệt đới để chủ động phòng tránh.
Tổng cục Khí tượng Thủy văn, Bộ TNMT cho biết, năm 2023 là năm nóng nhất trong lịch sử quan trắc khi nhiệt độ toàn cầu. Tại Việt Nam, đã có tới 21/22 loại hình thiên tai xuất hiện, trong đó đáng chú ý là xuất hiện nhiều trận mưa cực đoan thời đoạn ngắn với lượng mưa 24 giờ có nơi đạt trên 800mm; các hiện tượng lũ quét, sạt lở đất nghiêm trọng tại Sa Pa và Bát Sát, tỉnh Lào Cai, sạt lở đất tại đèo Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng; nắng nóng với nhiệt độ vượt kỷ lục được ghi nhận tại Tương Dương (Nghệ An) 44,2 độ C.
Hiện trường sạt lở tại bản Nà Lếch, xã Chiềng Lao, huyện Mường La, tỉnh Sơn La
Tổng cục Khí tượng Thủy văn dự báo hiện tượng El Nino (pha nóng) sẽ còn tiếp tục kéo dài đến giữa năm 2024 và đạt đỉnh nên năm 2024, thiên tai sẽ bất thường hơn. Tổng cục cũng cảnh báo nguy cơ thiếu nước ở khu vực Bắc Bộ, Tây Nguyên, Nam Bộ và Trung Bộ trong nửa đầu năm. Hiện tượng nắng nóng tại Nam Bộ, Tây Bắc Bộ và Trung Bộ có khả năng đến sớm và xuất hiện nhiều hơn. Dự báo cơ cấu bão ở Biển Đông sẽ chiếm 1/3 so với toàn bộ số cơn bão. Cùng với đó, mưa dông và mưa lớn xuất hiện thường xuyên hơn, gây lở đất vùng núi, ngập lụt đô thị. Không khí lạnh hoạt động không nhiều nhưng lại xuất hiện những đợt không khí lạnh có cường độ mạnh, gây rét đậm, rét hại trên diện rộng, băng giá, mưa tuyết ở khu vực vùng núi Bắc Bộ...
Phát biểu tại Hội nghị, lãnh đạo các bộ, ngành tập trung nêu những khó khăn, vướng mắc, tồn tại, hạn chế, đồng thời đề xuất, kiến nghị các giải pháp để làm tốt công tác phòng, chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn trong năm 2024 và những năm tiếp theo.
Kết luận Hội nghị, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đánh giá Ủy ban quốc gia Ứng phó SCTT và TKCN, Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai và các thành viên chủ động triển khai nhiệm vụ chỉ đạo điều hành, hoàn thành tốt các nhiệm vụ đề ra, góp phần giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản.
Nhất trí với những nhiệm vụ trọng tâm của Ủy ban Quốc gia và Ban Chỉ đạo trong năm 2024, Phó Thủ tướng một lần nữa quán triệt quan điểm tuyệt đối không được chủ quan trong công tác phòng, chống thiên tai do tình hình thời tiết được dự báo sẽ tiếp tục thay đổi bất thường, nắng nóng vào đầu năm, mưa bão vào cuối năm.
Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, đơn vị tập trung rà soát những vướng mắc về thể chế liên quan đến chức năng, nhiệm vụ được giao trong công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, TKCN để kịp thời sửa đổi cho phù hợp yêu cầu thực tiễn.
Các bộ, ngành, địa phương phải giữ nguyên tắc "phòng hơn chống," muốn vậy phải cung cấp thông tin, hướng dẫn kịp thời cho người dân, để người dân tự bảo vệ chính mình và từng bước xây dựng ý thức cùng tham gia công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai và TKCN. Phải thường xuyên tiến hành kiểm tra, giám sát ở cơ sở; quan tâm đào tạo kỹ năng cơ bản cho các lực lượng chức năng ở cấp cơ sở; phối hợp tốt cả trong diễn tập, trong phòng, chống thiên tai và cứu nạn. Công tác diễn tập phải bảo đảm sát với thực tiễn, tiết kiệm, tránh phô trương, hình thức. Các bộ, ngành tăng cường hợp tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm, huy động nguồn lực bên ngoài; tăng cường áp dụng khoa học, công nghệ để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, TKCN.
Các cơ quan, đơn vị phải quản lý, phân bổ, sử dụng trang thiết bị một cách hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả, đồng thời chủ động đề xuất việc mua sắm những trang thiết bị cần thiết; đề xuất sửa đổi, bổ sung những quy định liên quan đến quản lý, phân bổ, sử dụng trang thiết bị.