(CATP) Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể vừa ký ban hành báo cáo tình hình thực hiện Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020, theo Nghị quyết số 52 năm 2017 của Quốc hội.
Tính đến ngày 15-9-2022, mới có một dự án thành phần hoàn thành, đưa vào khai thác sử dụng là đoạn Cao Bồ - Mai Sơn. 10 dự án thành phần còn lại đang triển khai thi công xây dựng, trong đó cả 3 dự án thành phần đầu tư theo phương thức PPP (Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm, Cam Lâm - Vĩnh Hảo) đều chậm tiến độ.
Cụ thể, đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt, khối lượng thực hiện mới đạt 13,7%, dự kiến hoàn thành thi công xây dựng vào tháng 5-2024; đoạn Cam Lâm - Vĩnh Hảo khối lượng thực hiện được 24,3%, dự kiến hoàn thành trong tháng 3-2024; đoạn Nha Trang - Cam Lâm có khối lượng thực hiện cao nhất với 47,2% tổng giá trị hợp đồng, kế hoạch hoàn thành vào tháng 9-2023. Trong 7 dự án thành phần đầu tư công, đoạn Cam Lộ - La Sơn và cầu Mỹ Thuận 2 chậm tiến độ, 5 dự án còn lại có đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết chậm so với kế hoạch; 4 dự án khác (Mai Sơn - Quốc lộ 45, Cam Lộ - La Sơn, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây) cơ bản đáp ứng tiến độ.
"Bộ GTVT đã chỉ đạo các Ban Quản lý dự án và nhà thầu thi công ký cam kết thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ để phấn đấu hoàn thành, thông xe kỹ thuật 4 dự án trên vào cuối năm 2022" - ông Thể khẳng định. Nêu những vướng mắc khi triển khai dự án, lãnh đạo Bộ GTVT cho biết, bên cạnh khó khăn trong giải phóng mặt bằng thì giai đoạn đầu triển khai thi công, nguồn vật liệu đất đắp cung cấp cho các dự án thành phần không đáp ứng yêu cầu.
Theo ông Thể, các nghị quyết áp dụng cơ chế đặc thù trong cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường cung cấp cho các dự án đã được Chính phủ ban hành. Tuy nhiên, tại dự án thành phần Vĩnh Hảo - Phan Thiết, đến tháng 4-2022 mới khai thác được mỏ đầu tiên, riêng mỏ Hòn Lúp công suất 0,794 triệu m3 mới bắt đầu được khai thác.
Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2017 - 2020 dự kiến đầu tư 654km đường bộ cao tốc, chia thành 11 dự án thành phần gồm 3 dự án đầu tư công và 8 dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP). Sau đó, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chấp thuận chuyển đổi phương thức đầu tư 5 dự án PPP sang đầu tư công, theo đó có 8 dự án thành phần đầu tư công và 3 dự án thành phần PPP. Tổng số vốn nhà nước đã được giao thực hiện dự án trong kế hoạch hàng năm là hơn 47.831 tỷ đồng; lũy kế đã giải ngân được gần 40.365 tỷ đồng, đạt khoảng 84,4% kế hoạch đã giao.
Tại dự án thành phần Phan Thiết - Dầu Giây, đến cuối tháng 2-2022, tỉnh Đồng Nai mới giải quyết xong thủ tục khai thác. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ thực hiện 2 dự án. Vẫn theo Bộ trưởng Thể, biến động giá vật liệu xây dựng cũng ảnh hưởng đến tiến độ triển khai các dự án. Báo cáo cho biết, từ cuối quý IV/2020 đến quý I/2022, xi măng, đá các loại, nhựa đường tăng giá trên 20%, đặc biệt có những vật liệu như thép, nhiên liệu tăng 80% - 90%.
"Biến động tăng giá lớn này nằm ngoài khả năng dự báo của các bên liên quan. Việc tính toán chi phí trượt giá theo công thức điều chỉnh giá thông thường chưa phản ánh được mức độ biến động giá, dẫn đến các nhà thầu khó khăn về tài chính" – ông Thể thông tin. Để tháo gỡ vướng mắc, theo Bộ trưởng Thể, Ban Chỉ đạo điều hành giá quốc gia đã giao Bộ Công thương thành lập đoàn kiểm tra các cơ sở sản xuất kinh doanh thép xây dựng, tránh việc "đầu cơ, găm hàng, thổi giá” thép.
Bộ Tài Nguyên và Môi trường cùng với các bộ ngành, địa phương được giao rà soát quy hoạch, hỗ trợ vật liệu xây dựng để xác định nguồn cung về vật liệu xây dựng. Hiện Chính phủ đang khẩn trương lấy ý kiến của các bộ, ngành về các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quản lý chi phí đầu tư xây dựng theo báo cáo của Bộ Xây dựng. Ngoài yếu tố trên, tiến độ dự án còn bị ảnh hưởng bởi thời tiết bất thường, đại dịch Covid-19, thủ tục đầu tư kéo dài và việc thay đổi hình thức đấu thầu.