(CAO) Hôm 3/10, Reuters đưa tin chính quyền Israel đang phải đối mặt với sự lên án và các cuộc biểu tình quốc tế sau khi quân đội nước này chặn gần như toàn bộ khoảng 40 tàu của một đội tàu chở hàng cứu trợ đến dải Gaza và bắt giữ hơn 450 nhà hoạt động nước ngoài, bao gồm cả nhà vận động môi trường người Thụy Điển Greta Thunberg.
Các camera phát sóng trực tiếp từ các tàu, thuyền thuộc đội tàu cứu trợ này cho thấy binh lính Israel có vũ trang đội mũ bảo hiểm và đeo kính ngắm đêm tràn lên tàu, trong khi hành khách co ro trong áo phao và giơ tay lên.
Một video từ Bộ Ngoại giao Israel cho thấy nhà hoạt động Greta Thunberg, người nổi bật nhất trong số các hành khách, ngồi trên boong tàu, xung quanh là binh lính.
Vụ bắt giữ diễn ra khi những người biểu tình ủng hộ Palestine đã xuống đường ở các thành phố trên khắp Châu Âu cũng như ở các thành phố trên toàn cầu gồm Karachi, Buenos Aires và Mexico City để phản đối việc Israel bắt giữ các nhà hoạt động sau hai năm tấn công vào dải Gaza.
Các công đoàn Ý đã kêu gọi một cuộc tổng đình công vào ngày 3/10. Global Sumud, đơn vị tổ chức chuyến đi, cho biết trên mạng xã hội X rằng hơn 450 tình nguyện viên đã bị bắt giữ. Trước đó, một số người trong số họ đã được chuyển sang một tàu chở hàng lớn trước khi được đưa vào bờ.
Một chiếc tàu có tên Marinette "vẫn đang di chuyển tốt", ban tổ chức đội tàu cho biết trong một video phát trực tiếp cho thấy thủy thủ đoàn đang điều khiển chiếc tàu.
Ban tổ chức cho biết Marinette cách Gaza khoảng 80 hải lý vào tối ngày 2/10 và cách nơi Israel bắt đầu chặn các tàu khác trong đội tàu khoảng 10 hải lý.
Lính Israel lên một con tàu trong đội tàu chở hàng cứu trợ đang tiến đến Gaza - Ảnh: Reuters
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan đã chỉ trích hành động của Israel khi cho rằng điều này cho thấy chính phủ Israel không có ý định nuôi dưỡng hy vọng hòa bình. "Tôi lên án hành vi đối với đội tàu Global Sumud, vốn được thành lập để thu hút sự chú ý đến sự tàn bạo trong đối xử đối với trẻ em đang chết đói ở Gaza và để cung cấp viện trợ nhân đạo cho những người Palestine bị áp bức" - ông phát biểu trước các quan chức thuộc Đảng Công lý và Phát triển (AK) của mình tại thủ đô Ankara.
Văn phòng Công tố viên trưởng Istanbul cho biết họ đã mở một cuộc điều tra về việc giam giữ 24 công dân Thổ Nhĩ Kỳ trên các tàu. Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa kêu gọi Israel ngay lập tức thả những người Nam Phi có mặt trên đoàn tàu, bao gồm cả cháu trai của cựu Tổng thống Nelson Mandela - Nkosi Zwelivelile Mandela.
Các nhà hoạt động dự kiến sẽ được chuyển đến cơ quan quản lý xuất nhập cảnh khi đến Ashdod, từ đó họ sẽ bị chuyển đến nhà tù Ketziot ở miền nam Israel trước khi bị trục xuất, Suhad Bishara - Giám đốc của Adalah, một tổ chức nhân quyền và trung tâm pháp lý tại Israel cho biết.
Đội tàu này đã khởi hành vào cuối tháng 8, đang vận chuyển thuốc men và thực phẩm đến Gaza, bao gồm hơn 40 tàu dân sự chở theo các nghị sĩ, luật sư và nhà hoạt động, trong một động thái thể hiện sự phản đối mạnh mẽ đối với việc Israel phong tỏa Gaza, hành động mà nhiều người cho là vi phạm Công ước Diệt chủng.
Các quan chức Israel đã nhiều lần lên án sứ mệnh này. Israel đang tự bảo vệ mình trước các cáo buộc diệt chủng tại Tòa án Công lý Quốc tế và sự chỉ trích rộng rãi trên toàn cầu, lập luận rằng hành động của họ là tự vệ.
Lính Israel khống chế những người có mặt trên một con tàu khác trong đội tàu - Ảnh: Reuters
Khi đội tàu di chuyển qua Biển Địa Trung Hải, Thổ Nhĩ Kỳ, Tây Ban Nha và Ý đã điều tàu thuyền hoặc máy bay không người lái phòng trường hợp công dân của họ cần hỗ trợ, ngay cả khi Israel liên tục cảnh báo họ phải quay trở lại điểm xuất phát.
Hải quân Israel trước đó đã cảnh báo đội tàu rằng họ đang tiến gần đến một khu vực chiến sự đang hoạt động và vi phạm lệnh phong tỏa hợp pháp, đồng thời yêu cầu ban tổ chức thay đổi hướng đi. Họ đã đề nghị chuyển bất kỳ hàng viện trợ nào một cách hòa bình thông qua các kênh an toàn đến Gaza.
Đoàn tàu này là nỗ lực đường biển mới nhất nhằm phá vỡ sự phong tỏa Gaza của Israel, nơi phần lớn đã bị biến thành vùng đất hoang sau gần hai năm chiến tranh.
Trong một tuyên bố, Hamas, lực lượng kiểm soát Gaza bày tỏ sự ủng hộ đối với các nhà hoạt động và gọi việc Israel chặn đoàn tàu này là một "hành vi tội phạm", đồng thời kêu gọi biểu tình công khai để lên án Israel.
Vị trí của đội tàu (các chấm đỏ) đang tiến đến Gaza - Ảnh: Reuters
Mỹ và Israel đã công bố một đề xuất mới nhằm chấm dứt xung đột trong tuần này, bao gồm cả việc Hamas đầu hàng. Tổng thống Mỹ Donald Trump, người đã tuyên bố sẽ tạm thời giám sát việc quản lý Gaza theo kế hoạch của mình, đã cho Hamas vài ngày để phản hồi và cảnh báo sẽ tiếp tục leo thang chiến tranh nếu Hamas từ chối.