(CAO) Hôm 29/5, Reuters đưa tin một tòa án thương mại ở Mỹ đã chặn các quyết định áp thuế của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump trong một phán quyết toàn diện, đồng thời nhấn mạnh ông chủ Nhà Trắng đã vượt quá thẩm quyền của mình khi áp đặt thuế trên diện rộng đối với hàng nhập khẩu từ các đối tác thương mại của nước này.
Theo đó, Tòa án Thương mại quốc tế cho biết Hiến pháp Mỹ trao cho Quốc hội thẩm quyền độc quyền để điều chỉnh thương mại với các quốc gia khác mà không bị quyền hạn khẩn cấp của tổng thống phủ quyết nhằm bảo vệ nền kinh tế Mỹ.
"Tòa án không bác bỏ tính khôn ngoan hoặc hiệu quả có thể có của việc Tổng thống sử dụng thuế quan làm đòn bẩy" - một hội đồng gồm ba thẩm phán thông tin trong quyết định ban hành lệnh cấm vĩnh viễn đối với các sắc lệnh áp thuế quan toàn diện do Trump ban hành kể từ tháng 1.
"Việc áp thuế là không được phép không phải vì nó không khôn ngoan hoặc không hiệu quả, mà vì (luật liên bang) không cho phép điều đó" – phán quyết của toà án nhấn mạnh.
Chính quyền Trump đã nộp đơn kháng cáo và đặt câu hỏi về thẩm quyền của tòa án.
Tòa án đã tuyên bố vô hiệu ngay lập tức tất cả các lệnh của Trump về thuế quan kể từ tháng 1 có nguồn gốc từ Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp quốc tế (IEEPA), một đạo luật nhằm giải quyết các mối đe dọa "bất thường" trong trường hợp khẩn cấp quốc gia.
Tuy nhiên, Tòa án không được yêu cầu giải quyết một số mức thuế cụ thể theo ngành mà Trump đã ban hành đối với ô tô, thép và nhôm, bằng cách sử dụng một điều luật khác.
Toà án Mỹ chặn hầu hết các sắc thuế mà chính quyền Trump áp lên hàng hoá nhập khẩu của các đối tác thương mại - Ảnh: Reuters
Các quyết định của Tòa án Thương mại Quốc tế có trụ sở tại Manhattan, nơi xử lý các tranh chấp liên quan đến luật thương mại và hải quan quốc tế, có thể được kháng cáo lên Tòa Phúc thẩm Mỹ và cuối cùng là Tòa án Tối cao Mỹ.
Ông Trump đã biến việc áp thuế đối với hàng hóa nhập khẩu của Mỹ từ các quốc gia nước ngoài thành chính sách trọng tâm của các cuộc chiến thương mại đang diễn ra của mình, làm gián đoạn nghiêm trọng dòng chảy thương mại toàn cầu và làm xáo trộn thị trường tài chính.
Các công ty thuộc mọi quy mô đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi việc áp dụng thuế quan nhanh chóng của Trump và các quyết định đảo ngược đột ngột khi họ tìm cách quản lý chuỗi cung ứng, sản xuất, nhân sự và giá cả.
Một phát ngôn viên của Nhà Trắng hôm 28/5 cho hay thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ với các quốc gia khác cấu thành "tình trạng khẩn cấp quốc gia đã tàn phá các cộng đồng người Mỹ, bỏ lại người lao động của chúng ta phía sau và làm suy yếu cơ sở công nghiệp quốc phòng của chúng ta - những sự thật mà tòa án không tranh cãi".
Thị trường tài chính đã hoan nghênh phán quyết của toà án. Đồng đô la Mỹ tăng giá sau lệnh của tòa án, tăng vọt so với các loại tiền tệ như euro, đồng yên và franc Thụy Sĩ nói riêng. Hợp đồng tương lai Phố Wall tăng và cổ phiếu trên khắp châu Á cũng tăng.
Chính sách thuế của chính quyền Mỹ thời gian qua đã làm xáo trộn nền kinh tế toàn cầu - Ảnh: Reuters
Phán quyết, nếu được giữ nguyên, sẽ tạo ra một lỗ hổng lớn trong chiến lược của Trump nhằm sử dụng thuế quan cao để giành được sự nhượng bộ từ các đối tác thương mại. Nó tạo ra sự bất ổn sâu sắc xung quanh nhiều cuộc đàm phán đồng thời với Liên minh châu Âu, Trung Quốc và nhiều quốc gia khác.
Trump đã hứa với người Mỹ rằng thuế quan sẽ thu hút việc làm sản xuất trở lại nước Mỹ và thu hẹp thâm hụt thương mại hàng hóa trị giá 1,2 nghìn tỷ đô la của Mỹ với các đối tác thương mại trên toàn cầu. Đây là một trong những lời hứa trọng tâm trong chiến dịch tranh cử của ông.
Nếu không có đòn bẩy tức thời do thuế quan từ 10% đến 54% trở lên mang lại, chính quyền Trump sẽ phải tìm ra các hình thức đòn bẩy mới hoặc áp dụng cách tiếp cận chậm hơn đối với các cuộc đàm phán với các đối tác thương mại.