(CAO) Trong động thái gây bất ngờ, tổng thống Philippines Rodrigo Duterte hôm 17-10 trả lời đài Phượng Hoàng (Hồng Kông) rằng ông muốn tập trận chung với Nga và Trung Quốc sau khi ra lệnh ngừng tập trận với Mỹ - đồng minh với Manila trong thời gian tới.
Động thái này diễn ra khi ông Duterte dẫn đoàn doanh nghiệp đến Bắc Kinh trong chuyến thăm Trung Quốc lần đầu tiên ở cương vị tổng thống của ông, kéo dài trong 4 ngày từ 18 đến 21-10.
Duterte nhấn mạnh ông muốn tập trận chung với Nga và Trung Quốc vì "đã dành cho người Mỹ quá nhiều thời gian rồi".
Dưới thời chính quyền tiền nhiệm Benigno Aquino, Manila đã cho phép Mỹ sử dụng các căn cứ quân sự trên lãnh thổ, tổ chức các cuộc tuần tra chung với Washington, đồng thời kiện Trung Quốc ra Tòa trọng tài ở La Haye vì tranh chấp trên Biển Đông. Nhưng nay, gió đã đổi chiều.
Tổng thống Duterte cho biết cuộc tập trận chung hồi đầu tháng 10 với Mỹ là "cuộc tập trận cuối cùng vì đã được lên lịch trước". Ông không muốn binh sĩ của mình bị người Mỹ "bỡn cợt".
Duterte dường như đang giữ “ác cảm” cho rằng Mỹ trước nay luôn xem Philippines là “sân sau” của mình, chỉ dùng Philippines như “bàn đạp” để mở rộng tầm ảnh hưởng đến khu vực tây Thái Bình Dương đang bị sự trỗi dậy của Trung Quốc áp đảo.
Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường (trái) và Tổng thống Philippines Duterte tại hội nghị các nước ASEAN ở Lào tháng 9-2016. Ảnh: Reuters
Quan hệ đồng minh Mỹ - Philippines xấu đi từ khi Duterte lên cầm quyền từ ngày 30-6. Bị Mỹ, Liên minh Châu Âu (EU) lên án chiến dịch bố ráp chống ma túy đã giết hơn 3.000 người, trong đó nhiều người mới ở dạng tình nghi tội phạm đã bị cảnh sát bắn chết không qua xét xử khiến ông Duterte "nóng mặt".
Trước chuyến thăm Trung Quốc, Tân Hoa Xã ngày 17-10 dẫn lời Duterte bất ngờ "dịu giọng" với Bắc Kinh: “Chiến tranh chẳng có ý nghĩa gì. Thật vô lý khi để xảy ra chiến tranh chỉ vì một vùng biển”. Cộng đồng quốc tế không khỏi bất ngờ khi mới trước đó 2 tháng, cũng chính ông lại đưa ra tuyên bố cứng rắn khi phát biểu trước binh lính ở một doanh trại phía đông thủ đô Manila rằng: “Tôi đảm bảo một điều rằng nếu họ (Trung Quốc) xâm phạm chủ quyền thì chiến tranh sẽ rất đẫm máu. Chúng tôi không dễ dàng nhượng bộ. Các binh sĩ và cả tôi sẽ sẵn sàng hy sinh”, trong bối cảnh Tòa Trọng tài thành lập theo phụ lục VII – Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) ngày 12-7 ra phán quyết bác yêu sách “đường lưỡi bò” trên Biển Đông mà Bắc Kinh tự “vẽ”.
Thậm chí đi xa hơn trong phát ngôn, tổng thống Philippines còn ngợi ca Trung Quốc: “Trung Quốc không bao giờ chỉ trích.Họ giúp chúng tôi một cách âm thầm". Sự “âm thầm” mà ông đề cập chính là việc Bắc Kinh không lên án chiến dịch bố ráp chống ma túy của ông như Mỹ hay EU.
Các nhà quan sát quốc tế nhận định có thể Duterte đang đặt vấn đề quan hệ kinh tế với Trung Quốc trở thành ưu tiên hơn so với giải quyết tranh chấp trên Biển Đông.