Hỏi: Tôi cùng vợ chồng người con trai sống chung trong căn nhà là tài sản (TS) đồng thừa kế. Tôi có ý nguyện tặng cho con phần TS của mình và con sẽ nuôi dưỡng tôi đến cuối đời. Trường hợp sau khi tặng cho mà vợ chồng người con không phụng dưỡng thì tôi có quyền lấy lại nhà không? (Trần Thị Oanh, Quận 4).
Trả lời: Vấn đề tặng cho TS có điều kiện được quy định tại Điều 462 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
1. Bên tặng cho có thể yêu cầu bên được tặng cho thực hiện một hoặc nhiều nghĩa vụ trước hoặc sau khi tặng cho. Điều kiện tặng cho không được vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.
2. Trường hợp phải thực hiện nghĩa vụ (NV) trước khi tặng cho, nếu bên được tặng cho đã hoàn thành nghĩa vụ mà bên tặng cho không giao TS thì bên tặng cho phải thanh toán NV mà bên được tặng cho đã thực hiện.
3. Trường hợp phải thực hiện NV sau khi tặng cho mà bên được tặng cho không thực hiện thì bên tặng cho có quyền đòi lại TS và yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Theo các quy định nêu trên cần lưu ý: Điều kiện tặng cho do bên tặng cho đưa ra và bên được tặng cho chấp thuận. Việc xác định điều kiện tặng cho phụ thuộc vào ý chí của các bên, nhưng không được phép thỏa thuận điều kiện mà vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.
Khi làm hợp đồng tặng cho TS cần ghi rõ điều kiện (yêu cầu vợ chồng người con phải phụng dưỡng mẹ đến cuối đời). Trường hợp không ghi điều kiện vào hợp đồng tặng cho mà chỉ thể hiện bằng lời nói miệng, khi xảy ra tranh chấp, điều kiện tặng cho bằng miệng này phải được các bên thừa nhận thì mới có giá trị là chứng cứ để xem xét có được đòi lại TS hay không.
Trường hợp bên được tặng cho (vợ chồng người con) có đủ khả năng để thực hiện điều kiện (phụng dưỡng mẹ đến cuối đời) nhưng cố tình không thực hiện, thì bên tặng cho là người mẹ hoàn toàn có quyền đòi lại TS và yêu cầu bồi thường thiệt hại. Tuy nhiên, nếu bên được tặng cho không thực hiện điều kiện là do sự kiện bất khả kháng hoặc lỗi cố ý của bên tặng cho thì bên tặng cho không có quyền đòi lại TS. Trường hợp bên được tặng cho đã nhận TS và đã thực hiện được một phần điều kiện tặng cho thì bên được tặng cho tính toán chi phí đã bỏ ra để thực hiện một phần điều kiện và yêu cầu bên tặng cho chi trả khi bên tặng cho lấy lại TS tặng cho.