Tư cách đáng ngờ của giám định viên "củi cũng là gỗ"?

"Nhân vật trung tâm" ở đâu?

Xuyên suốt phiên xét xử sơ thẩm, GĐV Nguyễn Tử Kim được "xướng tên" nhiều nhất, trở thành "nhân vật trung tâm" của vụ án. Các bị cáo và nhóm luật sư (LS) bào chữa, phản ứng gay gắt với KLGĐ số 01 ngày 27/02/2020 của ông Kim. Đây là tài liệu quan trọng nhất của vụ án, nhưng thể hiện "5 không": Không tuân thủ về phương pháp giám định; Không có biên bản giám định ngoại nghiệp; Không có mẫu vật giám định, mẫu vật so sánh tại hiện trường; Sử dụng tài liệu không có giá trị pháp lý; Tính giá trị thiệt hại không chính xác (chỉ "ước tính").

Không được trưng cầu giám định lại theo quy định của Luật Giám định, cũng không làm rõ tư cách của ông Kim, HĐXX sơ thẩm TAND H.Hàm Thuận Nam do Thẩm phán Đỗ Quốc Hội ngồi ghế chủ tọa đã buộc tội, kết án các bị cáo, dẫn đến kêu oan của 2 ông Nguyễn Tiến Dũng và Nguyễn Hoàng Cẩn, nguyên Tổng giám đốc (TGĐ) và Phó TGĐ Công ty MTV TNHH Lâm nghiệp Bình Thuận (Công ty LNBT).

Cả 2 ông Dũng - Cẩn khẩn thiết đề nghị HĐXX triệu tập ông Nguyễn Tử Kim phải có mặt tại phiên tòa để làm rõ KLGĐ "ước tính" của mình.

Các luật sư (LS) cũng đề nghị tương tự. Trong văn bản (VB) gửi TAND tỉnh Bình Thuận, LS Đinh Văn Quế (nguyên Chánh tòa Hình sự TAND Tối cao) và LS Lê Quang Minh (Đoàn LS tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) bảo vệ quyền lợi cho ông Dũng, đề nghị triệu tập ông Kim.

Phiên tòa phúc thẩm ngày 06/5/2024

Tại phiên tòa phúc thẩm ngày 06/5/2024 (tiếp tục bị hoãn do vắng nhiều người), LS Minh tiếp tục đề nghị HĐXX triệu tập ông Kim đến phiên xét xử ngày 23/5/2024.

Trong VB ngày 16/4/2024 gửi HĐXX phúc thẩm, LS Nguyễn Thị Lệ Hằng (Đoàn LS TPHCM) bào chữa cho ông Cẩn đề nghị triệu tập ông Kim vì xét thấy sự cần thiết phải có mặt ông Kim, nhằm làm rõ những vấn đề liên quan đến KLGĐ để HĐXX có cái nhìn khách quan, toàn diện, làm sáng tỏ bản chất vụ án.

Tại QĐ số 31/2024/QĐXXPT-HS ngày 11/3/2024 "đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm", TAND tỉnh Bình Thuận triệu tập ông Nguyễn Tử Kim - GĐV Viện nghiên cứu Công nghiệp rừng (viết tắt "Viện NCCNR"), địa chỉ: "số 46 đường Tôn Đức Thắng, P.Đức Thắng, Q.Bắc Từ Liêm, TP.Hà Nội". Tại QĐ số 13/2024/HSPT-QĐ ngày 06/5/2024, TAND tỉnh Bình Thuận triệu tập ông Kim cũng ghi địa chỉ tương tự.

Các bị cáo và LS cho rằng, Viện NCCNR (thuộc Viện Khoa học lâm nghiệp Việt Nam), trụ sở tại số 46 đường Đức Thắng, P.Đức Thắng, Q.Bắc Từ Liêm, TP.Hà Nội, không phải "số 46 đường Tôn Đức Thắng". Rất có thể Tòa án đã ghi nhầm địa chỉ nên chưa triệu tập được ông Kim. Vì tính chất quan trọng của "nhân vật trung tâm", rất cần Tòa án gửi đúng địa chỉ, triệu tập cho được ông Kim đến phiên xét xử ngày 23/5/2024 để làm rõ nhiều điểm mấu chốt của KLGĐ.

Tư cách "đáng ngờ" của GĐV

Ngoài "mổ xẻ” hàng loạt vấn đề bất thường của KLGĐ số 01 ngày 27/02/2020, các bị cáo và LS còn kiến nghị làm rõ tư cách GĐV của ông Nguyễn Tử Kim khi tiến hành giám định.

Ngày 08/3/2024, TAND tỉnh Bình Thuận có văn bản gửi Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) cùng cấp, nêu rõ: Sau khi nghiên cứu toàn bộ thông tin vụ án, TAND tỉnh Bình Thuận thấy cần bổ sung chứng cứ mà trong hồ sơ vụ án chưa có để đảm bảo việc giải quyết vụ án một cách khách quan, toàn diện và kịp thời hạn theo Bộ luật Tố tụng hình sự. Đề nghị VKSND tỉnh Bình Thuận thu thập một số tài liệu chứng cứ sau:

(1) Các Quyết định (QĐ) bổ nhiệm giám định tư pháp theo vụ việc (GĐTPTVV) của ông Nguyễn Tử Kim.

(2) Tài liệu thể hiện Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) giới thiệu ông Nguyễn Tử Kim là người GĐTPTVV để Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bình Thuận thực hiện trưng cầu giám định.

Văn bản số 7222/BNN-PC của Bộ NN&PTNT

(3) Tài liệu thể hiện trong thời gian từ ngày 29/12/2014 - 05/11/2019 là ngày Bộ NN&PTNT tiếp tục công bố ông Nguyễn Tử Kim là GĐTPTVV theo QĐ số 4212/QĐ-BNN-PC thì ông Kim có phải là người GĐTPTVV không?

(4) Tài liệu thể hiện thời gian đến ngày 02/12/2020 ông Kim là GĐTPTVV?

Cùng ngày 08/3/2024, Kiểm sát viên VKSND tỉnh Bình Thuận Trần Văn Toàn ký văn bản số 232/VKS-P7 gửi Bộ NN&PTNT đề nghị cung cấp thông tin, tài liệu về người GĐTPTVV và đặt vấn đề: Bộ NN&PTNT có giới thiệu ông Nguyễn Tử Kim cho Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bình Thuận tiến hành trưng cầu giám định lại không? Nếu có thì giới thiệu thông qua hình thức nào? (nếu giới thiệu qua trao đổi trực tiếp thì đề nghị xác định thông qua công văn trả lời).

Trước khi phiên tòa phúc thẩm ngày 10/4/2024 khai mạc, Kiểm sát viên Toàn tiến hành bàn giao "tài liệu bổ sung" được đánh bút lục từ số 01 đến số 36 cho bên nhận là Thẩm phán TAND tỉnh Bình Thuận Nguyễn Văn Thành (Chủ tọa phiên tòa phúc thẩm).

Trong 36 bút lục, có VB số 2381/BNN-PC của Bộ NN&PTNT do Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế Ngô Thị Tuyết ký ngày 03/4/2024 (ký thay Vụ trưởng Vụ Pháp chế thừa lệnh Bộ trưởng Bộ NN&PTNT), nêu rõ: "Bộ NN&PTNT đã có VB số 7222/BNN-PC ngày 30/9/2024 cử ông Nguyễn Tử Kim, công tác tại Viện NCCNR thực hiện giám định tư pháp theo đề nghị của Công an tỉnh Bình Thuận tại VB số 697/CSĐT-PC03 ngày 10/4/2019 (?!)". Bản sao VB số 7222 cũng do bà Tuyết ký lúc 16 giờ 30 phút 30 giây ngày 30/9/2019 (ký thay Vụ trưởng Vụ Pháp chế).

Phó Vụ trưởng Tuyết xác định: Ông Nguyễn Tử Kim là người GĐTPTVV tại QĐ số 5685/QĐ-BNN-PC ngày 29/12/2014 và tiếp tục được lựa chọn công bố tại QĐ số 4212/QĐ-BNN-PC ngày 05/11/2019. Ông Kim đáp ứng đủ tiêu chuẩn theo quy định để thực hiện việc giám định.

Nghiên cứu tập "tài liệu bổ sung" cùng hồ sơ vụ án, các LS chỉ ra những "lỗ hổng" của Bản án sơ thẩm số 151/2023/HS-ST (Bản án số 151) ngày 29/9/2023 của TAND H.Hàm Thuận Nam.

Thứ nhất, tại thời điểm Cơ quan điều tra ra QĐ trưng cầu giám định ngày 30/9/2019, ông Nguyễn Tử Kim được giới thiệu GĐTPTVV theo QĐ số 5685 ngày 29/12/2014 của Bộ NN&PTNT là không tuân thủ pháp luật. Điều 20 Luật Giám định tư pháp, quy định rõ: Việc lựa chọn, lập danh sách người GĐTPTVV phải được công bố hàng năm. Do đó, QĐ số 5685 đã hết hiệu lực thi hành. Khi ban hành KLGĐ số 01, ông Kim căn cứ QĐ số 4212 ngày 05/11/2019, vừa trái Điều 20 Luật Giám định tư pháp, vừa mâu thuẫn với căn cứ ban đầu về tư cách người GĐTPTVV.

Thứ hai, chính VB số 2381/BNN-PC ngày 03/4/2024, Vụ phó Vụ Pháp chế Ngô Thị Tuyết xác định rõ, ông Kim chỉ được công bố danh sách NGĐTPTVV năm 2014 và năm 2019. Trong các năm 2015, 2016, 2017, 2018, 2020, ông Kim không được công bố là người GĐTPTVV.

Thứ ba, để có tư cách hợp pháp, ông Kim phải được Bộ NN&PTNT giới thiệu. Hồ sơ vụ án thể hiện: Từ lúc ông Kim tiến hành giám định cho đến thời điểm xét xử sơ thẩm, không có văn bản nào của Bộ NN&PTNT giới thiệu ông Kim là người GĐTPTVV. Cho đến ngày 10/4/2024, Chủ tọa phiên tòa phúc thẩm mới tiếp nhận được VB số 7222 (bản photo) của Bộ NN&PTNT. Với VB 7222 "mới tinh", có căn cứ xác định: Suốt 5 năm qua, ông Kim không đủ tư cách để tiến hành giám định trong vụ án này. Đây chính là "lỗ hổng" lớn nhất của bản án sơ thẩm.

Thứ tư, bản thân ông Kim không hề biết có VB số 7222 nên không sử dụng "bảo bối" này để làm căn cứ thực hiện giám định hay giải trình tư cách của mình suốt 5 năm qua cũng như quá trình xét xử sơ thẩm. Sự xuất hiện VB số 7222 tại thời điểm xét xử phúc thẩm lộ rõ sự bất thường, thể hiện dấu hiệu "hợp thức hóa" tư cách GĐTPTVV của ông Kim.

Thứ năm, VB số 7222 là tài liệu photo, không có VB gốc để đối chiếu. Trường hợp tài liệu là VB gốc thì cũng cần phải trưng cầu giám định và kiểm tra trình tự thủ tục ký, phát hành. Chưa hết, tại VB số 2381/BNN-PC, Vụ phó Tuyết xác định "Bộ NN&PTNT đã có VB số 7222 ngày 30/9/2024", càng lộ rõ sự bất thường về thời gian ký, ban hành VB số 7222...