(CAO) Gia Lai là "thủ phủ" thủy điện của cả nước tuy nhiên đã 10 năm nay, người dân thôn Bình Tân, xã Ia Pia, huyện Chư Prông (Gia Lai) vẫn sống trong cảnh "đói" điện.
Dây điện không an toàn "bủa vây" thôn
Thôn Bình Tân nằm ngay trục đường chính của xã Ia Pia và có đường dây điện cao thế đi qua, tuy nhiên thôn không có lưới điện.
Để có điện, người dân đã tự mình kéo hàng km đường dây điện từ ngoài trung tâm xã vào thôn. Có hộ 1 mình kéo 1 dây điện, có dây thì được nhiều nhà góp tiền kéo và sử dụng chung. Có dây điện nằm sà dưới mắt đường, có dây nằm vắt vẻo trên mái nhà, có dây luồn lách qua rẫy sản xuất này đến rẫy khác chằng chịt như một mạng nhện.
Một trục đường dây điện ở thôn Bình Tân nằm gần đường dây điện cao thế
Trong cái nắng oi ả của mùa khô Tây Nguyên, dù mới hơn 4 giờ chiều nhưng ông Trần Văn Đẩu – Trưởng thôn Bình Tân vừa đi làm về đã vội hối người vợ bật công tắc bóng điện chiếu sáng lên, vì chờ chút nữa có bật bóng cũng không sáng.
Sống ở đây đã hơn chục năm, nhà chỉ cách đường dây điện cao thế khoảng 600m nhưng cũng từng ấy thời gian gia đình ông Đẩu “đói” điện. Không có điện lưới, ông Trần Văn Đẩu đã cùng các hộ khác trong thôn góp tiền kéo chung một đường dây (loại dây trần) để đưa điện về sử dụng.
Sử dụng một thời gian, vì dây trần không an toàn, người dân thôn Bình Tân đã đầu tư thêm 60 triệu đồng để thay bằng dây bọc.
“Cả thôn đã bỏ tiền kéo đường dây nhưng điện rất chập chờn. Bóng điện muốn dùng là phải bật công tắc từ sớm, chứ để gần chập tối bóng điện chỉ sáng lập lòe như đèn đom đóm. Cái máy bơm nước chưa 1 lần dùng được bằng điện vì không đủ tải.
Mỗi tháng, tôi phải bỏ ra hơn 600.000 tiền mua dầu về để bơm nước tưới cho cây trồng. Khổ nhất vẫn là mùa hạn này, nước hiếm, lâu lâu bơm được chút lại phải xách can đi mua dầu, mua được dầu về thì người khác đã bơm hết nước”, ông Đẩu bức xúc.
Nhiều đường dây điện nằm sát mặt đường dẫn vào thôn
Cùng cảnh ngộ như vị trưởng thôn là 72 hộ khác trong thôn Bình Tân, trong khi điện yếu nhưng họ vẫn phải trả tiền điện trên “trời”. Anh Tô Văn Ái (thôn Bình Tân) ngán ngẫm khi nói về nguồn điện đang sử dụng: “Điện sinh hoạt ở đây yếu lắm, có cũng như không.
Vào thời điểm từ 17giờ 30 đến 20h nhiều thiết bị không sử dụng được. Không chỉ yếu, mà điện bị cúp liên tục do đường dây không bảo đảm và thường xuyên quá tải. Ở đây cứ 2 tháng thu 1 lần tiền điện, như gia đình tôi có ti vi, tủ lạnh và bóng chiếu sáng nhưng lúc cao điểm đóng 2 triệu cho 2 tháng.
Cuối năm 2018, đường dây điện của thôn rò rỉ điện làm chết 1 con bò, người dân phải bồi thường 7 triệu. Với hệ thống lưới điện chằng chịt không an toàn, giờ chết con bò còn đền được, chứ lỡ xảy ra với người thì liệu có đền được không?”.
Buổi tối, nhiều người không dám vào thôn Bình Tân vì sợ đường dây điện
Sau 7 năm khảo sát, điện vẫn chưa được cấp
Hiện tại, thôn Bình Tân có 3 đường dây điện người dân sử dụng chung và 40 đường dây khác là của các hộ riêng lẻ. Các đường dây này đều do dân tự mua, tự kéo, đồng thời tận dụng bằng các loại cây sẵn có hai bên đường hoặc cây khô trong nhà làm cột điện nên chất lượng không bảo đảm, vào mùa mưa thường xảy ra sự cố nhiễm điện, lượng điện hao hụt lớn và gây nguy hiểm cho người lưu thông trên đường.
Vào buổi tối, người dân rất ngại ra đường vì sợ vấp phải đường dây điện. Điều đáng nói, trong nhiều năm qua, người dân ở thôn Bình Tân đã nhiều lần kiến nghị lên xã, lên huyện vấn đề "xin điện" về thôn. Tuy nhiên đến nay điện lực đã có nhiều lần xuống khảo sát, nhưng lưới điện vẫn chưa thấy đâu.
Rất nhiều đường dây điện cũng nằm "ẩn nấp" trong rẫy của dân
Ông Nguyễn Bá Nhung – Chủ tịch UBND xã Ia Pia cho biết, đường dây điện ở thôn Bình Tân tự dân đóng góp kéo về, trong quá trình sử dụng có hiện tượng rò rỉ điện. Năm 2017 xã đã có kiến nghị về việc đầu tư lưới điện cho thôn Bình Tân, UBND huyện Chư Prông đã làm việc với người dân, UBND xã Ia Pia và phía điện lực.
Sau cuộc họp, UBND huyện đã có văn bản gửi Tổng công ty Điện lực Miền Trung về tính cấp thiết đầu tư lưới điện cho thôn Bình Tân tuy nhiên đến nay, mới thấy khảo sát nhưng chưa thấy triển khai. Người dân thôn Bình Tân và chính quyền xã Ia Pia rất mong điện lực sớm triển khai lưới điện cho người dân sử dụng được bảo đảm và an toàn.
Theo phía Công ty Điện lực Gia Lai, năm 2013, đơn vị đã phối hợp với huyện Chư Prông đi khảo sát, lập danh mục đầu tư cấp điện cho thôn Bình Tân.
Trong các năm 2017 và 2018, Điện lực Gia Lai đều đưa danh mục cấp điện cho thôn Bình Tân vào hạng mục đầu tư xây dựng cơ bản. Tuy nhiên, hiện nay dự án Cấp điện nông thôn từ lưới điện Quốc gia tỉnh Gia Lai chưa bố trí được vốn nên chưa triển khai được.