(CATP) Hỏi: Chúng tôi chơi hụi thời gian dài, cách đây mấy tháng đột nhiên chủ hụi tuyên bố vỡ hụi, sau đó bỏ trốn khỏi địa phương. Bà con gửi đơn tố cáo nhưng phía công an trả lời đây là tranh chấp dân sự, hướng dẫn khởi kiện ra tòa án. Việc giật hàng tỷ đồng tiền hụi rồi bỏ trốn là hình sự hay dân sự, giải quyết thế nào? (Một số nạn nhân)
Trả lời: Hiện nay việc chơi hụi là hợp pháp, quy định tại Nghị định 144/2006/NĐ-CP như sau:
- Họ, hụi, biêu, phường (gọi chung là họ), quyền và lợi ích hợp pháp của những người tham gia họ nhằm mục đích tương trợ trong nhân dân được pháp luật bảo vệ. Nghiêm cấm việc tổ chức họ để cho vay nặng lãi, lừa đảo, lạm dụng tín nhiệm hoặc các hành vi trái pháp luật khác để chiếm đoạt tài sản của người khác.
- Một trong những nghĩa vụ của chủ họ hay người được ủy quyền cầm giữ tiền họ là “giao các phần họ cho thành viên được lĩnh”. Do vậy, nếu những người này vi phạm nghĩa vụ thì phải có trách nhiệm “giao các phần họ đã thu được cho thành viên đó và bồi thường thiệt hại nếu có. Chủ họ phải trả lãi đối với các phần họ giao chậm theo mức lãi do các bên thỏa thuận, nếu không có thỏa thuận hoặc không thỏa thuận được thì áp dụng mức lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố, tương ứng với thời gian giao chậm tại thời điểm giao các phần họ”.
Bộ luật Dân sự cũng quy định hụi, họ là hình thức giao dịch dân sự hợp pháp về tài sản trên cơ sở thỏa thuận của một nhóm người tập hợp nhau lại cùng định ra số người, thời gian, số tiền hoặc tài sản khác, thể thức góp, lĩnh hụi và quyền, nghĩa vụ của các thành viên. Do vậy khi xảy ra tranh chấp thì được giải quyết bằng thương lượng, hòa giải hoặc giải quyết tại tòa án theo quy định của luật pháp dân sự.
Tuy nhiên, cần phân biệt các trường hợp nếu chủ hụi mở hụi để thu tiền hụi rồi bỏ trốn, hoặc thành viên trả lãi cao để lĩnh tiền hụi xong bỏ trốn... là có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự ở các tội “lừa đảo”, “lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”... nên các thành viên tham gia chơi hụi có thể tố cáo đến cơ quan công an điều tra đề nghị khởi tố vụ án hình sự.