Sự tắc trách của một số cán bộ địa phương

Mới đây, anh Lê Văn Địch (SN 1985, ngụ TP.Thủ Đức, TPHCM) - đại diện theo ủy quyền của người khởi kiện - cho biết, vụ khiếu kiện hành vi hành chính của Văn phòng Đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ) tỉnh Thanh Hóa, Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Thạch Thành do Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh Thanh Hóa thụ lý (số 83/2022, thụ lý bổ sung số 05/2023) đang được tiến hành.

Trả sổ đỏ sai... chủ thể!

Theo hồ sơ (HS), bà Bùi Thị Lứ (SN 1927) là chủ sở hữu đất tại thửa 83, tờ bản đồ số 17 (thôn Ngọc Nước, xã Thành Trực, huyện Thạch Thành). Ngày 23/10/2020, bà Lứ tặng thửa đất trên cho cháu nội là anh Phạm Tuấn Đạt (SN 1999). Việc tặng cho đúng quy định pháp luật dân sự và Luật Đất đai, được lập thành hợp đồng (HĐ) tặng cho quyền sử dụng đất (QSDĐ) và UBND xã Thành Trực chứng thực số 195, người ký là ông Lê Xuân Mậu - Phó chủ tịch UBND xã. Ngày 27/10/2020, HS đăng ký cấp sổ đỏ để sang tên cho anh Đạt được nộp tại bộ phận một cửa của UBND huyện Thạch Thành. Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Thạch Thành là cơ quan có chức năng, nhiệm vụ thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ). Hồ sơ đã hoàn tất nghĩa vụ kê khai thuế và được Chi nhánh VPĐKĐĐ in dự thảo sổ đỏ.

Cuối tháng 6/2022, do chờ quá lâu nên anh Đạt liên hệ với Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Thạch Thành hỏi, mới biết thửa đất số 83 được chi nhánh này cấp sổ đỏ cho... chị Nguyễn Thị Kim Dung (SN 1978, cháu ngoại của bà Lứ).

Tìm hiểu, anh Đạt nắm được thông tin, ngày 22/7/2021 Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Thạch Thành đã trả HS đăng ký tặng cho QSDĐ (bà Lứ tặng cho anh Đạt) cùng bản "sổ đỏ gốc" cho người khác là ông Nguyễn Chí Công - cán bộ (CB) Địa chính xã Thành Trực; trong khi ông Công không có biên nhận để xuất trình và giao nộp lại cho bộ phận một cửa, bản thân không có văn bản (VB) ủy quyền nào để đến rút HS?

Ngày 11/5/2022, cơ quan này đã hoàn tất việc xác nhận trên GCNQSDĐ "về việc bà Lứ chuyển nhượng toàn bộ diện tích thửa đất cho chị Dung". Đến ngày 17/5/2022, Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Thạch Thành trả HS cùng bản gốc GCNQSDĐ thửa số 83 cho chị Dung. Sau khi được cấp GCNQSDĐ, ngày 22/6/2022 chị Dung đã đem GCNQSDĐ thửa số 83 thế chấp, vay vốn ngân hàng.

Nhà, đất đang tranh chấp giữa anh Đạt và chị Dung

Thiếu trách nhiệm

Theo khẳng định của Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Thạch Thành tại Công văn 316/2022 trả lời đơn khiếu nại của anh Phạm Tuấn Đạt: "Hồ sơ chuyển QSDĐ ở của bà Lứ cho anh Đạt được lập tại UBND xã Thành Trực. Ngày 27/10/2020, ông Công chuyển HS nộp tại bộ phận một cửa của UBND huyện Thạch Thành". Nhưng theo lời khai và VB xác nhận do ông Công nộp tại phiên đối thoại ngày 23/9/2022 tại TAND tỉnh Thanh Hóa thì ông Công chỉ thực hiện với tư cách... cá nhân, chứ không phải CB Địa chính! Theo đó, Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Thạch Thành đã xác định không đúng người được trả sổ đỏ và được nhận HS đăng ký QSDĐ.

Và cho dù Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Thạch Thành trả HS cùng bản gốc sổ đỏ cho ông Công với tư cách CB Địa chính xã hay tư cách cá nhân thì đều trái quy định. Nếu là tư cách CB Địa chính, Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Thạch Thành phải căn cứ VB đề nghị của UBND xã Thành Trực ; trong khi đó, UBND xã Thành Trực khẳng định không phải đơn vị đề nghị rút HS và Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Thạch Thành cũng không cung cấp VB nào khác. Trường hợp trả HS cho ông Công với tư cách cá nhân thì Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Thạch Thành phải có trách nhiệm rà soát HS, xác định ông Công có phải là người được ủy quyền hợp lệ và có biên nhận gốc không?

Xuất phát từ sai sót này, bà Lứ tiếp tục ký HĐ chuyển nhượng QSDĐ cho chị Dung. Và cũng chính ông Lê Xuân Mậu - Phó chủ tịch UBND xã - chứng thực tiếp thêm 1 HĐ chuyển nhượng giữa bà Lứ - chị Dung. Giao dịch này cùng thửa đất 83 nêu trên mà trước đó chính ông Mậu đã chứng thực HĐ tặng cho QSDĐ số 195 giữa bà Lứ - anh Đạt dẫn đến việc xảy ra tranh chấp.

Bên cạnh đó, Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Thạch Thành cấp sổ đỏ cho chị Dung là trái quy định pháp luật, bởi lẽ HĐ tặng cho QSDĐ chứng thực số 195 còn giá trị pháp lý và ràng buộc quyền, nghĩa vụ đối với các bên liên quan. Trên thực tế, HĐ này chưa được bà Lứ - anh Đạt thỏa thuận hủy bỏ và cũng không có bất kỳ phán quyết nào của tòa án (có hiệu lực) tuyên hủy.

Ngày 27/10/2020, Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Thạch Thành đã thụ lý HS đăng ký tặng cho QSDĐ từ bà Lứ cho anh Đạt. Thời gian 18 tháng kể từ ngày thụ lý HS trên nhưng Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Thạch Thành không hoàn thành việc cấp sổ đỏ cho anh Đạt. Ngày 28/4/2022, Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Thạch Thành bất ngờ thụ lý HS đăng ký chuyển nhượng QSDĐ thửa đất số 83 từ... bà Lứ cho chị Dung? Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Thạch Thành đã không kiểm tra, rà soát HS trước khi xác nhận việc chuyển QSDĐ từ bà Lứ sang cho chị Dung.

Theo khẳng định của đại diện Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Thạch Thành trong phiên đối thoại ngày 09/9/2022 tại TAND tỉnh Thanh Hóa: "Hồ sơ chuyển xuống văn phòng thì chúng tôi vẫn làm theo quy trình, nhưng không nắm được HĐ của anh Đạt đã hủy chưa", trong khi đơn vị này lại giải quyết sang tên sổ đỏ cho chị Dung là thể hiện sự tắc trách trong khi thi hành nhiệm vụ. Ngoài ra, người đại diện chi nhánh cho rằng: "Việc công chứng, chứng thực thuộc phía Tư pháp, trong khi chúng tôi không có hệ thống nên không nắm được...", từ đó có thể thấy mặc dù việc cấp sổ đỏ cho bà Dung là trái quy định nhưng Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Thạch Thành lại không thừa nhận mà liên tục "đổ lỗi" cho UBND xã Thành Trực và viện cớ không có hệ thống theo dõi để chối bỏ trách nhiệm của mình.

Đại diện người khởi kiện bức xúc cho biết, căn cứ khoản 1 điều 7 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước năm 2017, khoản 1 điều 21 Nghị định 61/2018/NĐ-CP của Chính phủ, các điều 275, 358, 360 Bộ luật Dân sự năm 2015, Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Thạch Thành có trách nhiệm đính chính sai sót, khắc phục hậu quả và bồi thường toàn bộ thiệt hại cho cá nhân, tổ chức theo quy định pháp luật.