Đại tướng GS.TS Tô Lâm: Nhà cải cách, hiện đại hóa đất nước và ngành Công an

Nhà cải cách và hiện đại hóa ngành Công an

Tính đến năm 2025, lực lượng Công an Nhân dân (CAND) Việt Nam đã có 8 nhà lãnh đạo, chỉ huy xuất sắc vinh dự được Đảng, Nhà nước giao trách nhiệm làm Bộ trưởng đứng đầu Ngành: Đồng chí Võ Nguyên Giáp, Trần Quốc Hoàn, Phạm Hùng, Mai Chí Thọ, Bùi Thiện Ngộ, Lê Minh Hương, Lê Hồng Anh, Trần Đại Quang, Tô Lâm, Lương Tam Quang. Mỗi đồng chí Bộ trưởng đều để lại những dấu ấn đặc biệt trong lịch sử anh hùng của lực lượng CAND Việt Nam. Tuy nhiên, Bộ trưởng Tô Lâm là người đặc biệt với những dấu ấn Cải cách và hiện đại hóa Ngành Công an. Lẽ thường tình, người đã làm thủ lĩnh thì thường mong muốn hệ thống, cơ quan, đơn vị của mình nhiều bộ phận, có đông quân. “Quân hùng, tướng mạnh” - các cụ ta đã nói nhiều về mong muốn này. Nhưng, Bộ trưởng Tô Lâm lại có cách nghĩ và làm khác.

Trải qua gần 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lực lượng CAND luôn nỗ lực phấn đấu thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ chính trị được Đảng, Nhà nước, Nhân dân giao, góp phần quan trọng vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Công an Nhân dân Việt Nam đã trưởng thành, lớn mạnh, đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Tuy nhiên, tổ chức CAND thật sự chưa tinh gọn, bộ máy cồng kềnh, nhiều cấp trung gian. Một mô hình tổ chức tốt là mô hình hình chóp. Cơ quan Bộ Công an là đỉnh hình chóp, Công an cơ sở là đáy hình chóp. Thế nhưng, ở Việt Nam trước tháng 6/2018, tình hình lại ngược lại. Cơ quan Bộ Công an có 8 Tổng cục, 2 Bộ Tư lệnh cấp Tổng cục và hàng trăm Vụ, Cục, Viện, Trường. Có Phòng nghiệp vụ của Công an cấp tỉnh chịu sự chỉ đạo của 5 - 6 Cục nghiệp vụ ở Trung ương. Việt Nam chủ yếu là nông thôn, nhưng Công an xã không chính quy. Hệ thống Cảnh sát PCCC tổ chức riêng tách rời các lực lượng Công an khác, nên khi xảy ra cháy nổ, nhất là các vụ cháy lớn, rất khó huy động các lực lượng Công an khác tham gia PCCC.

Đại tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an tặng hoa chúc mừng Tổng Bí thư Tô Lâm

Nhìn ra xa hơn, Công tác Công an đáng lẽ phải do Bộ Công an đảm nhiệm là chủ yếu. Tuy nhiên lại bị chia cắt, xé lẻ ra cho nhiều ngành tham gia. Trước thời điểm tháng 3/2025, Bộ Công an chỉ đảm nhiệm khoảng 60% công tác Công an tại Việt Nam (và cả đến thời điểm tháng 8/2025, Bộ Công an cũng mới chỉ đảm nhiệm khoảng 65% công tác Công an). Công tác Công an tại khu vực biên giới quốc gia, trên biển, trên không gian mạng, trong điều tra hình sự còn đang bị chia cắt. Muốn nâng cao chất lượng công tác bảo vệ An ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội trong tình hình mới, tất yếu phải cải cách lại tổ chức, bộ máy CAND với sự quyết tâm cao và cần bản lĩnh chính trị thật vững vàng.

Phát huy truyền thống anh hùng cách mạng, trên cơ sở định hướng về chủ trương: “…Xây dựng Quân đội Nhân dân (QĐND), CAND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, ưu tiên hiện đại hóa một số quân chủng, binh chủng, lực lượng…” mà văn kiện Đại hội XII (2016) của Đảng đã xác định và Nghị quyết 18-NQ/TW, ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII “về một số vấn đề tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”, kế thừa có chọn lọc ưu điểm của tổ chức bộ máy Bộ Công an từ trước đến nay, Bộ trưởng Tô Lâm cùng Đảng ủy Công an Trung ương (CATW), lãnh đạo Bộ Công an đã chủ động nghiên cứu xây dựng Đề án 106 “Một số vấn đề tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Bộ Công an tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”; tham mưu, đề xuất Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 22-NQ/TW, ngày 15/3/2018 về “Tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Bộ Công an tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.

Bộ trưởng Tô Lâm và Bộ Công an đã đề xuất Chính phủ ban hành Nghị định số 01/2018/NĐ-CP ngày 06/8/2018 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức Bộ Công an. Theo đó, Bộ Công an đã kết thúc hoạt động 7 đơn vị cấp Tổng cục và tương đương, giảm 55 đơn vị cấp Cục, 7 trường CAND, 20 Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy cấp tỉnh, hơn 500 đơn vị cấp phòng và trên 1.000 đơn vị cấp đội.

Bài học thành công cải cách bộ máy của Bộ trưởng Tô Lâm và ngành Công an là đã “quán triệt, cụ thể hóa quan điểm của Đảng về đổi mới, sắp xếp hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; chủ trương cải cách tư pháp, cải cách hành chính; chủ trương của Đảng về Xây dựng lực lượng CAND đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới” (Nghị quyết 22-NQ/TW ngày 15/3/2019 của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Bộ Công an tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả).

Thành công này còn thể hiện bản lĩnh chính trị và đồng thuận cao trong tập thể Đảng ủy CATW, lãnh đạo Bộ Công an và cá nhân đồng chí Bộ trưởng Tô Lâm; đã kế thừa, phát huy những ưu điểm của tổ chức bộ máy CAND trong lịch sử gần 80 năm CAND Việt Nam. Việc sắp xếp, bố trí hợp lý đội ngũ cán bộ Công an hiện có với bước đi, lộ trình phù hợp “cái dễ làm trước, cái khó làm sau”, nhất là số cán bộ, chỉ huy CAND các cấp sau đổi mới, bảo đảm không tăng biên chế CAND, không làm ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả công tác bảo đảm an ninh trật tự và các mặt công tác Công an.

Tiếp đó, Bộ trưởng Tô Lâm và Bộ Công an đã báo cáo Đảng, Nhà nước nhiều chủ trương mới về cải cách, hiện đại hóa CAND. Đại hội XIII của Đảng năm 2021 đã xác định: “… Xây dựng QĐND, CAND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại. Đến năm 2025, cơ bản xây dựng Quân đội, Công an tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu năm 2030 xây dựng QĐND, CAND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; vững về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ…”. Bộ trưởng Tô Lâm và Đảng ủy CATW đã chủ động xây dựng Đề án trình Bộ Chính trị phê duyệt và ban hành Nghị quyết số 12-NQ/TW ngày 16/3/2022 “về đẩy mạnh xây dựng lực lượng CAND thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới”, trong đó có nội dung tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy. Ngay sau đó, Đảng ủy CATW đã ban hành Kế hoạch số 118 và Bộ Công an ban hành, triển khai thực hiện Đề án số 19 “về tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy bên trong của Công an đơn vị, địa phương tinh, gọn, mạnh”. Trong lần sắp xếp thứ hai, toàn lực lượng CAND đã giảm 279 đơn vị cấp phòng, 1.237 đơn vị cấp đội.

Sau khi được bầu làm Chủ tịch nước, Tổng bí thư của Đảng, Đại tướng GS.TS Tô Lâm tiếp tục có nhiều chỉ đạo Đảng ủy CATW, Bộ Công an gương mẫu đi đầu trong cải cách bộ máy, hiện đại hóa lực lượng.

Tiếp tục thực hiện chủ trương trên, Đảng ủy CATW và lãnh đạo Bộ Công an dưới sự lãnh đạo của Đại tướng Lương Tam Quang đã có Đề án số 25, ngày 11/01/2025 trình và đã được Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương, Quốc hội, Chính phủ đồng ý tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy Công an địa phương, kết thúc hoạt động Công an cấp huyện và tiếp nhận một số nhiệm vụ từ các bộ, ngành phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của Bộ Công an. Theo đó, ngày 18/02/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 02/2025/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức Bộ Công an, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/3/2025. Đến nay, tổ chức bộ máy CAND được sắp xếp từ 4 cấp thành 3 cấp; bố trí Công an địa phương theo 2 cấp, không tổ chức Công an cấp huyện; điều chỉnh phương châm "tỉnh mạnh, huyện toàn diện, xã bám cơ sở" sang "tỉnh toàn diện; xã vững mạnh, bám cơ sở”; đã tiếp nhận và triển khai 5 nhiệm vụ mới từ các bộ, ngành về Bộ Công an.

Kể từ ngày 01/3/2025, Bộ Công an tiếp tục giảm 1 đơn vị cấp Cục, giảm 7 đơn vị cấp Phòng, kết thúc hoạt động 694 Công an cấp huyện và 5.916 đội trực thuộc; tạo điều kiện thuận lợi để tiếp tục bố trí, tăng cường cho lực lượng trực tiếp chiến đấu, hướng về cơ sở; tập trung đầu tư, hiện đại hóa trang bị, phương tiện chiến đấu bảo đảm Công an cấp tỉnh đủ sức giải quyết toàn diện mọi tình hình an ninh, trật tự tại địa phương; Công an cấp xã vững mạnh, bám cơ sở, giải quyết các vấn đề phát sinh về ANTT ngay từ đầu và tại cơ sở.

Bộ Công an đã giảm hơn 30.000 biên chế, trong đó nghỉ hưu hơn 19.000 người, thôi phục vụ trước thời hạn 4.100 người, thực hiện chính sách tinh giản hơn 5.100 người, tinh giản theo nghị định của Chính phủ hơn 1.400 người. Lực lượng Công an đi đầu trong cải cách tổ chức, bảo đảm hiệu lực và hiệu quả từ cơ sở.

Có thể khẳng định, sau 3 lần sắp xếp đến nay, tổ chức bộ máy của CAND dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Đại tướng GS.TS Tô Lâm đã được tinh, gọn, mạnh, đội ngũ cán bộ được cơ cấu hợp lý hơn, các mặt công tác chuyên môn đạt được kết quả toàn diện hơn, phát huy hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; nhất là phục vụ tốt hơn nhu cầu chính đáng của người dân, doanh nghiệp; bảo đảm an ninh, trật tự, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, đã được Đảng, Nhà nước, các bộ, ban, ngành, cấp ủy, chính quyền địa phương, Nhân dân đồng tình ghi nhận, đánh giá cao, góp phần xây dựng lực lượng CAND thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, tạo tiền đề đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Lực lượng CAND đã chủ động nắm chắc tình hình, kịp thời tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước nhiều chủ trương, giải pháp phù hợp, chỉ đạo bảo đảm an ninh trật tự, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và đối ngoại của đất nước.

Cùng với cải cách bộ máy theo tinh thần “tinh, gọn, mạnh”, Bộ trưởng Tô Lâm đã đặc biệt quan tâm đến hiện đại hóa lực lượng theo hướng chuyên nghiệp hóa lực lượng CAND. Nhiều binh chủng mới của CAND đã được ra đời và thành lập dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Bộ trưởng Tô Lâm như: An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng Công nghệ cao, Trung tâm dữ liệu quốc gia, Cảnh sát kỵ binh, Không quân CAND,… và tăng cường cơ sở vật chất của các cơ quan, đơn vị Công an.

Đến tháng 8/2025, lực lượng CAND có nhiều trụ sở mới khang trang, hiện đại, ngang tầm quốc tế, đáp ứng đầy đủ các yêu cầu làm việc, huấn luyện, bảo mật như Trụ sở Bộ Công an, trụ sở các Cục nghiệp vụ, Viện khoa học, Trung tâm dữ liệu quốc gia, Sân bay Gia Bình, Trụ sở Công an cấp tỉnh, cấp cơ sở.

Nếu như cách đây hơn 100 năm, người Pháp đã xây dựng một số Nhà hát lớn ở Hà Nội, Sài Gòn, Hải Phòng… thì nay Việt Nam và Thủ đô Hà Nội đã có thêm một địa chỉ văn hóa lớn và hiện đại: Nhà hát Hồ Gươm, góp phần nâng cao văn hóa Công an Nhân dân. Bộ trưởng Tô Lâm còn là người chỉ đạo thành lập Đoàn nghệ thuật trống hội Học viện Cảnh sát Nhân dân để phục vụ cho lực lượng và cho đất nước.

Người “sắp xếp lại giang sơn” đất nước

Sáng ngày 03/8/2024, tại Thủ đô Hà Nội, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII đã họp để giới thiệu nhân sự và bầu đồng chí Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII. Tại Hội nghị, căn cứ các quy định của Đảng, trên cơ sở định hướng giới thiệu nhân sự của Bộ Chính trị, Trung ương đã nêu cao tinh thần trách nhiệm, tập trung trí tuệ, thảo luận dân chủ, suy tôn, thống nhất rất cao với số phiếu tuyệt đối 100% bầu đồng chí Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam giữ chức Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XIII.

Nhận trách nhiệm là người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam, Tổng Bí thư Tô Lâm ngay trong một thời gian ngắn đã thể hiện rõ tài năng, trí tuệ và bản lĩnh của mình. Nhiều quyết sách lớn đã được Tổng Bí thư và Trung ương đề ra như hoàn thiện pháp luật, ban hành “4 trụ cột pháp luật đổi mới”, sửa đổi Hiến pháp, tăng tốc hoàn thành các công trình lịch sử như năm 2025 hoàn thành xây dựng 3.000km đường cao tốc, hoàn thành xây dựng Sân bay Long Thành, quyết định đầu tư xây dựng Đường sắt cao tốc Bắc - Nam, đường sắt cao tốc Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, xây dựng Nhà máy điện hạt nhân...

Khoa học hành chính học đã xác định rõ, trong bất cứ một mô hình hành chính nào, các nguyên tắc sau đều phải được tuân thủ: Đảng chính trị lãnh đạo xã hội thông qua cơ chế Nhà nước; Chính phủ cải cách, kiến tạo và liêm chính; Bộ quản lý đa ngành, đa lĩnh vực. Một việc phức tạp phải có một Bộ, ngành chịu trách nhiệm chính và tối ưu là giao cho một Bộ, một ngành đảm nhiệm. Một mô hình hành chính: Tinh - gọn - mạnh (Bộ tinh - tỉnh mạnh - huyện toàn diện - xã bám cơ sở). Trung ương là đỉnh hình chóp hành chính, cơ sở là đáy hình chóp hành chính.

Nhìn thực tế ở nước ta, bộ máy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc cấp Trung ương và cấp tỉnh của chúng ta đang như một hình chóp lộn ngược. Hầu như Trung ương có cơ quan, tổ chức gì thì địa phương có cơ quan, tổ chức đó. Việc phân cấp, phân quyền chưa rành mạch, rõ ràng. Các Bộ ở nước ta đang làm nhiều nhiệm vụ của cấp tỉnh và chưa phân tách được rạch ròi chức năng quản lý Nhà nước với chức năng sản xuất, chiến đấu trực tiếp. Tổ chức các Bộ, ngành lâu nay chưa theo nguyên tắc: Bộ quản lý đa ngành, đa lĩnh vực nhưng một việc phải do một bộ, một ngành làm là chủ yếu. Nhiều bộ được giao cùng làm một việc mang tính “mặt trận”. Nhiều Bộ làm nhiều nhiệm vụ xa với chức năng chính của mình, dẫn tới các Bộ không mạnh, khó chỉ đạo địa phương. Mặc dù có 22 Bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, nhưng do cách tổ chức bộ máy này nên rất nhiều việc xảy ra như tham nhũng, ma túy, tai nạn giao thông, buôn lậu, an toàn vệ sinh thực phẩm… gia tăng nhưng không biết Bộ nào chịu trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Về địa giới hành chính cũng vậy. Với 63 tỉnh, thành phố, nhiều địa phương nhỏ không đủ dư địa và nguồn lực để phát triển; 4 cấp chính quyền cũng tạo ra nhiều cấp trung gian, xa dân, và cuối cùng làm Nhà nước tiêu tốn nhiều nguồn lực để “nuôi” bộ máy cồng kềnh này.

Lý luận Mác - Lênin có 1 luận điểm đặc biệt quan trọng: thượng tầng kiến trúc phải thích ứng với cơ sở kinh tế. Một Việt Nam hùng cường và đang phát triển cần phải có một Đảng trong sạch, vững mạnh, một Chính phủ và chính quyền tinh gọn, giỏi quản lý, quản trị Đảng, quản trị xã hội theo phương châm “tinh, gọn, mạnh”, “hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả”, nhất là trong điều kiện cách mạng 4.0, trong kỷ nguyên mới. Việc cải cách bộ máy ở nước ta là một yêu cầu cấp thiết để tạo đà phát triển đất nước bền vững, để Việt Nam hùng cường trong kỷ nguyên mới vươn mình.

Cải cách bộ máy theo nguyên tắc đã được các nhà bác học quản lý F.W.Taylor và Henry Fayol đề ra “một việc phức tạp phải có một người chịu trách nhiệm chính và nếu tốt hơn là nên giao cho một người đảm nhiệm”. Đảng ta đã tiếp thu nguyên tắc này và đề ra: Bộ quản lý đa ngành, đa lĩnh vực nhưng một việc phải do một Bộ, một ngành đảm nhận là chủ yếu. Và tối ưu là một việc phức tạp chỉ giao cho một Bộ, một ngành đảm nhận.

Không ngủ quên trên vòng nguyệt quế, Việt Nam một lần nữa đứng trước yêu cầu phải có một cuộc cải cách sâu rộng hơn nữa. Năm 2025 chính là thời điểm không thể chậm trễ để tiến hành cuộc "sắp xếp lại giang sơn" lần thứ 3, một "đại sự" mang tầm vóc lịch sử. Đây là cuộc cách mạng toàn diện trong việc tổ chức lại hệ thống Đảng/Nhà nước/Mặt trận Tổ quốc trên cơ sở đổi mới cơ cấu các đơn vị lãnh thổ quốc gia để hiện đại hóa đất nước trong kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Việc sáp nhập tỉnh, thành và tổ chức lại bộ máy hệ thống chính trị là "bước đi lịch sử", đánh dấu giai đoạn phát triển mới trong xây dựng nền hành chính hiện đại, tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, theo Tổng Bí thư Tô Lâm. Phát biểu tại Lễ công bố Nghị quyết của Quốc hội về sáp nhập các địa phương và thành lập tổ chức Đảng cấp tỉnh, sáng 30/6/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: "Sắp xếp lại giang sơn" là quyết định chiến lược, mang tầm vóc lịch sử, thể hiện tư duy cải cách hành chính mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước.

Bước đầu tiên là tái cơ cấu mạnh mẽ bộ máy Trung ương: Hàng loạt các cơ quan thành viên Chính phủ được thu gọn, điển hình là việc sáp nhập 2 Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Tài chính - một vấn đề đã được đặt ra từ lâu nhưng chưa thực hiện được. Toàn bộ 13 Tổng cục, 219 Vụ, 519 Cục cùng hơn 3.000 Chi cục đều đã được giải thể, tạo nên một bộ máy hành chính Trung ương tinh gọn chưa từng có.

Đồng bộ tinh gọn hệ thống Đảng và đoàn thể: Song hành với hệ thống hành chính, bộ máy của hệ thống Đảng cũng được tinh gọn. Các cơ quan Đảng cấp huyện không còn tồn tại ở địa phương. Ở Trung ương không còn cơ quan Đảng nào trùng lặp với cơ quan Chính phủ, và tất cả Ban Cán sự Đảng tại các Bộ đều đã được giải thể. Hệ thống các đoàn thể chính trị - xã hội cũng được sắp xếp lại theo hướng trực thuộc Mặt trận Tổ quốc, thay vì chỉ "cùng một mái nhà" như trước đây, bảo đảm sự đồng bộ và hiệu quả trong toàn bộ hệ thống chính trị.

Cơ cấu tổ chức của Chính phủ nhiệm kỳ 2021 - 2026 đã giảm từ 22 Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ xuống có 17 bộ, ngành (gồm: 14 bộ và 3 cơ quan ngang Bộ), giảm 5 bộ, ngành so với trước đây. Về tổ chức bên trong các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, giảm 13/13 tổng cục và tổ chức tương đương, giảm 519 cục và tổ chức tương đương, giảm 219 vụ và tổ chức tương đương, giảm 3.303 chi cục và tương đương chi cục. Đối với các địa phương, đến ngày 01/7/2025, ở 63 tỉnh, thành phố theo chỉ đạo chung của Chính phủ đã giảm 343 cơ quan chuyên môn và tương đương thuộc UBND cấp tỉnh; 1.454 cơ quan chuyên môn và tương đương thuộc UBND cấp huyện.

Về địa giới hành chính, từ khi triều Nguyễn thiết lập địa giới Việt Nam như hiện nay, nước ta đã qua 9 lần sắp xếp, chia tách và sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh theo từng giai đoạn lịch sử. Tuy nhiên, lịch sử nước nhà chứng kiến 3 mốc lớn: Năm 1831, vua nhà Nguyễn Minh Mạng đã cho bỏ các dinh, trấn, thành lập các tỉnh và từ năm 1832 cả nước có 31 tỉnh; Năm 1976, sau khi giải phóng Miền Nam, thống nhất đất nước, Việt Nam có 38 tỉnh, thành phố, đặc khu; Và năm 2025, Việt Nam “sắp xếp lại giang sơn” còn 34 tỉnh, thành phố và bỏ cấp huyện trong cơ cấu hệ thống hành chính quốc gia.

Ngày 01/7/2025 đánh dấu một cột mốc lịch sử đối với Việt Nam khi dưới sự chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, toàn bộ guồng máy Nhà nước chính thức vận hành với một cấu trúc mới, được ví như lần thứ ba "sắp xếp lại giang sơn" sau 80 năm thành lập nước. Cuộc cải cách thể chế sâu rộng này dưới sự chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm không chỉ là một sự điều chỉnh hành chính mà còn là một cuộc cách mạng trong tư duy quản lý, nhằm kiến tạo một Việt Nam hiệu quả, minh bạch và năng động hơn bao giờ hết trên bản đồ thế giới.

Những thay đổi mang tính đột phá bao gồm: Dứt khoát loại bỏ cấp huyện - đây là một trong những quyết sách táo bạo nhất, chấm dứt vai trò trung gian của cấp huyện. Điều này không chỉ giúp tinh gọn bộ máy mà còn đưa các chủ trương, chính sách từ Trung ương đến trực tiếp cấp xã, rút ngắn khoảng cách giữa bộ máy chính quyền và người dân, nâng cao hiệu quả phục vụ. Tinh gọn đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã: Số lượng đơn vị hành chính cấp tỉnh sẽ giảm từ 63 xuống còn 34 đơn vị, và cấp xã từ hơn 10.035 xuống còn 3.321 đơn vị. Việc sáp nhập, sắp xếp lại các đơn vị này sẽ tạo ra các địa bàn có quy mô lớn hơn, đủ tiềm lực về diện tích, dân số và cơ cấu kinh tế để phát triển bền vững.

Cuộc cải cách do Tổng Bí thư Tô Lâm lĩnh xướng được thực hiện với tinh thần quyết liệt, không "dò đá qua sông" hay "Hà Nội không vội được đâu", mà bằng phương châm "Trung ương làm gương, địa phương hưởng ứng, tinh thần vừa chạy vừa xếp hàng". Ý chí quyết tâm của Bộ Chính trị đã lan tỏa thành ý chí của toàn Đảng, toàn dân, tạo nên một hào khí quốc nội mạnh mẽ. Với "thiên thời - địa lợi - nhân hòa" hội tụ, cuộc "sắp xếp lại giang sơn" lần này được kỳ vọng sẽ tạo ra một động lực to lớn, giúp Việt Nam hiện thực hóa các mục tiêu phát triển đã đặt ra cho kỷ niệm 100 năm thành lập nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (2045) và 100 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (2030). Một kỷ nguyên vươn mình mạnh mẽ, với một nền tảng thể chế vững chắc và bộ máy tinh gọn, hiệu quả đã chính thức được khởi động.

Đại tướng GS.TS Tô Lâm còn là một nhà khoa học xuất sắc, có nhiều tác phẩm khoa học có giá trị, là một nhà văn hóa lớn của đất nước và lực lượng Công an Nhân dân. Với cá nhân tôi và đồng nghiệp, Đại tướng GS.TS Tô Lâm còn là người đồng chí, người bạn chân tình, tình nghĩa, luôn quan tâm tới cán bộ, đồng nghiệp của mình. Tôi nhớ có một lần vào đầu năm 2020 đến thăm Anh tại nhà riêng, tôi có hỏi tại sao Bộ trưởng không bổ nhiệm em Mai Hoàng, Trưởng Công an huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La làm Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, mà lại điều động, bổ nhiệm Thượng tá Mai Hoàng giữ chức vụ Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát hình sự, vì em ấy rất giỏi đánh án ma túy và đã bảo vệ thành công Luận án Tiến sỹ về đề tài Chuyên án Trinh sát ma túy tại Học viện Cảnh sát Nhân dân của tôi. Bộ trưởng Tô Lâm đã trả lời: “Phải làm vậy để bảo vệ cán bộ thầy ạ. Em Mai Hoàng là khắc tinh của tội phạm ma túy, nhưng cũng là tâm điểm trả thù của thế giới tội phạm ma túy. Và cũng để đào tạo em ấy ở môi trường mới, để sau này em ấy rèn luyện và trưởng thành hơn”. Đến hôm nay, tôi càng thấy những điều Đại tướng Tô Lâm nói với tôi hôm ấy là hoàn toàn đúng. Thượng tá Mai Hoàng năm nào, hôm nay đã là Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân, Trung tướng, Giám đốc Công an của Thành phố mang tên Bác Hồ kính yêu.

Kỷ niệm riêng với Anh rất nhiều, nhưng có 2 kỷ niệm tôi và gia đình luôn trân trọng: Năm 2016, cháu Việt Linh - con trai tôi xây dựng gia đình, anh đã đến dự chúc phúc cho hai cháu và chụp ảnh kỷ niệm với tôi và vợ chồng cháu. Năm 2019, với tư cách là Bộ trưởng Bộ Công an, Bí thư Đảng ủy CATW, anh đã gửi Thư ghi nhận sự đóng góp của tôi cho công tác giáo dục đào tạo CAND trước ngày tôi chuyển sang làm Viện trưởng An ninh phi truyền thống thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội.

Tết năm 2025, tôi và PGS.TS Hoàng Đình Phi, Hiệu trưởng Trường Quản trị và Kinh doanh, Đại học Quốc gia Hà Nội đã làm một Câu đối kính tặng đồng chí Tổng bí thư Tô Lâm “Kỷ nguyên vươn mình bình minh sinh khí như ý mùa xuân. Việt Nam muôn đời núi sông bờ cõi đất trời nở hoa”.

Nhân 80 năm ngày Quốc khánh và thành lập nước CHXHCN Việt Nam và 80 năm ngày truyền thống lực lượng Công an Nhân dân Việt Nam, xin kính chúc Đại tướng GS.TS Tô Lâm, Tổng Bí thư Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam luôn mạnh khỏe, luôn giữ vững bản lĩnh kiên cường, sáng tạo, tiên phong để lãnh đạo đất nước và Đảng ta vững bước trong kỷ nguyên phát triển mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.