Xây dựng văn hóa tiết kiệm
Trong bối cảnh cả nước đang thực hiện một cuộc cách mạng về tinh giản bộ máy, cải cách thể chế triệt để, chuẩn bị đưa đất nước vào kỷ nguyên phát triển mới, Tổng Bí thư Tô Lâm vừa có bài viết rất đáng suy nghĩ: "Thực hành tiết kiệm".
Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định: "Tiết kiệm và chống lãng phí là hai thành tố gắn bó hữu cơ, là hai trụ cột để đi tới thịnh vượng, giàu có đối với cả phạm vi gia đình, đất nước và xã hội. Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí là điều cần làm trong cuộc sống của từng cá nhân và toàn xã hội, là "hòn đá tảng" góp phần xây dựng một xã hội văn minh, phát triển bền vững. Đó phải là trách nhiệm chung và cần trở thành nếp sống, thành văn hóa hàng ngày của mỗi chúng ta".
Xây dựng cho được văn hóa tiết kiệm, chúng ta nhớ lời tâm huyết của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: "Phải kiên trì giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức về đức tính liêm khiết, chính trực; xây dựng văn hóa tiết kiệm, không tham nhũng, tiêu cực. Mọi cán bộ, đảng viên phải ghi nhớ sâu sắc lời căn dặn của Bác Hồ rằng: Đảng ta là đảng cầm quyền; Đảng vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ thật trung thành của Nhân dân. Đảng phải luôn luôn dựa vào dân, lắng nghe dân, gắn bó máu thịt với Nhân dân; việc gì có lợi cho dân thì phải hết sức làm và làm cho bằng được; ngược lại, việc gì có hại cho dân thì phải hết sức tránh. Việc gì Nhân dân không đồng tình, thậm chí căm ghét, phản đối thì phải cương quyết ngăn ngừa, uốn nắn và xử lý nghiêm các sai phạm. Cán bộ, đảng viên, trước hết là người lãnh đạo phải biết trọng liêm sỉ, giữ danh dự, biết xấu hổ khi bản thân và người thân có hành vi tham nhũng, tiêu cực".
Tổng Bí thư Tô Lâm thăm và tặng quà thầy cô, học sinh Trường PTCS Nguyễn Đình Chiểu và Trường PTCS Xã Đàn (Hà Nội) nhân ngày Quốc tế Thiếu nhi 01/6/2025
Xây dựng văn hóa tiết kiệm, đó là cả một quá trình, không đơn giản nếu cán bộ, đảng viên lơ là trong việc rèn luyện đạo đức cách mạng.
Tổng Bí thư Tô Lâm đưa gương sáng về Chủ tịch Hồ Chí Minh - người thầy của cách mạng Việt Nam về thực hành tiết kiệm, để dẫn chứng rằng người làm cách mạng là người luôn biết tiết kiệm và thực hành tiết kiệm. Ngay tại phiên họp đầu tiên của Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa diễn ra ngày 03/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đưa ra 6 vấn đề cấp bách, trong đó Người đặc biệt đề cao việc phát động phong trào tăng gia tiết kiệm để chống đói, xây dựng đất nước.
Nhắc nhở điều này, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu tất cả cán bộ, đảng viên phải học tập thực chất tấm gương đạo đức sáng ngời của Bác. Cán bộ, đảng viên phải hiểu rằng một trong những đặc trưng cơ bản của đạo đức Hồ Chí Minh là phẩm chất "Cần, kiệm, liêm, chính", trong đó có thể nói tính tiết kiệm là một nét đẹp của nhân cách Hồ Chí Minh mà chúng ta cần học tập và làm theo.
Vẫn tồn tại sự lãng phí trong nhiều lĩnh vực
Qua từng giai đoạn lịch sử, Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm vấn đề thực hành tiết kiệm, coi đây là quốc sách hàng đầu. Rất nhiều nghị quyết, chỉ thị, nhiều chủ trương về thực hành tiết kiệm đã được ban hành. Quốc hội, Chính phủ... đã thể chế hóa chủ trương của Đảng về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.
Nhưng nhìn thẳng vào sự thật, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ ra những thực trạng về vấn đề lãng phí đã và đang tồn tại ở đất nước ta, từ những hạn chế trong cơ chế, thể chế, đến đời sống kinh tế thường ngày của Nhân dân, của đồng bào; những mặt phải, mặt trái, những tích cực, tiêu cực của những mô hình, giải pháp, cơ chế, chính sách được áp dụng trên mọi mặt của xã hội.
Tổng Bí thư nhấn mạnh sự tồn tại dai dẳng của lãng phí trong nhiều lĩnh vực, từ tài nguyên thiên nhiên, ngân sách quốc gia cho đến nguồn nhân lực, thời gian và sức lực của con người. Không ngần ngại đề cập đến những vụ việc, sự việc nổi cộm mà Nhân dân quan tâm, Tổng Bí thư không chỉ đề cập đến những lãng phí có thể nhìn thấy mà còn đề cập đến những dạng lãng phí "vô hình" như lãng phí cơ hội, lãng phí tiềm năng và đặc biệt là lãng phí trong hệ thống tổ chức và quản lý Nhà nước...
Tổng Bí thư chỉ ra việc thực hành tiết kiệm vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế, hiệu quả rất thấp. Các chủ trương, chính sách tiết kiệm chưa thật sự phát huy hiệu quả; sự lãng phí, thất thoát tài sản, ngân sách Nhà nước đã và đang diễn ra trên phạm vi rộng gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Thực hành tiết kiệm chưa thành nề nếp thường xuyên; tiết kiệm chưa trở thành ý thức thường trực của một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và Nhân dân. Vẫn còn một bộ phận không ít cán bộ, đảng viên, trong đó có cả người đứng đầu, thiếu tinh thần trách nhiệm, thích hưởng thụ, thích vật chất, gây thất thoát kinh phí, tài sản, lãng phí trong tiêu dùng, sử dụng công quỹ cho chi tiêu cá nhân, nhóm lợi ích.
Tổng Bí thư viết: "Lãng phí không chỉ tồn tại ở các cơ quan Nhà nước mà ngay trong hoạt động xã hội của người dân. Xu hướng sính dùng hàng ngoại, hàng xa xỉ, hàng hiệu, tặng quà biếu với giá trị lớn; tâm lý hưởng thụ của một bộ phận người dân, nhất là lớp trẻ, trong khi thu nhập bình quân của cả nước mới vượt qua ngưỡng thu nhập trung bình, năng suất lao động thấp... là những biểu hiện đáng lo ngại của việc thực hành tiết kiệm".
Không ít cán bộ, đảng viên đọc thông tin này có thể giật mình, nhìn lại mình. Lương, phụ cấp cán bộ chỉ vừa đủ sống, vì sao có nhiều cán bộ "xài sang" như vậy với những rượu ngoại, quần áo ngoại, xe sang, đời mới...? Trong khi không ít cán bộ xài tiền ngân sách như xài "tiền chùa".
Ở giai đoạn chuyển tiếp của cách mạng tinh giản bộ máy hành chính, đã xảy ra những hành vi lãng phí tưởng nhỏ nhưng cũng cho thấy cán bộ, đảng viên cấp cơ sở chưa hiểu được văn hóa tiết kiệm.
Xin dẫn câu chuyện lấy ngân sách xã "nhậu chơi" xảy ra tại một xã ở tỉnh Cà Mau và thiếu nợ "đầm đìa" các quán nhậu mà các báo đã thông tin. Sự việc xảy ra ở xã Khánh Tiến, huyện U Minh, tỉnh Cà Mau bị mất cân đối ngân sách hơn 2 tỷ đồng kéo dài nhiều năm nay, trong đó có nhiều khoản nợ quán nhậu, quán ăn. Việc đáng xấu hổ này buộc UBND huyện U Minh phải thành lập tổ kiểm tra tài chính của xã Khánh Tiến.
Chuyện khác, chuyện cấp cơ sở cử đoàn "đi học tập kinh nghiệm" trong thời kỳ chuyển tiếp cũng bị dư luận lên tiếng ta thán, cho thấy một số địa phương muốn xài cho hết ngân sách trước khi sáp nhập. Do vậy việc tinh giản bộ máy, nhập các xã phường, bỏ cấp huyện cũng là cách "cắt đứt" những khoản chi tiếp khách ăn nhậu, "đi học tập kinh nghiệm" vô bổ như vậy.
Tiết kiệm để có nguồn lực phát triển kinh tế, lo cho dân
Trăn trở, Tổng Bí thư Tô Lâm viết: "... khi thực hiện chủ trương mà Hội nghị Trung ương 11 khóa XIII đã thống nhất về sáp nhập tỉnh, không tổ chức cấp huyện và sáp nhập cấp xã, theo tính toán sơ bộ, riêng khoản tiết kiệm chi thường xuyên của ngân sách Nhà nước giai đoạn 2025 - 2030 là hơn 20.000 tỷ đồng/năm; giai đoạn 2030 trở đi mỗi năm tiết kiệm trên 30.000 tỷ đồng. Đó là chúng ta chưa tính giá trị cụ thể của hơn 18.500 trụ sở các cơ quan, đơn vị không còn chức năng "công sở" khi triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp".
Thông tin Tổng Bí thư nêu chỉ ở một góc độ tiết kiệm chi thường xuyên, còn nhiều khoản tiết kiệm khác như: dư dôi nhiều công sở, xe công, tinh giản biên chế..., Nhà nước dư ra hàng ngàn tỷ đồng để tập trung phát triển kinh tế, lo cho dân. Theo Bộ Nội vụ, dự kiến sau sắp xếp, sáp nhập, cấp tỉnh sẽ giảm hơn 18.440 biên chế và cấp xã sẽ giảm hơn 110.780 biên chế cán bộ, công chức và còn nhiều lợi ích khác nữa, cho thấy ngân sách Nhà nước tiết kiệm được với con số khổng lồ!
Trong nhiều lần phát biểu, Tổng Bí thư Tô Lâm day dứt, trăn trở: "Đảng ta không có lợi ích nào khác ngoài lợi ích của Nhân dân; Nhân dân là trung tâm, chủ thể trong mọi chủ trương, đường lối của Đảng; mọi sự phấn đấu của Đảng, Nhà nước, cả hệ thống chính trị chỉ có ý nghĩa khi người dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc". Đó là lý do Tổng Bí Thư ước ao tiến tới miễn viện phí toàn dân từ giai đoạn 2030 - 2035, ủng hộ và thực hiện chủ trương miễn học phí từ cấp mầm non đến THPT.
Vì thế Tổng Bí thư kêu gọi tiết kiệm, tiết kiệm và chống lãng phí, để có nguồn lực xây dựng cho được một nền kinh tế chất lượng cao, phát triển nhanh và bền vững, chủ động, tự cường và tự chủ trong phát triển, để nhằm đạt mục tiêu cao nhất là ổn định, phát triển và nâng cao đời sống của Nhân dân, thực hiện thắng lợi hai mục tiêu 100 năm. Tiết kiệm tốt mới có tiền bổ sung vốn đầu tư phát triển và phát triển kinh tế; để có tiền chi đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia, hỗ trợ kinh tế tư nhân...
Tổng Bí thư yêu cầu xây dựng văn hóa tiết kiệm; đưa thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trở thành "tự giác", "tự nguyện", "cơm ăn nước uống, áo mặc hàng ngày". Nghiên cứu phát động và duy trì thường niên "Ngày toàn dân thực hành tiết kiệm" để thúc đẩy, lan tỏa phong trào toàn xã hội nêu cao ý thức thực hành tiết kiệm. Đặc biệt phải có hình thức xử lý nghiêm đối với những tập thể, cá nhân, trước hết là người đứng đầu các cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị, đảng viên chưa thực hiện đầy đủ Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Tiếp tục đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, lấy đây là một trong những giải pháp căn cơ góp phần xây dựng văn hóa tiết kiệm.
Cuối cùng Tổng Bí thư rất quyết liệt yêu cầu tiếp tục đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, lấy đây là một trong những giải pháp căn cơ góp phần xây dựng văn hóa tiết kiệm.
Tổng Bí thư dẫn lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, tiết kiệm là một chính sách lớn, một đạo đức lớn, một nếp làm việc và nếp sống không bao giờ được lơ là”. Đó cũng là tinh thần của công cuộc xây dựng cho được văn hóa tiết kiệm. Tất cả để có nguồn lực phát triển kinh tế, vì cuộc sống hạnh phúc, ấm no của đồng bào mình.