Phát huy truyền thống và sức mạnh trăm năm, tự tin cùng đất nước đi lên

Báo chí đương đại Việt Nam ra đời trong bối cảnh đất nước bị đặt dưới ách thống trị nô dịch của thực dân Pháp với sự tiếp tay của thế lực vua chúa phong kiến. Trong điều kiện phương tiện chuyển tải thông tin ra công chúng duy nhất thời đó là nhân bản trên giấy cứng, những tờ báo có xu hướng cách mạng đầu tiên đến tay người đọc sau khi vượt qua quãng đường chông gai theo cả nghĩa đen và nghĩa bóng: báo được in ở nước ngoài, sau đó được bí mật vận chuyển về nước và được chuyền tay trong mạng lưới được tổ chức và vận hành trong điều kiện tai mắt cảnh sát, mật vụ hiện diện rộng khắp.

Những thử thách đầy gai góc đã trui rèn đội ngũ người làm báo và phát hành báo cách mạng trở thành những chiến binh cầm bút ngay từ thế hệ đầu tiên. Xem ngòi bút là vũ khí chiến đấu và diễn đàn báo chí là mặt trận đấu tranh được coi là những nét đặc trưng của phong thái nhà báo cách mạng Việt Nam, sớm trở thành một trong những giá trị truyền thống được gìn giữ và phát huy qua các giai đoạn lịch sử đương đại của đất nước.

Bí thư Thành uỷ TPHCM Nguyễn Văn Nên và đại biểu tham quan triển lãm ảnh 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam, tại TPHCM

Cách mạng tháng Tám thành công đã mở ra cho báo chí cách mạng khung trời rộng lớn. Từ chỗ là diễn đàn ngôn luận của tầng lớp những người bị nô dịch, bị áp bức, vận hành trong bí mật, báo chí cách mạng trở thành tiếng nói công khai của những con người tự do và là chủ nhân của một quốc gia mới độc lập, bắt đầu xây dựng chính thể dân chủ cộng hòa. Báo chí xác định nhiệm vụ trọng tâm từ nay là cổ vũ, động viên toàn dân sẵn sàng dấn thân bảo vệ nền độc lập dân tộc và kiến thiết đất nước giàu mạnh.

Tuy nhiên, công cuộc xây dựng chế độ mới của quốc gia, cuộc sống mới của người dân không diễn ra một cách suôn sẻ, trơn tru. Các thế lực thù địch quyết liệt chống phá những nỗ lực vun đắp sự nghiệp chính trị, kinh tế của một dân tộc mới giành được độc lập, tự do. Gần như ngay sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Nhân dân ta lập tức bước vào cuộc cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và chính quyền bù nhìn tay sai, chống các thế lực tìm cách cứu vãn chế độ thuộc địa theo mô hình cũ.

Trong suốt gần mười năm chiến đấu gian khổ, Nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng, đã lập được nhiều chiến công vang dội, từng bước khẳng định tính không thể đảo ngược của xu thế dân tộc độc lập, đất nước tự do. Báo chí cách mạng đã thực hiện một cách xuất sắc vai trò vũ khí tấn công trên mặt trận tư tưởng, đặc biệt qua việc phổ biến những lời kêu gọi, hiệu triệu của Đảng và Chính phủ, qua những bài phóng sự; những câu chuyện kể bằng văn viết trên mặt báo giấy, văn nói trên đài phát thanh về những trận đánh, những tấm gương về lòng dũng cảm, về sự hy sinh thầm lặng được ghi nhận ở mọi miền đất nước; các thông tin về sự ngưỡng mộ, khâm phục và sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế đối với cuộc đấu tranh chính nghĩa của dân tộc. Hoạt động tuyên truyền của báo chí đã góp phần quan trọng vào việc lan tỏa lòng yêu nước, củng cố tình đoàn kết dân tộc, từ đó tạo ra sức mạnh tinh thần giúp nâng cao khả năng chiến đấu của các lực lượng vũ trang nhân dân. Có thể nói hoạt động báo chí là một trong những nhân tố tạo ra thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.

Cũng chính nhân tố này tiếp tục được ghi nhận trong thắng lợi của cuộc chiến tranh chống chủ nghĩa thực dân mới diễn ra trong suốt giai đoạn đất nước bị chia cắt. Đặc biệt, tinh thần cách mạng lan tỏa trong giới làm báo ở vùng tạm chiếm trong thời kỳ đó đã trở thành chất xúc tác gầy dựng ý thức giác ngộ cách mạng trong các tầng lớp Nhân dân sống dưới sự kiểm soát của địch. Điều đó đóng góp không nhỏ vào thắng lợi chung.

Trong khoảng chục năm trở lại đây, cuộc chiến chống tham nhũng, tiêu cực được đẩy mạnh. Báo chí cách mạng nhận lãnh nhiệm vụ sử dụng ngòi bút, diễn đàn để cùng với quần chúng nhân dân phát hiện tố giác các hành vi phạm tội theo đúng phương châm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”. Bên cạnh đó, những tấm gương điển hình về sự trong sạch, tận tụy, cống hiến được mô tả trong những bài báo được thực hiện bằng ngôn ngữ chân phương, thân thiện, gần gũi đi sâu vào lòng người. Qua những việc làm đó, báo chí tỏ ra là trợ thủ đắc lực của nhà chức trách trong công cuộc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; góp phần tích cực tạo ra hiệu quả của các nỗ lực thanh lọc hàng ngũ, làm trong sạch bộ máy quản lý nhà nước để củng cố niềm tin của người dân, mà Đảng và Nhà nước chủ trương.

Trong thời kỳ phát triển hậu công nghiệp, cả thế giới đang đẩy mạnh chuyển đổi số, phổ biến các mô hình kinh tế xanh, lối sống xanh. Việt Nam không phải là ngoại lệ. Thậm chí Đảng và Nhà nước xác định Việt Nam cần phấn đấu tham gia vào nhóm đi đầu trong công cuộc kiến tạo thế giới trên nền tảng công nghệ hiện đại và lối sống thân thiện với môi trường. Báo chí phải thông qua các phương tiện của mình làm lan tỏa các lời kêu gọi và mệnh lệnh của Đảng và Nhà nước đến quảng đại quần chúng, từ đó tạo ra lực lượng mạnh mẽ để thực hiện mục tiêu đó của đất nước.

Bước vào kỷ nguyên vươn mình, báo chí cách mạng Việt Nam chỉnh đốn đội ngũ, phát huy truyền thống chiến đấu bằng ngòi bút, tiếp tục đóng góp vào việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội, sớm đưa đất nước đi tới thịnh vượng, phồn vinh.