Sáng 13/9, tại Phiên họp thứ 37, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về các báo cáo về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, thi hành án; công tác phòng, chống tham nhũng năm 2024.
Tội phạm đánh bạc trên mạng Internet tăng mạnh
Thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, năm 2024, Chính phủ có nhiều nỗ lực và đề ra nhiều giải pháp đấu tranh có hiệu quả đối với tội phạm và vi phạm pháp luật. Lực lượng Công an đã triển khai nhiều biện pháp để xử lý nhanh chóng những điểm nóng, nhóm tội phạm có tổ chức; phát hiện và xử lý nghiêm minh nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng, phức tạp.
Tuy nhiên, tội phạm và vi phạm pháp luật về trật tự xã hội vẫn tăng cả về số vụ và số người bị thương, thiệt hại về tài sản; một số loại tội phạm tăng mạnh, như: tội phạm có tổ chức tăng 89,47%, lừa đảo, chiếm đoạt tài sản tăng 89,90%, đánh bạc trên mạng Internet tăng 113,2%... Xảy ra một số vụ giết người với tính chất man rợ, liều lĩnh, gây tâm lý phẫn nộ, lo lắng, bất an trong Nhân dân.
Năm 2024, đã phát hiện nhiều phương thức, thủ đoạn mới của tội phạm kinh tế, tham nhũng, buôn lậu trong một số lĩnh vực và trong đấu tranh với tội phạm ma túy. Tuy nhiên, tội phạm ma túy tiếp tục gia tăng, với 4,31% số vụ, 7,10% số đối tượng; vi phạm pháp luật và tội phạm về lĩnh vực môi trường, an toàn thực phẩm vẫn diễn ra phức tạp…
Phiên họp lần thứ 37 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội
Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga cũng đánh giá, về xét xử, giải quyết các vụ án hình sự, số lượng vụ án thụ lý tăng so với cùng kỳ năm trước. Các Tòa án đã xét xử đạt 85,28%. Hình phạt các Tòa án áp dụng cơ bản bảo đảm nghiêm minh. Tranh tụng tại phiên tòa được bảo đảm; chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người vô tội; đã hạn chế các bản án bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan, đáp ứng yêu cầu của Quốc hội… Tuy nhiên, tỷ lệ xét xử các vụ án hình sự chưa đạt chỉ tiêu theo Nghị quyết 96. Một số trường hợp kết án sai tội danh, xử phạt chưa đúng tính chất, mức độ của hành vi phạm tội.
Hoạt động của Cơ quan Thi hành án dân sự có nhiều chuyển biến tích cực
Thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về công tác thi hành án, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga nêu rõ, về công tác thi hành án dân sự, năm 2024, hoạt động của Cơ quan Thi hành án dân sự đã có nhiều chuyển biến tích cực. Kết quả thi hành xong về việc và về tiền đều tăng; việc áp dụng các biện pháp bảo đảm, biện pháp cưỡng chế tiếp tục được tăng cường, công tác phối hợp tổ chức thi hành phần dân sự trong các bản án hình sự đối với phạm nhân tại các trại giam đạt kết quả tích cực. Tuy nhiên, tỷ lệ thi hành xong về tiền đạt thấp (31,69%), lượng án có điều kiện thi hành chuyển kỳ sau còn cao. Việc thu hồi tài sản bị chiếm đoạt trong các vụ án về kinh tế, tham nhũng tăng về việc nhưng giảm về số tiền.
Kết quả thi hành án hành chính hiện mới chỉ đạt 38,02%; số vụ án hành chính còn tồn đọng qua các năm có xu hướng ngày càng tăng, nhiều trường hợp người phải thi hành án hành chính là cơ quan, người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước không tự nguyện thi hành, dẫn đến Tòa án phải ra quyết định buộc thi hành án.
Về công tác thi hành án hình sự, theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga, năm 2024, số lượng người chấp hành án phạt tù tăng mạnh, Chính phủ đã chỉ đạo công tác hoàn thiện thể chế, tăng cường triển khai nhiều biện pháp nghiệp vụ về quản lý giam giữ, giáo dục cải tạo phạm nhân. Tình hình an ninh, an toàn tại các cơ sở giam giữ được đảm bảo. Công tác giáo dục phạm nhân được chú trọng. Số phạm nhân được xếp loại cải tạo khá tăng 16.775 người, các chế độ, chính sách với phạm nhân cơ bản thực hiện đúng quy định của pháp luật.
Liên quan đến công tác thi hành án hình sự tại cộng đồng và tái hòa nhập cộng đồng, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nhận thấy, số người chấp hành án tại cộng đồng tăng 7.452. Công tác quản lý, giám sát, giáo dục người chấp hành án tại cộng đồng tiếp tục được chú trọng. Các địa phương đã tích cực triển khai thực hiện chính sách tín dụng đối với người chấp hành xong án phạt tù. Tuy nhiên, tại nhiều địa phương vẫn còn tình trạng lập, cập nhật, quản lý hồ sơ thi hành án chưa đầy đủ; chưa thực hiện kịp thời các thủ tục về thi hành án, về đề nghị miễn, giảm thời gian thử thách; số người chấp hành án phạm tội mới tăng.
Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga
Tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực trong khu vực hành chính vẫn còn diễn ra
Thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) năm 2024, Ủy ban Tư pháp cơ bản tán thành với đánh giá về tình hình tham nhũng được nêu trong Báo cáo của Chính phủ, đồng thời nhận thấy, trong năm 2024, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực (PCTNTC) tiếp tục được đẩy mạnh, có bước tiến mới, quyết liệt và hiệu quả hơn cả ở Trung ương và địa phương; nhiều chính sách, quy định mới về công tác PCTNTC được Đảng và Nhà nước ban hành, quán triệt triển khai thực hiện nghiêm túc.
Tuy nhiên, tình trạng tham nhũng, tiêu cực trên một số lĩnh vực vẫn còn nghiêm trọng, diễn biến phức tạp, nổi lên là các sai phạm lớn ở một số lĩnh vực như: quy hoạch, xây dựng, năng lượng, đấu thầu, quản lý tài sản công, quản lý, sử dụng đất đai, khai thác tài nguyên, khoáng sản...; phương thức, thủ đoạn phổ biến là lợi dụng, lạm dụng chức vụ, quyền hạn trong việc triển khai thực hiện các dự án để tạo điều kiện cho doanh nghiệp, lợi dụng ảnh hưởng của người có chức vụ, quyền hạn... để trục lợi. Tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực trong khu vực hành chính, dịch vụ công vẫn còn diễn ra…
Do đó, đề nghị Chính phủ cần tổng kết, đánh giá, nhận diện đầy đủ các hạn chế và nguyên nhân để dự báo đúng tình hình tham nhũng; trên cơ sở đó xác định rõ nguyên nhân chủ yếu và đề ra giải pháp đột phá để phòng, chống có hiệu quả.