Chen lấn cầu may ở phiên chợ một năm chỉ họp một lần

Chợ Viềng được họp từ đêm mùng 7 đến ngày mùng 8 tháng Giêng và chỉ mở duy nhất một lần trong năm.

Gọi là “chợ” nhưng chợ Viềng không bán mua những sản phẩm ngoại lai cao cấp, hào nhoáng, đắt tiền như ở các hội chợ tỉnh, thành phố lớn. Sản phẩm được đem ra mua bán ở đây chủ yếu là các cây trồng, vật nuôi: từ cây trồng để lấy gỗ, cây hoa cây cảnh, các loại cây ăn quả, thậm chí cả cây cà, cây chanh, cây ớt. Và sau nữa là đến các vật dụng sản xuất nhỏ của nhà nông. Người ta có thể tìm mua ở đây từ cái cày cái cuốc, đến các vận dụng như đôi quang thúng, đòn gánh, hay những thực phẩm cần thiết cho cuộc sống con người như gạo, thịt, quần áo, giày dép…du khách còn có thể tìm thấy ở đây những bộ tế khí, những chiếc lư hương bằng đồng, cùng trăm ngàn thứ vật dụng linh tinh khác.

Những sản vật quen thuộc với người Việt được bày bán tại chợ Viềng.

Một quầy bán cây cảnh ở chợ Viềng

Ở Nam Định có tới bốn chợ Viềng, thứ nhất là chợ Viềng ở xã Mỹ Trung (huyện Mỹ Lộc), song chợ này giờ chỉ còn tồn tại như một địa danh. Từ thành phố đi lên chợ Viềng Mỹ Trung chỉ vài cây số, bình thường nói “lên Viềng” hay “đến chợ Viềng” người ta hiểu là nơi ấy.

Còn khi nói “đi chợ Viềng” hay “đi chơi chợ Viềng” người ta thường hay nghĩ tới ba chợ còn lại, những nơi mà tên gọi “Viềng” chỉ thực sự có ý nghĩa một ngày trong một năm: chợ Viềng ở chợ Chùa (thị trấn Nam Giang, huyện Nam Trực) và chợ Viềng Phủ Dày (thôn Trung Thành, xã Kim Thái, huyện Vụ Bản) và chợ Viềng ở Hải Lạng (huyện Nghĩa Hưng) nay còn rất ít người biết tới.

Đã có nhiều tài liệu, nhiều thế hệ người ta đi tìm “nguồn gốc” của chợ Viềng. Cũng đã xuất hiện nhiều giai thoại, thậm chí là những nghiên cứu để đưa ra một đáp án cho điều này. Thế nhưng, cho đến ngày nay, dường như chưa có một câu chuyện nào được cho là có đầy đủ những căn cứ nhất, những yếu tố lý giải chính xác nhất.

Chỉ biết rằng, hiện nay chợ Viềng ở Nam Định chỉ còn tồn tại, hoạt động đúng phiên và nhộn nhịp nhất là chợ Viềng Phủ (huyện Vụ Bản) và chợ Viềng Chùa (huyện Nam Trực). Cả hai nơi, đều có những điển tích, những giai thoại riêng để tự chứng minh rằng chợ Viềng thực sự xuất phát từ nơi đó.

Ở chợ Viềng Chùa, vẫn tương truyền rằng: Ngày xưa, có hai vị tướng được vua sai đi loan tin chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa cho thiên hạ biết để chia vui. Còn ở chợ Viềng Phủ, người ta gắn liền với các câu chuyện, giai thoại, truyền thuyết liên quan đến Mẫu Liễu Hạnh và các vị thần đang được thờ nơi đây. Những người cao tuổi ở xã Kim Thái, huyện Vụ Bản vẫn còn kể cho nhau nghe về tấm lòng đức hạnh, thương dân của Mẫu Liễu Hạnh, và chợ Viềng chính là phiên chợ được mở ra với ý nghĩa tâm linh, mang đến những điều may mắn.

Du khách nô nức, chen lấn đến chợ Viềng để cầu may trong năm mới.

Câu chuyện về nguồn gốc thực sự của chợ Viềng dù có nhiều giả thuyết khác nhau, duy chỉ có một điều không thể chối cãi rằng, chợ Viềng ngày xưa và chợ Viềng ngày nay đã trở thành một điều không thể thiếu trong đời sống tâm linh, tinh thần và văn hóa của người  địa phương. Trải qua những thăng trầm lịch sử, chợ Viềng đã trở thành điểm giao lưu văn hóa cộng đồng, hội tụ tinh hoa sản vật. Và mỗi độ Tết đến xuân về, nơi đây lại đón chuyến xuất hành đầu xuân của khách thập phương về “mua may bán rủi”.