Thao túng tâm lý
Theo phản ánh của nhiều người dân, đối tượng gọi điện bằng số lạ, giọng nói dứt khoát, xưng là “cán bộ Công an xã Bình Chánh đang phụ trách kiểm tra dữ liệu đất đai”. Sau vài câu hỏi về tên, địa chỉ thường trú, đối tượng yêu cầu cập nhật thông tin sổ đỏ vào hệ thống làm sạch dữ liệu dân cư. Nếu không bổ sung, hồ sơ đất đai có thể bị tạm khoá. Từ tâm lý lo lắng, nhiều người vội vàng làm theo yêu cầu của đối tượng. Người dân chụp mặt trước, mặt sau giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, ảnh căn cước, thậm chí cả ảnh căn nhà... rồi gửi qua Zalo, Messenger hoặc ứng dụng mà đối tượng cung cấp.
Trong một số trường hợp, sau khi người dân gửi hình ảnh giấy tờ, đối tượng tiếp tục hướng dẫn tải ứng dụng có tên “Cổng dịch vụ công Bộ Công an”, nhưng biểu tượng, tên tệp đều không trùng khớp ứng dụng thật (VneID). Ứng dụng giả mạo này được gắn đường link tải trực tiếp, không thông qua CH Play (đối với Android) hoặc App Store (đối với iOS), dấu hiệu rõ ràng của phần mềm độc hại. Khi hoàn tất “kích hoạt hồ sơ”, người dân bị yêu cầu nộp “phí xử lý”, “phí xác minh dữ liệu đất đai”.
Khi gặp tình huống khả nghi, phải báo ngay cho cơ quan Công an gần nhất. Mỗi người dân nâng cao cảnh giác sẽ là lá chắn đầu tiên và cũng là hiệu quả nhất để ngăn chặn tội phạm sử dụng công nghệ cao trong bối cảnh thủ đoạn lừa đảo ngày càng biến tướng, tinh vi
Có trường hợp đối tượng liên tục gọi điện hối thúc chuyển tiền, sử dụng kịch bản đe dọa: “Nếu không nộp phí ngay, hồ sơ của anh/chị sẽ bị báo cáo vi phạm”. Một số nạn nhân vì sợ ảnh hưởng đến quyền sử dụng đất đai đã chuyển hàng chục triệu đồng vào tài khoản mà đối tượng cung cấp, chỉ đến khi không liên lạc được mới biết mình bị lừa.
Lợi dụng việc nhiều người dân chưa quen sử dụng cổng dịch vụ công, các đối tượng làm giả giao diện rất giống ứng dụng VNeID, từ logo, màu sắc đến bố cục. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ, các lỗi sai sẽ lộ rõ như: Tên ứng dụng không hiển thị trong kho ứng dụng chính thống, giao diện thiếu các tính năng bảo mật, xác thực khuôn mặt, các mục “thanh toán”, “xử lý hồ sơ đất đai”, “phí tra cứu” hoàn toàn không tồn tại trong ứng dụng thật.... Khi cài đặt ứng dụng giả, điện thoại người dùng có nguy cơ bị đánh cắp dữ liệu, bị chiếm quyền đăng nhập tài khoản ngân hàng, ví điện tử hoặc bị điều khiển từ xa để thực hiện giao dịch trái phép.
Trao đổi với PV Chuyên đề Công an TPHCM, một lãnh đạo Công an xã Bình Chánh khẳng định: “Không có bất kỳ cán bộ Công an xã nào gọi điện yêu cầu người dân cung cấp sổ đỏ, cài ứng dụng lạ hay chuyển tiền phí làm sạch dữ liệu, vì vậy người dân cần hết sức cảnh giác”. Người này cũng cho biết chiêu thức mạo danh cán bộ để “xử lý hồ sơ”, “kiểm tra dữ liệu” đã xuất hiện nhiều năm nay, nhưng gần đây được biến tấu tinh vi hơn gắn với hoạt động “làm sạch dữ liệu dân cư”, chủ trương đang được tuyên truyền rộng rãi.
Nắm bắt tâm lý nạn nhân không muốn “vướng” vào thủ tục hành chính, các đối tượng xây dựng kịch bản bài bản, giọng điệu nghiêm trọng khiến người dân dễ mất bình tĩnh. Đặc biệt, nhiều người lớn tuổi, ít sử dụng công nghệ là nhóm dễ trở thành nạn nhân. Chỉ cần nghe cụm từ “Công an yêu cầu bổ sung”, “Nếu không cập nhật sẽ bị khoá”, nhiều người lập tức tin ngay.
Trong một vụ việc mới đây, bà Thủy (ngụ Ấp 3, xã Bình Chánh) kể lại: “Khi nghe nói sổ đỏ của mình chưa cập nhật vào hệ thống đất đai, tôi sợ là mai mốt bán đất không được nên làm theo hết. May mà con tôi về kịp, kiểm tra thấy ứng dụng lạ nên bắt tôi xóa ngay”.
Theo Công an xã, một số người dù phát hiện dấu hiệu lạ nhưng vẫn làm theo vì nghĩ đối tượng có đầy đủ thông tin cá nhân của mình, chắc là cán bộ thật. Đây là tâm lý nguy hiểm, bởi thông tin cá nhân hiện nay có thể bị rò rỉ từ nhiều nguồn, không thể là cơ sở để xác định người gọi là thật hay giả.
Khuyến cáo
Trước tình hình trên, Công an xã Bình Chánh đã phát đi thông báo đến người dân toàn địa bàn, việc đăng ký, cập nhật dữ liệu đất đai hiện không do Công an xã phụ trách. Hồ sơ liên quan đến đất đai chỉ được tiếp nhận qua UBND xã, Phòng Kinh tế hoặc Cổng dịch vụ công quốc gia. Cán bộ Công an xã tuyệt đối không yêu cầu người dân chụp sổ đỏ, giấy tờ nhà đất, CCCD và gửi qua Zalo, Messenger hay ứng dụng lạ.
Không có ứng dụng nào tên “Cổng dịch vụ công Bộ Công an” ngoài ứng dụng chính thức VNeID, được cung cấp duy nhất trên CH Play và App Store. Không có bất kỳ khoản phí nào gọi là “phí làm sạch dữ liệu đất đai”, “phí xử lý hồ sơ đất đai” thu qua tài khoản cá nhân hoặc ứng dụng lạ. Người dân khi nhận cuộc gọi khả nghi phải liên hệ ngay CSKV hoặc Công an xã Bình Chánh qua số 0283.8758.676 để được hướng dẫn.
Công an xã cũng đề nghị các trưởng, phó ấp, ban điều hành khu phố tăng cường tuyên truyền tại địa bàn dân cư, đặc biệt đối với người cao tuổi, công nhân thuê trọ, nhóm thường ít được tiếp cận thông tin chính thống để đề cao cảnh giác.
Để chủ động bảo vệ tài sản và dữ liệu cá nhân, người dân cần ghi nhớ không chụp, không gửi giấy tờ tùy thân cho bất kỳ số điện thoại lạ nào. Không cài đặt ứng dụng qua link gửi trực tiếp, chỉ dùng ứng dụng từ cửa hàng chính thức. Không chuyển tiền cho người lạ dưới bất cứ lý do xử lý hồ sơ nào. Khi được thông báo “hồ sơ đất đai có vấn đề”, cần liên hệ trực tiếp UBND xã để xác minh. Tuyệt đối không hoang mang trước lời đe dọa “phạt”, “khóa hồ sơ”, “truy cứu trách nhiệm”.
Theo cán bộ điều tra Công an xã Bình Chánh, các ứng dụng giả mạo hiện nay có khả năng đánh cắp thông tin trong vòng vài giây. Chỉ cần người dân cài đặt, toàn bộ danh bạ, tài khoản ngân hàng, hình ảnh riêng tư có thể bị xâm nhập. Nhiều trường hợp, đối tượng còn dùng dữ liệu đánh cắp để tiếp tục lừa người thân của nạn nhân. Do đó, người dân tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, CCCD, sổ đỏ, giấy tờ nhà đất cho bất kỳ cá nhân nào qua điện thoại, tin nhắn hay ứng dụng.