(CATP) Mặc dù lực lượng Công an đang tăng cường đấu tranh, xử lý các hành vi lợi dụng không gian mạng để lừa đảo chiếm đoạt tài sản, thời gian gần đây tình trạng này lại tiếp tục tái diễn. Các đối tượng dùng nhiều thủ đoạn, cập nhật từng diễn biến mới trong xã hội để dẫn dụ người dân "sập bẫy" lừa đảo...
Giả danh công an, nhân viên điện lực
Trong tuần qua, người dùng mạng ở TPHCM liên tục đăng đàn cảnh báo về tình trạng bị đối tượng giả dạng làm cán bộ công an, yêu cầu người dân đưa con em, thân nhân tới trụ sở cơ quan Công an để làm Căn cước công dân (CCCD) gắn chíp hoặc để được hỗ trợ, cấp mã định danh mới. Trên trang Facebook cá nhân có tên Tuyết Ng. kể lại, vào ngày 22/02 vừa qua, ba của chị Ng. có nhận được cuộc gọi từ số thuê bao "082.4939420" tự xưng cán bộ CAQ10 và đề nghị vào sáng 24/02 phải tới Đội Cảnh sát Quản lý hành chính về Trật tự xã hội, CAQ10 để cấp mới CCCD.
Trong suốt cuộc gọi điện thoại này, đối tượng đã thông tin khá tường tận về địa chỉ của CAQ10 cũng như quy trình thực hiện cấp mới CCCD nên dễ dàng chiêu dụ lòng tin nạn nhân. May thay, chị Ng. đã kịp thời phát hiện sự việc, chủ động liên hệ với cán bộ tiếp dân để xác minh cũng như nhận được trợ giúp. Tại đây, chị Ng. cùng ba ruột đã nhận được lời cảnh báo lừa đảo của Công an sở tại. "Công an không làm việc qua điện thoại", đây là lời nhắn nhủ của chị Ng. dành cho bạn bè và cộng đồng mạng.
Nhiều người lên tiếng cảnh báo các chiêu trò lừa đảo trên mạng
Một trường hợp khác giống chị Ng, với cùng một kịch bản nhưng lần này, đối tượng lừa đảo giả dạng cán bộ Công an đã bị anh Quốc A (ngụ TP.Thủ Đức) phát hiện và vạch trần. Anh A cho biết, đối tượng gọi điện thoại đến và tự xưng là Công an cho biết, con gái anh bị sai mã định danh, cần đến trụ sở CATP.Thủ Đức để đề nghị cấp lại. Sau đó còn yêu cầu anh Quốc A phải gửi lời mời kết bạn qua ứng dụng Zalo cũng như cài đặt ứng dụng từ đường link do đối tượng gửi. Khi phát hiện chiêu lừa đảo của mình bị phát giác, đối tượng đã khẩn trương thu hồi tin nhắn và hủy mọi phương thức giao tiếp với nạn nhân.
Ngoài việc giả dạng cán bộ Công an, gần đây, người dân còn liên tục phản ánh tình trạng các đối tượng mạo danh cán bộ điện lực để lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Chiêu trò dễ gặp nhất và cũng thường được các đối tượng sử dụng nhất chính là vẽ ra "kịch bản" người dân sử dụng dịch vụ thanh toán tiền điện online nhưng chưa thành công để chiêu dụ chiếm đoạt tiền. Anh Đức N (ngụ TP.Thủ Đức) kể, vào đầu tháng 02 vừa qua, anh nhận được cuộc gọi lạ thông báo mình chưa đóng tiền điện thành công và đề nghị làm theo các hướng dẫn để xác minh.
"Thời điểm này tôi có hỏi lại người này rằng bản thân vẫn đang đóng tiền điện tại mặt bằng mà mình thuê nhưng không đứng tên chủ hợp đồng với công ty điện thì làm sao công ty biết mà nhắc nhở" - anh N thuật lại. Sau màn truy vấn ngược của anh Đức N, đối tượng buông lời chửi và lập tức ngắt kết nối.
Gần đây nhất, vào ngày 24/02, tài khoản Lê Hiếu L (ngụ TP.Dĩ An, tỉnh Bình Dương) cũng rơi vào màn lừa đảo tương tự. Đối tượng cũng tự xưng nhân viên điện lực Việt Nam chi nhánh Dĩ An và đề nghị anh L phải cài ứng dụng để kiểm tra. Tuy vậy, khi được anh L yêu cầu được gặp mặt trực tiếp để đối chất, đối tượng đã chủ động ngắt kết nối với anh này.
Trao đổi với phóng viên, một nhân viên chăm sóc khách hàng của điện lực TPHCM cho biết, gần đây, anh này liên tục nhận được phản ánh của người dân và bạn bè xung quanh chiêu trò lừa đảo này. Ngoài hình thức mà phóng viên vừa liệt kê ở trên, nhân viên này cho biết, các đối tượng còn sử dụng ứng chỉnh sửa ảnh để làm giả các văn bản thông báo cắt điện của công ty. Sau khi đánh vào tâm lý của nạn nhân, chúng sẽ lừa người dân cài đặt các ứng dụng độc hài rồi nhanh chóng chiếm quyền quản lý thiết bị, thao tác để đánh cắp tiền và dữ liệu quan trọng.
Nhận diện các thủ đoạn lừa đảo
Theo các chuyên gia an ninh mạng, nguyên nhân lừa đảo ngày càng nhiều dù cơ quan chức năng đã ra sức ngăn chặn là do đối tượng lừa đảo dùng tài khoản ảo, số điện thoại rác, chuyển tiền qua nhiều tài khoản trung gian, máy chủ đặt ở các quốc gia khác nhau nên việc truy vết mất nhiều thời gian và ngăn chặn khó khăn. Bên cạnh đó, các "kịch bản" lừa đảo chuyên nghiệp, thay đổi liên tục, đánh vào lòng tham của người dân khiến họ không kịp nhận ra.
Trao đổi với báo chí, ông Nguyễn Thanh Lâm, Trưởng Phòng An toàn thông tin - Trung tâm Viễn thông QTSC cho biết, hình thức này diễn ra rầm rộ là do đối tượng xấu lợi dụng sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo ra phần mềm, website chứa mã độc. Việc này khiến nhiều người dân bị lộ, lọt thông tin cá nhân, tạo điều kiện cho kẻ xấu thu thập dữ liệu, lên kịch bản và thực hiện hành vi lừa đảo nhằm chiếm đoạt tiền. Để không rơi vào bẫy, người dùng không nhấp vào bất kỳ đường link hay tải phần mềm nào gửi đến.
Ông Thắng cũng khuyến cáo người dùng không cài những phần mềm không rõ ràng vào thiết bị điện tử của mình như máy tính. Khi nhận được cuộc gọi của DN hay đơn vị nào khác, phải kiểm tra chéo thông tin, nếu nghi ngờ thì liên hệ trực tiếp để xác minh.
Ngoài ra, người dân tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, giấy tờ tùy thân cho bất kỳ ai qua điện thoại, mạng xã hội. Lưu ý khi tiếp nhận cuộc gọi lạ tự xưng là cán bộ cơ quan nhà nước, cần thực hiện kiểm tra và xác minh danh tính đối tượng.