Trước đây khi nhắc đến ma túy (MT) người ta thường biết đến heroin hay các loại MT tổng hợp như: ketamin, MT đá, thuốc lắc… nhưng thời gian gần đây trên địa bàn TPHCM xuất hiện một số dạng MT mới được thay hình đổi dạng, núp bóng bằng nhiều hình thức khác dưới dạng thực phẩm, đồ uống… Điều đáng báo động là tác hại của các loại MT mới đối với giới trẻ vô cùng nguy hại, gây ảo giác mạnh, hủy hoại hệ thần kinh, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
"Socola bay" bán tràn lan trên mạng
Một loại MT xuất hiện gần đây nhất với tên gọi cực kỳ hấp dẫn là "Socola bay", thuộc nhóm cần sa tổng hợp. Đáng lo ngại là loại MT này khi vừa mới xuất hiện được rao bán công khai tại các hội nhóm kín trên mạng xã hội như Facebook, Tiktok với cả ngàn hội viên tham gia... Trước nguy cơ này, ngày 16/6/2024, Công an TPHCM đã phải phát đi cảnh báo về loại MT "Socola bay". Theo đó, các đối tượng lợi dụng thời đại 4.0 để giao dịch, mua bán MT qua mạng rồi thông qua các đơn vị vận chuyển trung gian giao đến người mua, gây nhiều khó khăn trong quá trình điều tra, xử lý.
Theo ghi nhận, bao bì bên ngoài các loại MT mới này đều có mẫu mã rất bắt mắt cùng mùi thơm cực kỳ hấp dẫn, dễ dàng thu hút giới trẻ. Nguy hiểm hơn khi sử dụng "Socola bay" sẽ gây ra ảo giác cực mạnh, hủy hoại hệ thần kinh, thậm chí những trường hợp nặng hơn có thể gây co giật, hôn mê dẫn đến tử vong. Điển hình, trước đó có 3 cháu nhỏ ở Hà Nội do ăn "Socola bay" từ người quen cho dẫn đến ngộ độc phải đi cấp cứu tại bệnh viện. Qua phân tích, tìm hiểu nguyên nhân, cơ quan chức năng phát hiện trong bánh có chứa chất gây nghiện hay còn gọi là "Socola bay".
Một số loại ma túy mới được Công an phát hiện, thu giữ trong thời gian vừa qua
Cũng trong tháng 6/2024, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về MT của Bộ Công an vừa cảnh báo về một sản phẩm cực độc, có khả năng sẽ thâm nhập vào thị trường Việt Nam trong thời gian tới, đó chính là sản phẩm có tên Fentanyl. Theo đó, chất này có thể gây nghiện gấp 50 lần so với heroin và 100 lần so với chất morphin. Hiện nay chất cấm này đang bị lạm dụng sử dụng tại một số nước trên thế giới dưới dạng thuốc giảm đau hoặc dùng trong phẫu thuật với liều lượng rất nhỏ. Fentanyl là một loại MT cực mạnh, sẽ tạo cảm giác hưng phấn, khi sử dụng liều lượng lớn thì hậu quả khôn lường. Theo thống kê trong năm 2023, tại Mỹ ghi nhận 100 ca tử vong ở độ tuổi từ 18 - 45 do sử dụng Fentanyl quá liều. Nguy hiểm hơn, gần đây Fentanyl đã xuất hiện ở một số nước Đông Nam Á như Myama, Lào và Thái Lan. Trong đó, Thái Lan vừa thu giữ hơn 510 tấn tiền chất có thể sản xuất ra 85 tấn Fentanyl.
Hiện tại, Việt Nam đã đưa Fantanyl vào danh mục 2, là các chất cấm được dùng hạn chế trong phân tích kiểm nghiệm, nghiên cứu khoa học, điều tra tội phạm hoặc trong lĩnh vực y tế theo quy định của cơ quan có thẩm quyền. Các quy định liên quan đến loại chất cấm này được nêu rõ ở Nghị định 57/2022 của Chính phủ...
Trước xu thế hội nhập, việc xuất hiện của Fantanyl tại Việt Nam có thể xảy ra trong thời gian tới. Do đó, để phòng tránh hiểm họa của Fentanyl, cơ quan chức năng khuyến cáo trước hết cần đẩy mạnh tuyên truyền toàn dân, nhất là thanh thiếu niên, học sinh, sinh viên về tác hại, hiểm họa của các loại MT mới này, đồng thời cần cảnh giác với những chất cấm mới núp bóng dưới dạng thực phẩm, nước uống...
Thuốc lá điện tử, cần sa, cỏ Mỹ xuất hiện ngày càng nhiều
Thời gian gần đây, thuốc lá điện tử (TLĐT) ngày càng trở nên phổ biến, len lỏi, thâm nhập và hủy hoại giới trẻ gây nên mối lo ngại đối với toàn xã hội. Phân tích, tổng hợp từ các vụ việc thực tế, Công an cũng làm rõ phương thức móc nối, tiêu thụ TLĐT. Ban đầu, chúng rủ rê thanh thiếu niên dùng thử miễn phí, khi người dùng bị lệ thuộc thì các đối tượng sẽ bán giá thành cao hơn; đồng thời sử dụng chiêu hưởng "hoa hồng" để lôi kéo họ trở thành "đại lý", "cộng tác viên" phân phối TLĐT.
Lo ngại hơn là nhiều đối tượng đã tẩm ướp MT, pha trộn các chất gây nghiện kích thích người dùng, nhất là giới trẻ. Thời gian qua, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về MT Công an TPHCM (PC04) cũng đã triển khai nhiều kế hoạch, giải pháp trong việc ngăn chặn các loại hình TLĐT, trong đó tập trung vào các hành vi như pha trộn các chất gây nghiện MT vào tinh dầu TLĐT. Cụ thể, đơn vị đã phát hiện 3 vụ với 24 đối tượng, khởi tố 3 vụ với 17 bị can, tang vật thu giữ hàng trăm thiết bị TLĐT có tinh dầu chứa chất MT. Bên cạnh đó, cơ quan chức năng cũng đã kiểm tra, xử lý 106 vụ liên quan đến kinh doanh TLĐT. Hiện Công an TPHCM đã có kiến nghị về việc cấm sử dụng TLĐT.
Công an thu giữ cỏ Mỹ
Tình trạng tổ chức sử dụng MT tổng hợp cũng như các loại MT mới tại các cơ sở kinh doanh karaoke, khách sạn, căn hộ cao cấp có xu hướng tăng và diễn biến phức tạp. Ngày 03/3/2024, Phòng PC04 đã phối hợp với CAH.Bình Chánh và các đơn vị kiểm tra quán karaoke Pattaya ở khu dân cư Trung Sơn, H.Bình Chánh. Kết quả test nhanh có 33 khách và 21 nhân viên dương tính với MT. Đơn vị đã đưa 85 đối tượng (36 khách và 49 nhân viên) về trụ sở để làm rõ hành vi mua bán và tổ chức sử dụng trái phép chất MT...
Trước đó ít ngày, khi kiểm tra quán karaoke Ben, Phòng PC04 cũng bắt quả tang 1 nhân viên đang có hành vi mua bán trái phép chất MT cho khách sử dụng tại quán, phát hiện 29 vị khách có hành vi tàng trữ, sử dụng trái phép chất MT. Kết quả kiểm tra nhanh có 37 khách và 12 nhân viên dương tính với MT...
Bóng cười và shisha đang dần phổ biến đối với xã hội. Do không được xếp vào danh mục chất gây nghiện nên nhiều bạn trẻ vô tư ngộ nhận sử dụng chúng như một thú vui, công cụ xả stress. Tuy nhiên, theo các chuyên gia thì MT thế hệ mới, bóng cười, shisha hủy hoại hệ thần kinh không thua gì các chất MT tổng hợp khác, thậm chí dùng quá liều có thể gây loạn thần, hủy hoại hệ thần kinh, tử vong.
Cùng với TLĐT, shisha, bóng cười, thì cỏ Mỹ và những loại MT mới xuất hiện dưới dạng bột trà sữa, tem giấy, nước xoài, nước nho, nước vui hay kẹo gây nghiện với hình thức phong phú, đầy sức hấp dẫn cũng không còn xa lạ đối với giới trẻ. Thời gian qua, Phòng PC04 và các CA các quận, huyện tại TPHCM đã bắt và xử lý 22 vụ mua bán trái phép chất MT dướp dạng núp bóng cỏ Mỹ, khởi tố 31 đối tượng, thu giữ khoảng hơn 35kg cỏ Mỹ các loại...
Cỏ Mỹ thực chất là cần sa tổng hợp, là một loại MT cực mạnh gây nghiện và gây nguy hại gấp nhiều lần so với cần sa thông thường khiến người sử dụng bị ảo giác, rối loại cảm xúc nhưng do các bạn trẻ thiếu hiểu biết và sử dụng ngày một nhiều. Điển hình mới đây, một nhóm thanh niên tụ tập sử dụng MT trên địa bàn P12, Q.Bình Thạnh đều trong độ tuổi vị thành niên. Kết quả kiểm tra nhanh cho thấy có 9/13 thanh niên dương tính với MT. Tại đây, Công an thu giữ một số gói nylon chứa cỏ Mỹ.
Cách nhận biết và phòng ngừa
Một cán bộ Phòng PC04 Công an TPHCM cho biết: Gần đây thị trường xuất hiện rất nhiều loại MT dưới vỏ bọc: nước vui, nước xoài, nước nho và TLĐT... Tất cả các loại MT này đều không rõ nguồn gốc xuất xứ. Bản chất của tất cả các sản phẩm này đều là MT tổng hợp, ngụy trang tinh vi dưới dạng thực phẩm đồ uống nhằm qua mắt cơ quan chức năng. Đối tượng sử dụng các loại MT này đa phần còn rất trẻ, thiếu hiểu biết, dễ bị dụ dỗ, lôi kéo theo trào lưu. Niềm vui chóng vánh nhưng tác hại về lâu dài thì không gì có thể kể hết...
Trước vấn nạn MT trong học đường ngày càng diễn biến phức tạp, sáng 12/3/2024 đã diễn ra lễ ký kết kế hoạch phối hợp giữa Công an TPHCM và Sở GDĐT TPHCM trong triển khai chương trình phối hợp của Bộ trưởng Bộ Công an và Bộ trưởng Bộ GDĐT về tăng cường công tác tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật, phòng chống MT trong các cơ sở giáo dục giai đoạn 2024 - 2030. Trong đó, nhấn mạnh việc tuyên truyền pháp luật, tổ chức các cuộc thi để học sinh nhận diện MT, tự vệ bản thân, tự học hỏi và trau dồi thêm các kỹ năng nhận biết và phòng tránh MT.
Ngoài ra, gia đình cũng cần có sự quan tâm sát sao đối với con em mình, trang bị những kiến thức, kỹ năng, giáo dục con em có khả năng từ chối, đủ bản lĩnh nói không với MT và các tệ nạn xã hội. Mỗi gia đình luôn nhắc nhở con em mình không tham gia tàng trữ, sử dụng TLĐT, các loại thực phẩm chức năng, thuốc kích thích thần kinh gây hưng phấn không rõ nguồn gốc xuất xứ, đặc biệt cảnh giác trước những lời mời gọi, rủ rê của bạn bè.
Cùng với đó, để chung tay bảo vệ thế hệ trẻ trước hiểm họa MT, bảo vệ thế hệ tương lai của đất nước cũng như xây dựng một xã hội văn minh, lành mạnh và hướng tới không còn MT, các cơ quan thông tin truyền thông cần có trách nhiệm phối hợp với cơ quan, tổ chức, đơn vị vũ trang thường xuyên tổ chức tuyên truyền, giáo dục để người dân, đặc biệt là các bạn trẻ nhận thức rõ về tác hại của MT, chủ trương, chính sách, pháp luật, của nhà nước về phòng, chống MT.