Theo cáo trạng của Viện KSND tỉnh Lào Cai truy tố cựu Bí thư Tỉnh uỷ, các Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai cùng các bị can liên quan vụ khai thác, tiêu thụ trái phép trên 1,5 tấn quặng Apatit trị giá hơn 610 tỷ đồng trên địa bàn tỉnh này, để hợp thức hoá nguồn tiền thu được từ việc khai thác quặng apatit trái phép, Nguyễn Mạnh Thừa, Giám đốc Công ty LILAMA đã tìm cách “rửa tiền” nhằm che giấu nguồn gốc bất hợp pháp 177 tỷ đồng từ phạm tội mà có.
Căn cứ vào kết quả điều tra, cáo trạng xác định, toàn bộ số tiền hơn 451 tỷ đồng thu được từ việc khai thác, bán trên 1,4 triệu tấn quặng apatit từ năm 2013 đến năm 2015, Nguyễn Mạnh Thừa đã chỉ đạo nhân viên của Công ty LILAMA đưa vào hạch toán hoạt động sản xuất kinh doanh.
Để hợp thức hoá nguồn tiền thu được từ việc khai thác quặng apatit trái phép, Nguyễn Mạnh Thừa đã thỏa thuận với 12 cá nhân mà Công ty LILAMA thuê vận chuyển quặng và đất đá cho Thừa mượn tài khoản để Công ty LILAMA chuyển nhờ số tiền thu được từ việc bán quặng apatit vào tài khoản của các cá nhân này, khi thanh toán thì trả lại cho Thừa.
Khi được các cá nhân này đồng ý, Thừa đã chỉ đạo các kế toán của Công ty lập các hợp đồng, biên bản nghiệm thu để nâng khống giá cước vận chuyển quặng, đất đá và nâng khống khối lượng đất đá. Sau đó, đến Chi cục thuế huyện Bảo Thắng và Chi cục thuế TP Lào Cai mua hóa đơn bán lẻ theo các hợp đồng kinh tế và biên bản nghiệm thu khống.
Tiếp đó, Thừa chỉ đạo nhân viên kế toán của Công ty LILAMA thực hiện chuyển tiền thu được từ việc bán quặng apatit đã khai thác trái phép từ tài khoản của Công ty vào tài khoản của 12 cá nhân này.
Hiện trường khai thác, tận thu quặng Apatit của Công ty LILAMA tại xã Đồng Tuyển, thành phố Lào Cai.
Từ năm 2013 đến năm 2015, Thừa đã chỉ đạo thực hiện chuyển tiền từ tài khoản của Công ty LILAMA vào tài khoản của 12 cá nhân này nhiều lần với tổng số tiền là gần 183 tỷ đồng, trong đó chỉ có 5,6 tỷ đồng là số tiền cước vận chuyển quặng, đất đá thực tế 12 cá nhân này được nhận, số tiền còn lại trên 177 tỷ đồng là tiền nâng khống về giá cước vận chuyển quặng, đất đá, khối lượng vận chuyển đất đá.
Đối với số tiền 177 tỷ đồng này, Nguyễn Mạnh Thừa khai nhận đã sử dụng đi mua đất biệt thự cho con trai đứng tên; mua cổ phần cho con trai làm Giám đốc và gửi tiết kiệm mang tên con gái Thừa; đưa cho con dâu gửi tiết kiệm tại các ngân hàng (sau đó rút ra đưa lại cho Thừa). Trong đó, có 5 tỷ đồng để biếu cho cựu Bí thư Tỉnh uỷ Lào Cai Nguyễn Văn Vịnh vào dịp Tết Nguyên đán năm 2015. Số tiền còn lại, Giám đốc LILAMA khai sử dụng vào nhiều việc khác và đưa cho một số cán bộ lãnh đạo UBND tỉnh, lãnh đạo các Sở, ban ngành của tỉnh Lào Cai, lãnh đạo của Công ty Apatit Việt Nam và một số người khác nhưng quá trình điều tra không làm rõ được.
Khi bị khởi tố, bắt giam, Nguyễn Mạnh Thừa và gia đình đã tự nguyện bồi thường khắc phục khoảng 44 tỷ đồng, bao gồm cả cổ phần công ty do con trai Thừa làm Giám đốc và tiền mặt. Đối với số tiền trên 184 tỷ đồng Công ty TNHH MTV Apatit thu lợi bất chính, Công ty này đã tự nguyện nộp toàn bộ vào tài khoản tạm giữ của Cơ quan điều tra để khắc phục hậu quả.
Ngoài ra, các bị can trong vụ án cũng đã tác động gia đình bồi thường khắc phục hậu quả, tổng cộng hơn 229 tỷ đồng.
Theo kết quả điều tra, từ năm 2011 đến năm 2015, các bị can biết rõ diện tích 3,77 ha tại thôn 2 xã Đồng Tuyển, TP Lào Cai thuộc Khai trường 18 đã được Bộ Công Thương phê duyệt quy hoạch quặng Apatit và thẩm quyền cấp phép khai thác khoáng sản tại đây thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, nhưng vì mục đích phát triển của tỉnh và tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển không phù hợp với quy định pháp luật, các bị can đã lợi dụng chức vụ quyền hạn của mình làm trái công vụ, ký các văn bản, giấy chứng nhận đầu tư trái quy định của pháp luật để cấp 3,77 ha đất thuộc Khai trường 18 cho Công ty LILAMA xây dựng dự án khách sạn, nhà hàng.
Tạo điều kiện cho Công ty LILAMA và Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam khai thác và tiêu thụ trái phép trên 1,5 triệu tấn quặng Apatit có trị giá hơn 610 tỷ đồng. Công ty LILAMA thu lợi số tiền hơn 171 tỷ đồng và Công ty Apatit thu lợi số tiền 184,5 tỷ đồng.
“Hành vi phạm tội của các bị can đã xâm phạm đến trật tự quản lý kinh tế và chế độ quản lý của Nhà Nước trong nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên. Hành vi rửa tiền của bị can Nguyễn Mạnh Thừa đã xâm phạm đến trật tự công cộng và hoạt động đấu tranh phòng chống, tội phạm, gây ảnh ảnh hưởng xấu đến tình hình trật tự trị an ở địa phương”- cáo trạng nhấn mạnh.
Viện KSND tỉnh Lào Cai nêu rõ, về tội “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”, đây là vụ án có đồng phạm, có sự câu kết chặt chẽ, diễn ra trong thời gian dài.
Trong đó, bị can Nguyễn Mạnh Thừa là người trực tiếp chỉ đạo, tổ chức khai thác, tiêu thụ trái phép 1,5 triệu tấn quặng Apatit, trị giá 610 tỷ đồng.
Bị can Nguyễn Quang Huy, nguyên Tổng Giám đốc Công ty Apatit Việt Nam đã trực tiếp trao đổi, bàn bạc, thương thảo ký các hợp đồng kinh tế mua bán quặng với Nguyễn Mạnh Thừa và chỉ đạo bị can khác của Công ty để cùng thực hiện các hành vi có liên quan đến việc khai thác trái phép và tiêu thụ gần 1,4 tấn quặng Apatit tại thôn 2, xã Đồng Tuyển, TP Lào Cai nên phải chịu trách nhiệm với vai trò chính về tội “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”.
Các bị can thuộc 2 công ty trên phải chịu trách nhiệm với vai trò là người thực hành.
Còn 4 cựu Bí thư, Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Nguyễn Văn Vịnh, Nguyễn Thanh Dương, Doãn Văn Hưởng, Lê Ngọc Hưng và lãnh đạo các sở, ngành của tỉnh này bị cáo buộc, từ năm 2012 đến năm 2015 đều biết rõ diện tích 3,77 ha tại thôn 2 xã Đồng Tuyển, thành phố Lào Cai thuộc khai trường 18 đã được Bộ Công Thương phê duyệt quy hoạch quặng Apatit tại Quyết định số 28 ngày 18/8/2008 và thẩm quyền cấp phép khai thác khoáng sản tại Khai trường 18 thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, nhưng vì mục đích phát triển kinh tế của tỉnh, tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển không đúng quy định của pháp luật các bị can đã ký các văn bản, giấy chứng nhận đầu tư và có ý kiến bút phê, chỉ đạo vào các tài liệu khác có liên quan không đúng thẩm quyền, trái quy định của Luật khoáng sản 2010 để cấp 3,77 ha đất thuộc Khai trường 18 cho Công ty LILAMA xây dựng dự án khách sạn, nhà hàng.
Tạo điều kiện cho Công ty LILAMA và Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam đã khai thác và tiêu thụ trái phép trên 1,5 triệu tấn quặng Apatit có trị giá hơn 610 tỷ đồng; Công ty LILAMA thu lợi số tiền hơn 171 tỷ đồng và Công ty Apatit thu lợi số tiền 184,5 tỷ đồng.
“Hành vi phạm tội của các bị can có tính chất đồng phạm, các bị can không có sự bàn bạc thống nhất khi thực hiện hành vi phạm tội và đều là người thực hành trực tiếp thực hiện hành vi phạm tội, các bị can phải chịu trách nhiệm hình sự tương ứng với cương vị công tác, chức trách nhiệm vụ được Đảng và Nhà nước giao”- cáo trạng nêu rõ.
Trong đó, cựu Bí thư Tỉnh uỷ Nguyễn Văn Vịnh phải chịu trách nhiệm chính, các bị can còn lại là người thực hành.
Viện KSND tỉnh Lào Cai đề nghị, cần phải đưa các bị can ra xử lý nghiêm minh trước pháp luật nhằm răn đe, giáo dục và phòng ngừa chung.