Truy tố nhiều bị can
Viện KSND Tối cao vừa ban hành cáo trạng truy tố vụ án liên quan đến các sai phạm xảy ra tại Tổng Công ty vàng bạc đá quý Sài Gòn (Công ty SJC). Trong các bị can, bà Lê Thúy Hằng, cựu Tổng giám đốc SJC bị truy tố về tội "tham ô tài sản và lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Cùng các tội danh trên còn có Mai Quốc Uy Viễn, Giám đốc xưởng vàng SJC; Trần Tấn Phát, Phó giám đốc xưởng vàng; Hoàng Lệ Huê, Giám đốc SJC chi nhánh miền Trung; Đoàn Lê Thanh, Tổ trưởng tổ nấu vàng đổ thỏi xưởng vàng Tân Thuận.
Các bị can bị truy tố về tội "tham ô tài sản" gồm: Trần Hiền Phúc, Kế toán trưởng SJC; Nguyễn Thị Lộc, Kế toán SJC chi nhánh miền Trung; Nguyễn Thị Thu Hiền, Cửa hàng trưởng cửa hàng 193 Hùng Vương... Ngoài ra, 6 bị can bị truy tố về tội "lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, trong đó có bà Nguyễn Thị Huệ, Giám đốc SJC chi nhánh Hải Phòng.
Lê Thúy Hằng - cựu Tổng giám đốc Công ty SJC
Trước đó, chiều 31/12/2024, tại cuộc họp thông báo kết quả phiên họp thứ 27 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, đại diện Bộ Công an thông tin về việc khởi tố vụ án tại Công ty SJC. Theo Thiếu tướng Hoàng Anh Tuyên, người phát ngôn Bộ Công an, có 6 người đã bị bắt tạm giam trong vụ án xảy ra tại Công ty SJC và các đơn vị liên quan; tất cả đều là cán bộ. Trong đó, bà Lê Thúy Hằng (54 tuổi, cựu Tổng giám đốc SJC) bị khởi tố về tội "lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.
Theo kết quả điều tra bước đầu, 6 người này đã lợi dụng việc mua, bán vàng bình ổn giá, lập khống chứng từ, sổ sách để chiếm đoạt tiền, hưởng lợi bất chính. Đây là vụ án gây chú ý của dư luận liên quan đến việc sản xuất, lưu thông vàng miếng SJC với nhiều biến động trong thời gian qua.
Công ty SJC là doanh nghiệp (DN) 100% vốn Nhà nước, trực thuộc UBND TP HCM. Nhiều năm qua, DN này đóng góp hàng chục tỷ đồng cho ngân sách Nhà nước. Công ty SJC nằm trong nhóm 27 DN mà Nhà nước sẽ nắm giữ từ 50% vốn điều lệ trở xuống hoặc không sở hữu sau cổ phần hóa. Đây là đơn vị duy nhất được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho phép độc quyền gia công vàng miếng từ năm 2014 đến nay. Những năm gần đây, giá vàng SJC chênh lệch cao so với quốc tế, các loại vàng miếng khác, trang sức, mỹ nghệ cũng tương tự.
Thủ đoạn thao túng thị trường vàng
Theo cáo trạng, bà Hằng và đồng phạm đã lợi dụng vị trí, chức vụ được giao để chiếm đoạt, trục lợi trong nhiều hoạt động như sản xuất, gia công vàng miếng SJC móp méo, sản xuất vàng nhẫn, bán vàng bình ổn giá. Tổng thiệt hại được xác định hơn 107 tỷ đồng, gồm 11,6 tỷ đồng do chiếm đoạt tài sản và 95,8 tỷ đồng do làm trái quy định, hưởng lợi bất hợp pháp.
Giữa năm 2024, NHNN giao cho SJC 10 tấn vàng nguyên liệu để gia công, sản xuất vàng miếng SJC. Bà Hằng đã chỉ đạo giám đốc và phó giám đốc xưởng vàng lập tờ trình khống nhằm nâng định mức hao hụt trong quá trình gia công. Bà Hằng chỉ đạo Kế toán trưởng Trần Hiền Phúc hợp thức hóa văn bản quy định về định mức hao hụt mới, áp dụng vào sản xuất.
Vàng miếng SJC
Với thủ đoạn này, bà Hằng phê duyệt cấp vàng nguyên liệu hao hụt vượt quy định, báo cáo NHNN về số vàng hao hụt không đúng thực tế, chiếm đoạt 95 lượng vàng, trong đó bản thân Hằng hưởng hơn 85 lượng (tương đương 6,6 tỷ đồng). Ngoài ra, Hằng còn chỉ đạo Hoàng Lệ Huê (Giám đốc chi nhánh miền Trung) lập chứng từ khống mua vàng giá cao, bán giá thấp, gây thiệt hại 3,2 tỷ đồng, trong đó Hằng hưởng 2,1 tỷ đồng.
Ngoài ra, Hằng còn chỉ đạo Phó giám đốc xưởng vàng Trần Tấn Phát đưa vàng nguyên liệu từ bên ngoài vào 56 đợt gia công vàng móp méo, sản xuất hơn 6.200 lượng vàng miếng SJC trái quy định, gây thiệt hại 74,8 tỷ đồng và thu lợi 64 tỷ đồng. Tương tự, Hằng chỉ đạo bà Nguyễn Thị Huệ (Giám đốc chi nhánh Hải Phòng) đưa hơn 11.000 lượng vàng nhẫn trái quy định vào sản xuất, gây thiệt hại 15 tỷ đồng, hưởng lợi 6,6 tỷ đồng.
Trong chương trình bán vàng bình ổn giá, bà Hằng bị cáo buộc chỉ đạo cấp dưới tại chi nhánh Hải Phòng, chi nhánh miền Trung và Phòng kinh doanh vàng chỉ bán một phần cho khách hàng theo niêm yết, phần còn lại giữ lại bán ra ngoài để hưởng chênh lệch. Từ tháng 6 đến tháng 8/2024, các đơn vị này đã lập khống danh sách bán 7.000 lượng vàng cho hơn 4.300 khách hàng, gây thiệt hại 5,7 tỷ đồng.
Hành vi của Lê Thúy Hằng đã gây thiệt hại tài sản Nhà nước số tiền là 95,7 tỷ đồng, trong đó cá nhân bà Hằng hưởng lợi bất chính 73,5 tỷ đồng. Bà Hằng có trình độ chuyên môn thạc sĩ quản trị kinh doanh, thạc sĩ tài chính ngân hàng và được bổ nhiệm giữ chức Tổng giám đốc (CEO) SJC vào tháng 11/2019.
Trước khi Hằng về làm CEO SJC, doanh thu của Công ty rất lớn, như năm 2012 doanh thu lên đến hơn 72.000 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế gần 300 tỷ đồng. Doanh thu và lợi nhuận của SJC dần lao dốc khi bà Hằng làm CEO, trừ năm 2021, doanh thu các năm cũng đều đặn hàng chục nghìn tỷ đồng và không có sự đột biến. Năm 2020 - niên độ báo cáo tài chính đầu tiên khi Hằng tiếp quản chức Tổng giám đốc, doanh thu của SJC đạt 23.491 tỷ đồng, tăng gần 2% so với năm trước, lợi nhuận sau thuế gần 56 tỷ đồng, tăng hơn 6%. Năm 2023, báo cáo tài chính cho thấy doanh thu thuần của SJC đạt 28.408 tỷ đồng, tăng gần 5% so với năm 2022, lợi nhuận cũng chỉ đạt 241,6 tỷ đồng.
Công ty SJC lý giải, sở dĩ doanh thu lớn nhưng mức lãi lại thấp vì giá vốn chiếm tới 99% doanh thu. Làm ăn có lợi nhuận thấp nhưng theo báo cáo của Công ty SJC, bà Lê Thúy Hằng nhận lương khoảng 547 triệu đồng/năm 2022 và 552 triệu đồng/năm 2023. Tại một buổi họp báo, Hằng cho biết từ khi trở thành thương hiệu quốc gia, chịu sự quản lý của NHNN, từ năm 2012 đến nay Công ty SJC không được sản xuất và cũng không được nhập khẩu vàng. Công ty chỉ được gia công các miếng vàng SJC móp méo dưới sự giám sát của NHNN chi nhánh TPHCM.
Trong một cuộc họp báo, bà Hằng phát biểu: "Dù giá vàng miếng SJC có chênh với giá thế giới 15, 20, 30 triệu đồng hoặc thậm chí cao hơn thì tôi cũng khẳng định luôn là Công ty SJC và NHNN không có lợi ích gì ở đây, vì như đã khẳng định ở trên, từ năm 2012 Công ty SJC không được nhập nguyên liệu và không được dập vàng miếng SJC. Việc độc quyền của SJC không mang lợi cho Công ty SJC hay một cá nhân, tập thể nào. Ngược lại, Công ty SJC luôn bị mang tiếng độc quyền để trục lợi".
Ngày 09/9, thành lập Đoàn Thanh tra hoạt động kinh doanh vàng
Tại Công điện 159 ngày 07/9/2025 về điều hành chính sách tài khóa - tiền tệ, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu NHNN theo dõi sát diễn biến giá vàng thế giới và trong nước, sớm thực hiện các giải pháp, công cụ cần thiết nhằm bình ổn thị trường vàng, thu hẹp chênh lệch giữa giá quốc tế và trong nước, không để tác động tiêu cực đến thị trường tiền tệ (tỷ giá, lãi suất, ngoại hối) và kinh tế vĩ mô.
Công điện yêu cầu NHNN phải tăng cường thanh, kiểm tra để phát hiện và xử lý nghiêm, dứt điểm các vi phạm, nhất là hành vi thao túng, "găm" hàng đẩy giá, kinh doanh trái phép... gây bất ổn thị trường vàng. Thủ tướng yêu cầu NHNN bám sát diễn biến thị trường, tình hình kinh tế trong và ngoài nước để điều hành chính sách tiền tệ chủ động.
Thủ tướng yêu cầu kiểm soát giá vàng, giá USD theo các công cụ đã có, các cơ quan quyết định theo thẩm quyền, nếu cần gì, thiếu gì thì phải kịp thời báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Ngày 08/9, Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình về tình hình thị trường vàng thời gian qua.
Theo đó, Phó Thủ tướng thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình giao Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp với Bộ Công thương, Bộ Tài chính, Bộ Công an và NHNN Việt Nam khẩn trương thành lập đoàn thanh tra trong ngày 09/9. Đoàn thanh tra sẽ tiến hành thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật của các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh vàng; phòng, chống "rửa tiền", lập, sử dụng hóa đơn, chứng từ liên quan đến hoạt động kinh doanh vàng và các vấn đề khác có liên quan.
Trường hợp phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật trong quá trình thanh tra, chuyển ngay hồ sơ sang cơ quan Công an; báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thanh tra trong tháng 9/2025.