Các sai phạm liên quan đến công tác đăng kiểm: Khi Cục trưởng chủ trương nhận hối lộ

Chủ trương nhận hối lộ có tổ chức

Viện KSND TPHCM vừa hoàn tất cáo trạng, chuyển hồ sơ sang TAND TPHCM để đưa ra xét xử ông Đặng Việt Hà - Cục trưởng ĐKVN về tội "Nhận hối lộ"; Trần Kỳ Hình (người tiền nhiệm của ông Hà) về tội "Nhận hối lộ" và "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. 252 bị can thuộc Cục ĐKVN, 11 trung tâm đăng kiểm (TTĐK) trên địa bàn TPHCM và 3 TTĐK tại Long An, Bến Tre, Sóc Trăng bị truy tố cùng 2 tội danh trên và hàng loạt tội danh khác như: "Giả mạo trong công tác"; "Sản xuất, mua bán, trao đổi hoặc tặng cho phần mềm để sử dụng vào mục đích trái pháp luật"; "Xâm phạm trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông, hoặc phương tiện điện tử của người khác"; "Làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức"; "Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức"; "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản"; "Tham ô tài sản"...

Ngoài ông Hà và ông Hình, 250 bị can, gồm: 132 bị can là cán bộ, nhân viên của Cục ĐKVN và các TTĐK bị xử lý về tội "Nhận hối lộ"; 6 bị can về tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, trong đó có ông Nguyễn Vũ Hải, cựu cục phó ĐKVN; 53 người bị truy tố về tội "Đưa hối lộ"; 5 người "Môi giới hối lộ"...

Ông Đặng Việt Hà, Cục trưởng ĐKVN, bị bắt tạm giam ngày 11/01/2023

Đây là vụ án rất lớn, được Công an TPHCM phát hiện từ tháng 10/2022 qua nguồn tin tố giác tội phạm, có dấu hiệu vi phạm trong hoạt động kiểm định phương tiện giao thông. Nhận thấy có dấu hiệu tội phạm, Công an TPHCM vào cuộc và mở rộng điều tra trong một thời gian dài tại các TTĐK ở TPHCM và các tỉnh, thành khác. Quá trình điều tra, cơ quan Công an thu giữ nhiều tài liệu, vật chứng liên quan đến hành vi phạm tội.

Đây là vụ án rất lớn và nghiêm trọng. Tiếp tục được mở rộng điều tra, cho thấy cả hệ thống ĐKVN "bị lỗi hệ thống". Chiều 17/01/2023, ông Trần Kỳ Hình, cựu Cục trưởng ĐKVN bị bắt với cáo buộc nhận hối lộ khi giữ chức vụ lãnh đạo Cục ĐKVN.

Trước đó, ngày 11/01/2023, Cơ quan điều tra đã bắt tạm giam ông Đặng Việt Hà, Cục trưởng ĐKVN với cáo buộc cùng nhiều đồng phạm khác nhận tiền hối lộ "hàng tháng, hàng quý" của các TTĐK ở nhiều tỉnh, thành.

Cơ quan điều tra xác định, từ năm 2014 đến tháng 8/2021, với vai trò là Cục trưởng ĐKVN, ông Trần Kỳ Hình đã thông qua cấp dưới của mình nhận tiền hối lộ của một số giám đốc TTĐK để ký duyệt cấp mã số đăng kiểm và giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động đăng kiểm, bất chấp các cơ sở này chưa đủ điều kiện thực hiện công tác đăng kiểm. Ông Đặng Việt Hà, Cục trưởng ĐKVN cũng có hành vi nhận hối lộ tương tự khi thay ông Hình làm Cục trưởng Cục ĐKVN.

Ông Hình và ông Hà trong thời gian làm lãnh đạo Cục ĐKVN đã buông lỏng quản lý, thiếu kiểm tra giám sát, trực tiếp nhận tiền hối lộ theo định kỳ hàng tháng, quý của các giám đốc TTĐK, bỏ qua nhiều sai phạm của các TTĐK trong việc cấp giấy chứng nhận đăng kiểm cho các phương tiện không bảo đảm tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường, để các TTĐK dùng phần mềm can thiệp trái phép vào cơ sở dữ liệu để chỉnh sửa kết quả kiểm định xe.

Công tác đăng kiểm bị buông lỏng hoàn toàn, đến độ giám đốc Trung tâm Đăng kiểm 50-17D (Nhà Bè, TPHCM) Hồ Hữu Tài mù chữ vẫn làm giám đốc

Đây là vụ án mà các bị can chủ chốt tổ chức nhận hối lộ rất táo bạo. Tháng 8/2021, ông Đặng Việt Hà được bổ nhiệm chức cục trưởng thay ông Trần Kỳ Hinh nghỉ hưu. Ngay trong một cuộc họp với lãnh đạo Phòng kiểm định xe cơ giới (VAR), ông Hà đã chủ trương nhận hối lộ, yêu cầu báo cáo chính xác số liệu hồ sơ thẩm định thiết kế và yêu cầu đặc biệt khác là "phải bảo đảm lợi ích của Hà là cao nhất". Ông Trần Anh Quân lúc đó là quyền trưởng phòng VAR và cán bộ dưới quyền hiểu rằng phải chia cho ông Hà tỷ lệ cao nhất.

Theo cáo trạng, tỷ lệ chia tiền được thống nhất ông Hà hưởng 400.000 đồng/hồ sơ, ông Quân 300.000 đồng/hồ sơ, các phó phòng mỗi người 100.000 đồng/hồ sơ, đưa vào quỹ ngoại giao 140.000 đồng/hồ sơ, các nhân viên văn phòng mỗi người 40.000 đồng/hồ sơ. Số tiền hối lộ cho ông Hà hàng tháng nhận tại phòng làm việc .

Tháng 12/2022, lo sợ bị Công an phát hiện sai phạm, ông Hà đã trả lại cho ông Quân 5 tỷ đồng. Khi Công an điều tra, lo sợ bị phát hiện, ông Hà đưa 100.000 USD cho Nguyễn Văn Chung nhằm giúp đỡ, "chạy" cho mình không bị xử lý. Ông Chung nhận tiền nhưng không thực hiện mà chiếm đoạt. Ngày 29/8/2023, ông Hà tố hành vi của Chung.

Số tiền hối lộ rất lớn

Theo cáo trạng, quá trình điều tra, ông Quân khai nhận hành vi và cho biết nhận hơn 11,5 tỷ đồng, chia cho ông Trần Kỳ Hình 1,68 tỷ đồng, Trần Việt Hà hơn 5,9 tỷ đồng. Ngoài ra, thời gian từ tháng 8/2021 đến tháng 9/2022, ông Hà, Hình còn nhận tiền hối lộ từ một số TTĐK khác.

Theo cáo trạng, cựu cục trưởng Hà phải chịu trách nhiệm hình sự về tổng số tiền nhận hối lộ là hơn 40 tỷ đồng. Trong đó, các đơn vị phòng VAR (từ tháng 8/2021 đến tháng 9/2022) là hơn 31 tỷ đồng; 4 TTĐK (Khối V, thuộc Cục tại TPHCM từ 01/4 đến tháng 11/2022) là hơn 7,6 tỷ đồng; 5 TTĐK Khối V tại Hà Nội nhận 780 triệu đồng và tiền hối lộ của các giám đốc TTĐK khối D là 680 triệu đồng.

Ông Trần Kỳ Hình (phải), nguyên Cục trưởng ĐKVN và các bị can khác bị bắt ngày 17/01/2023

Ông Hà bị cáo buộc hưởng lợi gần 8,8 tỷ đồng và 13.000 USD, ông Hình nhận hối lộ tổng cộng hơn 6,5 tỷ đồng và 23.000 USD. Nhóm lãnh đạo và cán bộ tại phòng VAR nhận hối lộ hơn 60 tỷ đồng.

Qua vụ án này cho thấy Cục ĐKVN hoàn toàn buông lỏng quản lý, tạo ra "lỗi hệ thống" nhằm tìm cách nhận hối lộ với số tiền rất lớn qua công tác kiểm định ở nhiều TTĐK.

Ngoài ra, cùng tính chất với vụ án này, tính đến cuối năm 2023, Công an 49 địa phương đã khởi tố 114 vụ án, hơn 800 bị can liên quan đến công tác đăng kiểm. Cơ quan chức năng xác định các vụ án có điểm chung là ăn chia "có tổ chức, kéo dài nhiều năm, liên tục, nhiều cấp độ".

Tại hội nghị Tổng kết của Cục ĐKVN diễn ra ngày 16/01/2023, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng nhận định, vụ việc sai phạm khiến hàng loạt cán bộ từ cục trưởng đến trưởng phòng, cán bộ các TTĐK bị khởi tố, tạm giam là sự cố hết sức nghiêm trọng. Ông Thắng chia sẻ, dù mới chỉ về công tác tại Bộ GTVT được 2 tháng nhưng bản thân ông cũng thấy xấu hổ. "Lãnh đạo Cục ĐKVN còn nhận tiền theo tháng nữa thì chịu luôn, đó gọi là bảo kê tội phạm cho nên không thể tha được... Đã nhận tiền hàng tháng để bảo kê thì còn chỉ đạo, quản lý gì nữa... Đây là quản lý Nhà nước hay tội phạm?"- Bộ trưởng Thắng phát biểu.

Vụ án để lại nhiều hậu quả cho xã hội. Cơ quan chức năng xác định có ít nhất 70.000 phương tiện cơ giới được kiểm định sai kỹ thuật, đã cấp khoảng 52.300 giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật về bảo vệ môi trường. Hiện số phương tiện này vẫn có thể còn lưu thông trên đường, tiềm ẩn mối họa về an toàn giao thông. Hậu quả khác, nó làm tê liệt hệ thống đăng kiểm trên toàn quốc, đặc biệt là ở các thành phố lớn, gây ách tắc công tác đăng kiểm trong một thời gian dài. Với vụ án đặc biệt nghiêm trọng này, ngày 12/01/2023, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đã bổ sung vụ án này vào diện theo dõi, chỉ đạo.