San Francisco cấm dùng công nghệ nhận dạng khuôn mặt

Trước đó, các công ty ở thung lũng công nghệ Silicon đã ngõ ý muốn giúp thành phố phát triển công nghệ này trong quản lý, nhưng các quan chức viện dẫn việc làm này có thể xâm phạm đến quyền cá nhân của mỗi người khi khuôn mặt của họ bị nhận dạng khi di chuyển trong thành phố, trong khi họ không cho phép.

Sắc lệnh cũng yêu cầu các cơ quan ban ngành của thành phố đệ trình các chính sách sử dụng công nghệ giám sát công dân trong dịch vụ công lên hội đồng thành phố để giám sát. Uỷ ban kiểm sát thành phố cho biết sẽ tổ chức một cuộc bỏ phiếu nữa về vấn đề này vào tuần tới.

Động thái này thể hiện sự bất mãn ngày càng gia tăng ở Mỹ về việc công nghệ nhận dạng khuôn mặt được các cơ quan chính phủ sử dụng trong nhiều năm qua, giờ đây được ‘tiếp sức” bởi sự phát triển như vũ bão của công nghệ điện toán đám mây và trí tuệ nhân tạo (AI).

Uỷ viên uỷ ban giám sát thành phố San Francisco - ông Aaron Peskin phát biểu sau cuộc bỏ phiếu cấm sử dụng công nghệ nhận diện khuôn mặt ngày 14-5 - Ảnh: Reuters

Qua đó hình ảnh khuôn mặt người dân qua các camera hay thiết bị giám sát khác được lắp trong các thành phố sẽ được nhận diện, mã hoá thành dữ liệu lưu trữ. Khi có sự cố (án mạng chẳng hạn), nhà chức trách sẽ trích xuất dữ liệu, nhờ AI phân tích sẽ xác định được danh tính nghi phạm hay người vi phạm luật giao thông v..v

Công nghệ này có cái lợi cho các nhà quản lý nhưng làm dấy lên chỉ trích về quyền cá nhân bị xâm phạm khi công dân không biết mình bị theo dõi. Xã hội như thế sẽ biến thành một xã hội phản địa đàng nơi mọi hành vi cá nhân đều bị nhà nước theo dõi.

Sợ lạm dụng để giám sát hàng loạt

Reuters dẫn lời Aaron Peskin – Uỷ viên Uỷ ban giám sát của thành phố cho biết việc bỏ phiếu cấm nhằm bảo vệ công chúng khỏi những hành vi lạm dụng công nghệ tiềm năng.

Peskin cho biết sắc lệnh này không phải là một chính sách chống lại công nghệ. Nó cho phép chính quyền thành phố tiếp tục sử dụng các công cụ giám sát như camera an ninh. Các quan chức như cảnh sát có thể kháng cáo để được sử dụng công nghệ nhận dạng khuôn mặt trong trường hợp đặc biệt.

Nằm “sát sườn” thung lũng Silicon, các công ty công nghệ luôn muốn tác động để chính quyền thành phố San Francisco áp dụng các công nghệ mới nhất, nhưng cũng gây tranh cãi nhất vào hoạt động quản lý.

Điển hình là Amazon, năm ngoái đã bị thanh tra vì đã bán một dịch vụ phân tích hình ảnh và ID (danh tính trên thẻ căn cước) cho cơ quan thực thi pháp luật. Dịch vụ này chứa công nghệ giúp xác định giới tính của những cá nhân có làn da sẫm màu hơn, khiến dư luận lo ngại về những hành vi bắt giữ bất công từ phía cảnh sát. Amazon khi đó đã bảo vệ cho công nghệ của mình khi cho rằng tất cả người dùng phải tuân thủ luật pháp.

Camera an ninh sử dụng hệ thống công nghệ nhận dạng khuôn mặt ở Bắc Kinh (Trung Quốc) - Ảnh: Washington Post

Trong khi tập đoàn Microsoft, bên cung cấp ra thị trường các công nghệ nhận diện khuôn mặt, cũng lên tiếng kêu gọi các nhà lập pháp ban hành các quy định cụ thể để sử dụng công nghệ này trong những tháng gần đây.

Có một sự trái ngược về xu hướng: Trong khi các cộng đồng trung tâm của ngành công nghệ đang chuyển sang hạn chế việc sử dụng công nghệ nhận diện khuôn mặt, thì cảnh sát ở nhiều nơi đã tăng cường sử dụng công nghệ này, chủ yếu để phát hiện các nghi phạm tiềm năng trong cơ sở dữ liệu người phạm tội đã biết sau khi các vụ phạm tội xảy ra.

Hiện nay, hải quan Mỹ đang kiểm tra khách du lịch nước ngoài tại các sân bay bằng công nghệ nhận diện khuôn mặt và các cơ quan liên bang khác cũng đang sử dụng công nghệ này.

Tuy nhiên cũng nảy sinh ý kiến phản đối chính quyền thành phố. Reuters dẫn lời Daniel Castro - Phó chủ tịch Quỹ Sáng tạo & Công nghệ thông tin cho rằng những lo ngại về việc chính phủ Mỹ sẽ sử dụng công nghệ nhận dạng khuôn mặt để giám sát công dân hàng loạt, giống như Trung Quốc đang làm, đã bị thổi phồng.

“Việc San Francisco ban hành lệnh cấm sử dụng công nghệ nhận dạng khuôn mặt chỉ khiến họ tụt hậu trong việc ứng dụng công nghệ” – ông nhận định.