Cẩn trọng với cây xanh phân loại 3
Theo Sở Xây dựng TPHCM, tổng số cây xanh đang quản lý là 171.431 cây, trong đó UBND quận, huyện vả TP.Thủ Đức quản lý 54.743 cây; Trung tâm Hạ tầng kỹ thuật đang quản lý 116.688 cây với các chủng loại cây trồng đa dạng: dầu, sao đen, lim sét, me tây, me, giáng hương lá lớn, bò cạp nước, viết, sọ khỉ, nhạc ngựa... Trong đó, khối lượng cây phân loại 3 (có kích thước lớn, kích thước rất lớn, cây cổ thụ) là 9.283 cây chiếm khoảng 5,5% số lượng cây xanh quản lý.
Phần lớn các cây phân loại 3 đang quản lý có tuổi đời từ 100-150 năm, tập trung chủ yếu tại khu vực trung tâm TP, nơi có mật độ dân cư và mật độ giao thông rất lớn (Quận 1, Quận 3, Quận 5, Quận 10...). Đây được đánh giá là nhóm có nguy cơ, rủi ro cao nhất về sự cố cây xanh gây tai nạn về người và thiệt hại tài sản do cành nhánh, thân cây có trọng lượng rất lớn tạo sức phá hủy mạnh khi rơi xuống từ độ cao trên 20m.
Ông Đặng Phú Thành - PGĐ Sở Xây dựng TP - cho hay, trước thực trạng trên, thời gian qua, công tác cắt tỉa cành nhánh cây xanh (hạ thấp chiều cao) và kiểm tra, đánh giá tình trạng cây xanh (thực hiện rà soát thay thế cây xanh mất an toàn hoặc có nguy cơ mất an toàn) luôn được chú trọng, triển khai thực hiện thường xuyên và liên tục hàng năm trên địa bàn quản lý nhằm duy trì an toàn cây xanh và tôn tạo cảnh quan cho đưòng phố. Qua đó, giúp giảm thiểu nguy cơ rơi, gãy cành nhánh, giảm thiểu nguy cơ ngã đổ cây khi bị ảnh hưởng, tác động bởi yếu tố thời tiết cực đoan như: mưa giông kéo dài, gió mạnh, lốc...
Hiện trường vụ cây xanh ngã đổ đè chết người trên địa bàn TP.Thủ Đức
Cũng theo báo cáo, tính đến hết tháng 9/2024, TPHCM có 635 nhánh gãy, hơn 400 cây ngã. Các sự cố cây xanh ngã đổ từ nhiều nguyên nhân: giông lốc, mưa gió, thi công công trình (vỉa hè, công trình ngầm) xâm hại hệ rễ cây... Đáng chú ý, cây xanh có kích thước lớn phân loại 3, đặc biệt đối với các cây xanh thuộc chủng loại sao, dầu (phân loại 3) khi xảy sự cố gãy, đổ có nguy cơ gây thiệt hại nghiêm trọng do cây kích thước lớn có cành nhánh rất to nên trọng lượng cành nhánh nặng, gây phá hủy lớn.
Theo thống kê của lực lượng chức năng, từ năm 2012 đến nay, trên địa bàn TP xảy ra 12 vụ tai nạn cây xanh khiến 13 người tử vong. Trong đó, tai nạn do cây loại 3 gây ra chiếm phần lớn (10/12 vụ) và gây chết 11/13 người. Riêng từ đầu năm 2024 đến nay, xảy ra 4 sự cố làm 5 người thiệt mạng, trong đó tất cả do cây loại 3 gây ra (3 cây dầu và 1 cây sọ khỉ).
Các chuyên gia nhận định, trong năm 2024 do nắng nóng gay gắt bất thường đã làm hệ thống cây xanh suy yếu, ảnh hưởng đến sức liên kết, sức chịu đựng của cành, nhánh. Mặc dù công tác cắt, tỉa cành và xử lý đốn hạ, thay thế cây xanh ngày càng được tăng cường, nhưng tình hình sự cố cây xanh vẫn diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn cho người dân. Thêm vào đó, tốc độ đô thị hóa hiện nay khiến mật độ dân cư và áp lực giao thông tại TPHCM tăng lên rất nhiều nên khi có sự cố rơi gãy cành nhánh, ngã đổ cây thì xác suất gây ảnh hưởng, thiệt hại đến người và tài sản rất cao.
Giải pháp nào an toàn cho người dân?
Sở Xây dựng TP cho biết, qua đánh giá bước đầu đã xác định nhóm cây phân loại 3 là nhóm cây xanh tiềm ẩn nguy cơ gây sự cố gây tai nạn lớn nhất. Tuy nhiên, việc xử lý, giải quyết vấn đề này còn nhiều khó khăn, vướng mắc. Cụ thể, nhiều cây xanh cổ thụ, kích thước lớn, có chiều cao đến 50-60m tại các tuyến đường nhưng phương tiện chăm sóc mới chỉ được trang bị xe thang có chiều cao tối đa là 24m. Do đó, việc chăm sóc, bảo dưỡng cây xanh phân loại 3 chủ yếu vẫn thực hiện thủ công (công nhân tiếp tục leo bộ, sử dụng dây neo...) nên năng suất khối lượng công việc gặp nhiều hạn chế.
Cây xanh ngã đè trúng ôtô trên đường
Hơn nữa, hệ thống cây xanh cổ thụ đã và đang trong tình trạng già cỗi, sức chống chịu cơ lý trong điều kiện sống đô thị hiện nay có xu hướng suy giảm dần và tiềm ẩn nhiều rủi ro, nguy cơ rơi gãy cành nhánh, gãy đổ gây tai nạn, nhưng không thể thực hiện việc đốn hạ hàng loạt mà phải tiếp tục cố gắng duy trì. Bởi việc đốn hạ, thay thế cây chỉ có thể thửc hiện rải rác, từng bước theo thứ tự ưu tiên từng cá thể để hạn chế dư luận xã hội. Đó là chưa kể hiện trạng cây cổ thụ sao, dầu là nét đặc trưng, lịch sử để lại cho đô thị TPHCM, do đó việc ứng xử, tác động để bảo đảm an toàn (hạ thấp tán, thay thế) luôn gặp nhiều phản ứng từ dư luận xã hội.
Vì thế, Công ty TNNHH MTV Công viên cây xanh đã thực hiện thí điểm thuê phương tiện nâng người làm việc trên cao có chiều cao 40m để hỗ trợ công tác cắt tỉa cây xanh. Thế nhưng loại phương tiện này chỉ mới lưu hành trong các công viên, chưa được phép dung ra ngoài đường phố vì việc thi công trên các tuyến đường bị hạn chế vào giờ cao điểm, thường gây kẹt xe, giảm năng suất, hiệu quả.
Để hạn chế những vướng mắc trên, về giải pháp ngắn hạn, Sở sẽ tiếp tục tăng cường nguồn lực con người và trang thiết bị để thực hiện công tác chăm sóc, cắt tỉa cây loại 3; từng bước triển khai việc tác động hạ thấp tán, thu gọn tán, tỉa thưa tán đối với cây dầu phân loại 3; rà soát, thực hiện đốn hạ thay thế đối với cây xanh phân loại 3 được đánh giá là già cỗi, có vị trí nhiều nguy cơ gây tai nạn cao (trước trường học, giao lộ...), cây bị ảnh hưởng trong quá trình thi công các công trình hạ tầng, cây có chiều cao quá lớn khó khăn trong công tác chăm sóc...
Nhân viên cây xanh cắt tỉa cành
Bên cạnh đó, Sở thực hiện thí điểm neo cáp giữ cành đối với một số cây cổ thụ, kích thước lớn; tập huấn, nâng cao kỹ năng nghiệp vụ trong công tác đánh giá, chăm sóc cắt tỉa cây xanh và chẩn đoán rủi ro cây xanh. Đồng thời tuyên truyền, phổ biến đến người dân về ý thức phòng tránh sự cố cây xanh, tránh tập thể dục dưới tán cây khi trời có mưa, gió lớn. Đặc biệt, về lâu về dài, Sở Xây dựng TP sẽ tổ chức thực hiện đề án Phát triển an toàn cây xanh và hạn chế thấp nhất thiệt hại do sự cố cây xanh trong công viên, đường phố trên địa bàn TP, trong đó tập trung giải pháp xử lý cây loại 3.