Đường "cõng" nhiều sự kiện…
Nhắc đến Hà Nội, người ta nghĩ đến QT Ba Đình; nhắc đến Nghệ An, là QT Hồ Chí Minh - một trong những QT lớn nhất Miền Trung; nói về Cần Thơ, có QT Tây Đô - nơi tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, giải trí. Với quy mô rộng lớn, thiết kế hiện đại, QT Biển Sầm Sơn của tỉnh Thanh Hóa phục vụ các hoạt động giải trí, du lịch. Mới nhất là QT Phan Ngọc Hiển được tỉnh Cà Mau khánh thành ngày 16/10/2025, với điểm nhấn là hình con tôm ôm quả địa cầu cao 24m...
Trong khi các tỉnh, thành có những QT quy mô, hiện đại, mang tính biểu tượng cho địa phương thì TPHCM vẫn chưa có một QT xứng tầm. Hầu hết các sự kiện lớn nhỏ tại TP này đều tổ chức trên đường hoặc công viên.
Với vị trí đắc địa, hạ tầng hiện đại, đường Nguyễn Huệ thường xuyên được TP chọn làm nơi tổ chức các sự kiện quan trọng. Tính riêng từ đầu năm 2025 đến nay, con đường này đã "cõng" hàng loạt sự kiện lớn, nhỏ. Đêm cuối năm 2024, tại đường Nguyễn Huệ diễn ra chương trình countdown chào đón năm mới 2025, thu hút đông đảo người dân tham gia khiến con đường này và các tuyến đường lân cận như Đồng Khởi, Lê Lợi, Huỳnh Thúc Kháng... kẹt xe cục bộ, giao thông ùn tắc, nhiều phương tiện phải đổi lộ trình.
Không có QT, nhiều sự kiện lớn tại TPHCM phải tổ chức trên đường
Ngày 07/3, Lễ hội Áo dài TPHCM năm 2025 với chủ đề "Áo dài Việt Nam - Vươn cao Việt Nam" được khai mạc trên đường Nguyễn Huệ. Sự kiện có sự tham gia đồng diễn dân vũ của hơn 50.000 người, trong đó 3.000 người trực tiếp tại đường Nguyễn Huệ. Tháng 9 vừa qua, nhiều sự kiện trọng đại cũng diễn ra tại con đường này.
Cùng với đường Nguyễn Huệ thì đường Lê Lợi cũng là nơi được TP "chọn mặt gửi sự kiện". Điển hình trong tháng 7 vừa qua, con đường này diễn ra hai sự kiện gồm: "Ngày hội văn hóa hữu nghị Việt - Hàn 2025" và "Lễ hội bánh dân gian ba miền". Cuối năm 2024, đường Lê Lợi đã "ôm sô” nhiều sự kiện lớn như: tổ chức "Giải vô địch Teqball thế giới năm 2024", thu hút 221 vận động viên đến từ 95 quốc gia và vùng lãnh thổ; tổ chức chương trình "Tinh hoa làng nghề và đặc sản vùng miền năm 2024"; tổ chức chương trình Liên hoan Múa rối và Liên hoan Nhạc kèn TPHCM năm 2024; tổ chức Liên hoan Võ thuật quốc tế TPHCM 2024, thu hút đông đảo vận động viên và người hâm mộ võ thuật từ nhiều quốc gia tham dự như: Hàn Quốc, Nhật Bản, Mông Cổ, Uzbekistan, Thái Lan, Philippines, Indonesia...
Việc các sự kiện tổ chức trên đường thường gây ra nhiều hệ lụy, rõ nhất là giao thông bị gián đoạn. Ngoài kẹt xe, sau mỗi sự kiện, tình trạng xả rác bừa bãi, dẫm đạp cây xanh, hoa, thảm cỏ... diễn ra khá phổ biến, ảnh hưởng đến môi trường và mảng xanh đô thị.
Khoảng đất trước chợ Bến Thành được quy hoạch làm QT mang hơi hướng như Quảng trường Thời Đại của New York
Cần quảng trường xứng tầm siêu đô thị
Vừa qua, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đồ án điều chỉnh quy hoạch TPHCM đến năm 2040, tầm nhìn 2060. Điểm nhấn trong đồ án này không chỉ là các công trình cao tầng hay kiến trúc độc đáo mà còn là các QT nhằm tăng tính nhận diện, giúp người dân có cơ hội gặp gỡ, lưu giữ ký ức đô thị. Hiện tại, TPHCM đang triển khai 2 dự án trọng điểm gồm: QT trước chợ Bến Thành và QT trung tâm Khu đô thị mới Thủ Thiêm.
QT trước chợ Bến Thành có tổng diện tích khoảng 59.000m². Trong đó, 45.835m2 được quy hoạch làm QT và không gian công viên được chia thành 4 vùng, gồm: Khu vực xung quanh chợ Bến Thành; tiểu đảo trước trụ sở Hỏa Xa; khu vực trước tứ giác Bến Thành; mũi tàu công viên 23 tháng 9. Phần diện tích còn lại 13.096m2 dự kiến cải tạo hệ thống giao thông.
QT được thiết kế theo hướng hiện đại nhưng vẫn giữ gìn giá trị lịch sử, với nhiều không gian xanh và điểm nhấn kiến trúc. Các lối đi xung quanh QT được lát đá granite, hệ thống thoát nước, cây xanh, thảm cỏ, không gian sinh hoạt cộng đồng, kết nối với hệ thống giao thông, nhà ga Metro số 1, trung tâm thương mại... Đặc biệt, tượng Trần Nguyên Hãn và tượng Quách Thị Trang được phục dựng lại tại QT. Dự án có mức đầu tư khoảng 145 tỷ đồng. Công trình sẽ triển khai từ năm 2025 đến 2026 và được kỳ vọng trở thành một không gian công cộng sôi động, mang hơi hướng như Quảng trường Thời Đại (Times Square) của New York. Mục tiêu là tạo một biểu tượng mới cho TP, mang đậm bản sắc địa phương, đủ sức hấp dẫn du khách và nhà đầu tư.
Bên cạnh QT trước chợ Bến Thành, TP cũng đang nỗ lực triển khai dự án QT trung tâm Thủ Thiêm với quy mô hơn 21 héc-ta, vốn đầu tư gần 1.800 tỷ đồng. Khi hoàn thành, dự án được kỳ vọng sẽ là QT lớn nhất Việt Nam. Kết hợp với công viên bờ sông, dự án sẽ tạo ra không gian công cộng lên tới 30 héc-ta, đủ sức phục vụ các sự kiện văn hóa, chính trị, lễ hội, sinh hoạt cộng đồng.
Để các công trình không bị rời rạc, tách biệt, lãnh đạo TP cho triển khai xây dựng cầu đi bộ bắc qua sông Sài Gòn nhằm liên kết hạ tầng đôi bờ sông Sài Gòn, giúp kết nối QT trung tâm Khu đô thị mới Thủ Thiêm và QT trước chợ Bến Thành thành một khối liền mạch.
Khu "đất vàng" Nhà Rồng - Khánh Hội sẽ được quy hoạch thành không gian văn hóa công cộng
Ngoài các công trình trọng điểm trên, một số chuyên gia đô thị cho rằng, TPHCM cần mở rộng xây dựng thêm QT, công viên, không gian văn hóa tại các khu vực khác. Trong đó có thể kể đến như: Khu vực đường Lê Lợi, hồ Con Rùa, công viên 30 tháng 4, công viên Lê Văn Tám...
Mới đây, tại hội nghị tổng kết 50 năm văn học - nghệ thuật TPHCM diễn ra ngày 18/10/2025, Bí thư Thành ủy TPHCM Trần Lưu Quang cho biết, Thường trực Thành ủy đã có quyết định về hai khu "đất vàng" gồm: dự án khu phức hợp Nhà Rồng - Khánh Hội (cảng Sài Gòn cũ) và khu đất ở số 1 Lý Thái Tổ, Quận 10 (cũ).
Theo đó, Thường trực Thành ủy TPHCM đã dừng triển khai dự án khu phức hợp Nhà Rồng - Khánh Hội với diện tích khoảng 31,5 héc-ta, gồm: trung tâm thương mại, 3.116 căn hộ, trường học, trạm y tế. Thay vào đó, khu đất sẽ được quy hoạch thành không gian văn hóa công cộng, mở rộng không gian văn hóa Hồ Chí Minh ở Bến Nhà Rồng; phần còn lại sẽ làm công viên dọc bờ sông phục vụ dân sinh, kết hợp mở rộng đường Nguyễn Tất Thành và các dịch vụ công cộng khác. Theo phương án mới, phần đất trên sẽ được phân bổ: 60% cho công viên cây xanh, mặt nước; 20% cho công trình công cộng; 20% cho khu cảng quốc tế.
Đối với khu đất rộng 37.000m2 toạ lạc tại 3 mặt tiền đường Lý Thái Tổ - Hùng Vương - Trần Bình Trọng, ngay góc ngã sáu Cộng Hòa ở số 1 Lý Thái Tổ, Quận 10 (cũ) sẽ được chuyển thành công viên. Tại đây, TP dự kiến xây dựng tượng đài tưởng niệm người dân mất vì Covid-19. Khu đất 3 mặt tiền này từng là dinh thự của gia đình Chú Hỏa - "vua nhà đất" Sài Gòn xưa. Sau năm 1975, nơi đây được sử dụng làm Nhà khách Chính phủ, sau đó chuyển giao lại cho TPHCM tiếp quản, có 7 biệt thự bỏ hoang từ hơn 10 năm nay.
TP đã đặt hàng kiến trúc sư thiết kế công viên đa chức năng, không gian sinh hoạt, vui chơi văn hóa cho người dân với hạ tầng đồng bộ từ điện, nước đến nhà vệ sinh, nhằm tăng diện tích không gian công cộng, giảm áp lực giao thông và thúc đẩy phát triển văn hóa đô thị. Dự án đã có nhà đầu tư chiến lược tham gia.
Với quyết tâm "giữ đất cho dân", những việc làm cụ thể, táo bạo của lãnh đạo TP được xem là những quyết định mang tính lịch sử làm nức lòng người dân...
Kiến trúc sư Đinh Sĩ Trí - Giám đốc Công ty TATT (TPHCM) cho biết, Chuyên đề CATP nêu vấn đề QT và mở rộng không gian văn hóa công cộng là những sự việc đang được dư luận đặc biệt quan tâm. Với vai trò đầu tàu kinh tế, một siêu đô thị 14 triệu dân, TPHCM nhất thiết phải có QT xứng tầm. Hiện tại, TP sử dụng các con đường ở trung tâm làm QT thương mại - dịch vụ, sinh hoạt cộng đồng là phù hợp. Việc này nhiều nước đã làm, tuy nhiên đối với chúng ta cần tổ chức khoa học, bài bản, có thể kết nối với QT giao thông trước chợ Bến Thành - nơi tập trung nút giao các tuyến metro trong tương lai.
TP cũng rất cần có thêm một QT trung tâm văn hóa, hành chính - chính trị xứng tầm để tổ chức các sự kiện quốc gia, quốc tế mang tầm khu vực. Ngoài ra, TP cũng cần rất nhiều mảng xanh trong lõi đô thị để tạo cảnh quan văn hóa đô thị và kéo giảm tỷ lệ "bê tông hóa" đối với một đô thị đang bị "nén" có mật độ dân số cao như TPHCM. Với mục đích này, người dân TP và cá nhân tôi rất phấn khởi với phát biểu của Bí thư Thành ủy Trần Lưu Quang liên quan đến hai khu "đất vàng" (cảng Sài Gòn cũ) và khu đất số 1 Lý Thái Tổ (Quận 10 cũ) để mở rộng không gian xanh, cảnh quan đô thị... Chắc chắn trong tương lai gần, các dự án công viên văn hóa, dịch vụ công cộng này hình thành sẽ làm rõ nét hơn một TPHCM văn minh - hiện đại - nghĩa tình, đổi mới sáng tạo, năng động và hội nhập.