(CAO) Điểm cao 1015 (Kon Tum) là nơi ghi dấu những chiến công oanh liệt của quân và dân ta trong thời kỳ đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Mới đây, Bộ Tài Nguyên và Môi trường (TN&MT) cho phép một đơn vị được phép thăm dò khoáng sản gần Điểm cao 1015, khiến dư luận lo ngại ảnh hưởng đến di tích.
Ngày 1-3, Trung tướng Khuất Duy Tiến, Trưởng ban liên lạc truyền thống Đại đoàn Đồng bằng – Sư 320 cho biết đã có văn bản gửi Bộ TN&MT, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Kon Tum về việc đề nghị xem xét lại việc khảo sát, thăm dò khai thác khoáng sản tại Đồi Sạc Ly (nơi có Di tích lịch sử Điểm cao 1015).
Nội dung văn bản thể hiện người dân địa phương, dư luận xã hội, các cựu chiến binh đã từng sống và chiến đấu ở chiến trường Tây Nguyên bức xúc trước việc đào bới, khảo sát, thăm dò khai thác khoáng sản tại khu vực Đồi Sạc Ly (nơi có di tích Điểm cao 1015). Ban Liên lạc Đại đoàn Đồng Bằng – Sư 320 khẩn thiết đề nghị Bộ TN&MT, Bộ VHTT&DL, Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Kon Tum và các cơ quan chức năng đề xuất cho dừng ngay việc khảo sát, thăm dò, khai thác khoản sản ở khu vực đồi Sạc Ly.
Trung tướng Khuất Duy Tiến (trái) và Trung tướng Nguyễn Quốc Thước (phải) thắp hương ở di tích Điểm cao 1015. Ảnh Ban LLTT Đại đoàn Đồng Bằng cung cấp.
Trước đó, Bộ TN&MT đã có quyết định cấp giấy phép thăm dò cho Công ty cổ phần khoáng sản Lộc Thiên Phú được thăm dò đá quarzit tại xã Pô Kô, H. Đăk Tô và xã Rờ Kơi, H. Sa Thầy (Kon Tum). Diện tích khu vực thăm dò 48 héc-ta, thời gian có hiệu lực từ ngày 21-9-2020 và được thực hiện trong vòng 36 tháng.
Theo ghi nhận tại hiện trường, khoảng cách gần nhất từ ranh giới khu vực được thăm dò khoáng sản đến di tích lịch sử điểm cao 1015 là khoảng 400m. Hiện dưới chân di tích Điểm cao 1015 đã được mở con đường đất rộng khoảng 1,5m, chiều dài khoảng 300m và đường nhánh dài khoảng 100m. Phía cuối đường nhánh xuất hiện các mũi khoan thăm dò địa chất và các bể chứa nước.
Việc mở đường, thăm dò khoáng sản khiến các cựu chiến binh lo ngại ảnh hưởng đến di tích
Ông Trần Lệnh Tuyến, Chủ tịch UBND xã Rờ Kơi cho biết, Nhà bia di tích lịch sử Điểm cao 1015 khánh thành tháng 4-2018. Sau khi hoàn thành, UBND huyện Sa Thầy giao cho xã Rờ Kơi quản lý, bảo vệ, hương khói khu di tích. Xã cũng đã nắm việc thăm dò khai thác khoản sản tại chân Điểm cao 1015 và đã đi kiểm tra. Phía đơn vị được cấp phép đã cho khoan thăm dò nhưng chưa tổ chức khai thác. Vị trí khoan nằm dưới chân đồi phía bên xã Pô Kô.
Còn ông Dương Quang Phục – Phó Chủ tịch UBND H. Sa Thầy cho biết thêm, các cựu chiến binh khi lên thăm di tích thì có ý kiến lo ngại việc thăm dò khai thác khoáng sản sẽ ảnh hưởng đến di tích. Tuy nhiên, thẩm quyền cấp phép thăm dò khai thác khoáng sản thuộc Bộ TN&MT, huyện chỉ có chức năng thành lập đoàn đi kiểm tra hiện trạng và báo cáo về UBND tỉnh.
“Di dích lịch sử Điểm cao 1015 đã được tỉnh Kon Tum xếp hạng di tích cấp tỉnh và đang làm thủ tục xin Bộ VH-TT&DL xếp hạng di tích lịch sử đặc biệt cấp Quốc gia. Sau khi kiểm tra, huyện cũng yêu cầu các đơn vị dừng toàn bộ hoạt động thăm dò để báo cáo cấp thẩm quyền xem xét”, ông Phục chia sẻ.
Chính quyền địa phương và người dân hương khói tại di tích
Được biết, Điểm cao 1015 và các điểm cao xung quanh có tầm quan sát, khống chế cả một vùng rộng lớn khu vực ngã ba Đông Dương nên quân Mỹ và chế độ cũ đã xây dựng căn cứ và cử lực lượng tinh nhuệ đóng giữ. Tại đây đã diễn ra các trận đánh vô cùng khốc liệt giữa ta và địch, đặc biệt là trận đánh then chốt mở màn cho Chiến dịch Xuân - Hè năm 1972 trên chiến trường Tây Nguyên của Đại đoàn Đồng Bằng - Sư đoàn 320.
Chiến thắng trong các trận đánh này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, phá vỡ tuyến phòng thủ phía Tây sông Pô Kô của địch, đánh bại âm mưu ngăn chặn của chúng, tạo thế phát triển cho toàn Chiến dịch tiến đến giải phóng Đăk Tô - Tân Cảnh ngày 24-4-1972. “Những tảng đá, nắm đất ở Điểm cao 1015 thấm đẫm xương máu của các chiến sỹ đã anh dũng hy sinh để chúng ta có ngày độc lập như hôm nay”, Trung tướng Khuất Duy Tiến nghẹn ngào nói.
Để tưởng nhớ, tri ân sự hy sinh cao cả của cán bộ, chiến sỹ và đáp lại mong mỏi của thân nhân, đồng đội các liệt sỹ, năm 2018, Ban Liên lạc truyền thống Đại đoàn Đồng bằng - Sư đoàn 320 đã xây dựng 2 Nhà bia tưởng niệm tại Điểm cao 1015 và 1049.