(CATP) Cảnh sát Myanmar hôm thứ hai, 18-5-2020, được Reuters dẫn lời cho biết đã thu giữ lượng "khủng" fentanyl lỏng, lần đầu tiên một trong những loại thuốc giảm đau gây nghiện nhóm opioid tổng hợp nguy hiểm đã tàn phá Bắc Mỹ được phát hiện ở khu vực sản xuất ma túy Tam Giác Vàng của châu Á. Qua dấu hiệu cho thấy các tập đoàn ma túy châu Á đã chuyển sang thị trường opioid sinh lời, điều tra của Reuters tiết lộ hơn 3.700 lít methylfentanyl vừa được cảnh sát chống ma túy phát hiện gần làng Loikan, tiểu bang Shan phía đông bắc Myanmar.
Vụ tịch thu các dẫn xuất của fentanyl là một phần trong hoạt động ngăn chặn các loại thuốc trái phép, tiền chất và thiết bị sản xuất ma túy lớn nhất từ trước đến nay của châu Á, trong đó gồm cả 193 triệu viên methamphetamine (còn gọi là yaba). Với 17,5 tấn, số yaba ấy tương đương tổng khối lượng thu giữ được trong 2 năm trước ở quốc gia Đông Nam Á này.
Theo Văn phòng chống ma túy và tội phạm Liên hiệp quốc (UNODC), quy mô của vụ thu giữ này chưa từng có tiền lệ và cơ quan chống ma túy của Myanmar đã "phá tan mạng lưới quan trọng" trong hoạt động kéo dài 2 tháng liên quan đến cảnh sát và quân đội, ngoài ra còn có gần 163.000 lít, 35,5 tấn tiền chất ma túy và nhiều vũ khí trong hơn 130 vụ bắt giữ. UNODC và một quan chức phương Tây ở Myanmar cho rằng, vụ khám phá methylfentanyl trở nên đáng quan ngại đối với thị trường ma túy trái phép trong khu vực.
Quan chức phương Tây ẩn danh nhấn mạnh: "Đây có thể là thứ làm thay đổi cuộc chơi, bởi fentanyl mạnh đến nỗi việc sử dụng nó tràn lan có thể gây ra mối lo ngại lớn về sức khỏe đối với Myanmar và cả khu vực". Trong một cuộc phỏng vấn của Reuters, người đứng đầu bộ phận thực thi pháp luật của Cơ quan chống ma túy Myanmar, đại tá Zaw Lin cho biết, vụ tịch thu cho thấy các băng đảng ma túy đang thay đổi cách hoạt động.
Súng đạn cùng nhiều bao methamphetamine tinh thể và viên yaba chứa meth được cơ quan điều tra Myanmar thu giữ gần làng Loikan, tiểu bang Shan, tháng 4-2020
Fentanyl và các dẫn xuất gây ra hơn 130.000 trường hợp tử vong do sử dụng quá liều ở Mỹ và Canada trong 5 năm qua, theo các cơ quan chính phủ. Bệnh dịch nghiện opioid chưa càn quét châu Á, châu Âu hay Úc, nhưng đã có nhiều dấu hiệu cho thấy hiện nó trở thành mối đe dọa nguy hiểm. Đại diện của UNODC ở Đông Nam Á và Thái Bình Dương là Jeremy Douglas cho biết: "Chúng tôi đã nhiều lần cảnh báo khu vực rằng fentanyl có thể trở thành vấn nạn, nhưng trên thực tế điều này đã ngoài sức tưởng tượng, khiến chúng tôi cảm thấy lo lắng".
Trong khi Cảnh sát Myanmar không tiết lộ độ tinh khiết và thành phần chính xác của methylfentanyl được phát hiện, Cơ quan giám sát ma túy của Liên minh châu Âu cho biết, nó có hai biến thể chính đều mạnh hơn fentanyl, trong khi fentanyl mạnh hơn heroin gấp 25 - 50 lần. Các đối tượng buôn lậu ma túy đã trộn lẫn fentanyl cùng các dẫn xuất với heroin, meth, cocain, làm tăng độ gây nghiện và khả năng gây chết người của chúng. Một phân tích của Rand Corporation phát hiện rằng, một nửa trong số các trường hợp sử dụng heroin và cocain quá liều ở Mỹ trong năm 2017 có các dấu vết của opioid tổng hợp.
Ở Canada, một cuộc khảo sát đã phát hiện 73% trong số người xét nghiệm dương tính với fentanyl không biết mình đã tiêu thụ nó. Theo Zaw Lin, methylfentanyl và các loại thuốc khác cùng số tiền chất được phát hiện gần làng Loikan, nơi trước đây có một số nhà máy sản xuất ma túy nhưng đã bị bỏ hoang khi nhà chức trách tiến hành nhiều cuộc đột kích. Ông cho biết: "Sau khi hỏi cung, bọn tội phạm khai rằng hầu hết số thuốc này sẽ được phân phối ở Myanmar và các quốc gia láng giềng".
Hai nha phân tích không muố ntiết lộ danh tính cho hay, fentanyl lỏng thường được chuyển sang dạng bột hoặc viên trước khi bán. Với việc sản xuất đơn giản với giá thành rẻ hơn heroin, các opioid tổng hợp mạnh như fentanyl có thể dễ dàng che giấu và vận chuyển, vì chỉ cần lượng nhỏ có thể chia ra hàng ngàn liều. Vào thời điểm khi đại dịch Covid-19 dẫn đến việc đóng cửa các biên giới và hạn chế di chuyển ở nhiều quốc gia, UNODC lo ngại rằng fentanyl sẽ vẫn tiếp tục lan rộng khắp thế giới.