(CAO) NBC News hôm 10-2 đưa tin nguồn tin tình báo thu thập được của Mỹ cho thấy Nga đang cân nhắc việc trao trả cựu nhân viên Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA) – Edward Snowden về nước cho chính quyền Mỹ xử lý trong bối cảnh mối quan hệ Moscow – Washington đang dần cải thiện dưới thời tổng thống Mỹ Donald Trump.
Snowden sống tị nạn ở Nga từ nhiều năm nay sau khi cố tình làm rò rỉ các thông tin tình báo mật về chương trình theo dõi người dân trên diện rộng của NSA dưới thời Obama. Khi đó quan hệ Mỹ - Nga rơi vào căng thẳng bởi hàng loạt mâu thuẫn từ khủng hoảng Ukraine, chiến sự Syria đến việc thiết đặt hệ thống phòng thủ tên lửa của NATO ở các nước Đông Âu sát biên giới Nga.
Căng thẳng giữa hai nước khiến Snowden được Moscow cho phép sống tị nạn ở nước này từ năm 2013 bất chấp áp lực từ chính quyền Washington đòi Nga để Snowden về nước cho chính phủ Mỹ xử lý.
Nay “gió đã đổi chiều”. Trump “dịu giọng” với Nga, nhiều lần khen ngợi tổng thống Nga Putin. Và nguồn tin phân tích tình báo cho thấy bộ phận chuyển giao chính quyền của Trump đã đề cập vấn đề trao trả Snowden với Nga trước cả khi Trump nhậm chức (20-1).
Trong khi đó, luật sư của Snowden - Ben Wizner nói với NBC News không có dấu hiệu nào cho thấy Nga sẽ trao trả Snowden về Mỹ. Wizner nhấn mạnh: “Đội ngũ của Snowden không nhận được bất kỳ chỉ dấu nào, không có lý do nào để lo lắng về điều này”.
Những người ủng hộ Snowden xem anh phát biểu trực tuyến ở Đan Mạch năm 2016 - Ảnh: Mathias Loevgreen Bojesen / Scanpix Denmark via Reuters
Snowden phản pháo lại thông tin này trên Twitter rằng ông không làm việc với chính phủ Nga. “Cuối cùng, bằng chứng không thể chối cãi rằng tôi không hợp tác với tình báo Nga. Không có trao đổi gián điệp giữa hai nước như phần lớn những người còn lại nghĩ rằng họ sẽ là đối tượng tiếp theo”.
Tuy nhiên, thông tin tình báo gần đây cho thấy có khả năng Nga sẽ trao trả Snowden khiến nhiều người lo ngại.
NBC News dẫn lời Cựu cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Juan Zarate thúc giục chính quyền Trump phải thận trọng khi chấp nhận bất cứ đề xuất nào liên quan đến vấn đề Snowden từ tổng thống Nga Putin.
“Đối với Nga, đó là một sự trao đổi cả hai cùng thắng (win-win). Họ đã thu thập được những thông tin cần thiết từ Snowden, và chắc chắn đã sử dụng thông tin từ anh ta để đánh bại Mỹ trong hoạt động giám sát và hoạt động mạng của mình”.
"Nó sẽ là dấu hiệu cho thấy mối quan hệ ấm áp hơn và mong muốn hợp tác hơn nữa (của Nga) với chính quyền mới. Nhưng việc trao trả Snowden cũng có khả năng sẽ làm thổi bùng tranh cãi ở Mỹ về vai trò của giám sát, vai trò của cộng đồng tình báo Mỹ, và tương lai của quyền tự do dân sự trong bối cảnh nước Mỹ hiện nay” – Zarate cảnh báo.
Quan hệ Nga - Mỹ trở nên ấm hơn dưới thời Trump - Ảnh: Alexey Nikolsky/Sputnik/Kremlin Pool via EPA and / Jonathan Ernst/Reuters
Tại Mỹ vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều về Snowden, một bộ phận xem anh là anh hùng khi khui ra vụ NSA giám sát nội dung điện thoại của người dân (để phòng các mối đe dọa khủng bố như NSA tuyên bố). Một bộ phận khác lại xem Snowden là kẻ phản quốc khi đem thông tin tình báo quốc gia đi bêu rếu gây phương hại đến an ninh đất nước.
Hiện Nhà Trắng chưa đưa ra phản ứng trước thông tin trên NBC News.
"Người thổi còi" Edward Snowden