Trước cuộc tranh luận, các cuộc thăm dò cho thấy bà Clinton dẫn trước Trump 7 điểm. Người dẫn chương trình Fox News Sunday - Chris Wallace điều phối cuộc tranh luận. 6 chủ đề chính lần lượt được đưa ra tranh luận là: Nợ và phúc lợi, nhập cư, kinh tế, Tòa án Tối cao, đối ngoại, và tư cách tổng thống của các ứng viên.
Diễn giải về Hiến pháp
Câu hỏi đầu tiên thuộc chủ đề “Tòa án tối cao”: “Hiến pháp Mỹ liệu nên được xem là bất biến hay nên được diễn giải một cách linh hoạt?". Đáp lại, bà Clinton nhấn mạnh: Tòa án Tối cao cần đứng về phía người dân thay vì các thế lực có tiền.Chọn thẩm phán phải tuân thủ theo quy định của Hiến Pháp, nhưng đề xuất của tổng thống cho vị trí này cũng cần được cân nhắc kĩ.
Tiếp đến, Trump tham gia cuộc tranh luận về Tu chính án thứ 2 quy định về quyền tự do sở hữu súng của người dân với việc ủng hộ nhiệt thành với quy định này. Thậm chí ông cho biết sẽ đề cử các thẩm phán có trình độ nếu đắc cử để bảo vệ và diễn giải đúng bản chất của quy định này trong Hiến pháp. Ông cho biết mình tự hào khi được các nhà sản xuất súng đạn tài trợ trong chiến dịch tranh cử lần này.
Trong khi đó, bà Clinton cho biết mình luôn ủng hộ Tu chính án số 2, nhưng cho rằng số người chết gia tăng ở Mỹ trong thời gian qua vì súng đạn, đã đến lúc cần siết chặt lại quy định kiểm soát chặt hơn lý lịch của người mua súng.
Bà Clinton và ông Trump tại phiên tranh luận - Ảnh: Reuters
Vấn đề phá thai
Trong vấn đề thuộc chủ đề “Tòa tối cao” này, Trump cho biết ông phản đối việc nạo phá thai, và nếu tòa Tối cao bác quyền này thì nên đưa quyền quyết định về cho chính quyền mỗi bang.
Trong khi đó bà Clinton phản đối Tòa Tối cao bác bỏ quyền này. Bà cho rằng bản thân việc phá thai đã là một lựa chọn khó khăn đối với phụ nữ. Khi không còn lựa chọn nào khác họ mới tìm đến giải pháp này. Vì thế không nên ngăn cản quyền này của họ.
Clinton cho biết bà chỉ phản đối phá thai khi thai đã quá lớn khiến việc làm này gây nguy hiểm cho sức khỏe của người mẹ.
Trump muốn xây tường chặn biên giới
Cả hai sau đó chuyển sang tranh luận về vấn đề người nhập cư. Trump nêu quan điểm: “Tôi muốn xây dựng bức tường ngăn biên giới lại”. Ông cho rằng chính sách mở cửa đón hàng chục ngàn người tị nạn của Obama và bà Clinton đem đến nhiều rắc rối, đem “thảm họa” đến cho đất nước. Đây cũng là quan điểm xuyên suốt của Trump trong suốt chiến dịch tranh cử lần này khi ông đòi xây tường ngăn biên giới với Mexico và tố những người nhập cư trái phép (đặc biệt là người Mexico) là nguồn gốc tội phạm ở Mỹ.
Đáp lại, bà Clinton cho biết mình “không muốn chia cắt bố mẹ và những đứa con của họ”, khi những đứa trẻ sinh ra ở Mỹ có quốc tịch Mỹ còn bố mẹ chúng thì không. Bà cho biết mình vẫn ủng hộ chính sách thắt chặt biên giới, nhưng không phải bằng những biện pháp như Trump đã làm. Thay vào đó bà muốn thực hiện cải cách trong vấn đề nhập cư, đồng thời tố Trump không nhất quán trong quan điểm của mình khi trong chuyến thăm Mexico gần đây, ông “im re” không đả động gì tới việc xây bức tường với nguyên thủ nước này. Chính Trump bài xích người nhập cư nhưng lại sử dụng công nhân nhập cư Mexico để xây tổ hợp khách sạn Trump Tower của mình.
Tranh luận về việc Nga tấn công mạng
Vần đề nóng bỏng khi email cá nhân bị tin tặc đánh cắp tuồn cho Wikileaks công bố trên mạng, bà Clinton cáo buộc chính chính phủ Nga đứng sau những cuộc tấn công này. Bà nhấn mạnh: “Cuộc tấn công này được cấp cao (chính phủ Nga) ra lệnh, mà cụ thể đó chính là Putin”.
Bà Clinton cũng cáo buộc Trump ủng hộ Putin liên tiếp trong thời gian qua, khuyến khích tin tặc Nga tiếp tục tấn công vào hệ thống mạng tranh cử của đảng Dân chủ: “Chính ông khuyến khích người Nga do thám chúng ta”. Bà nhận định: “Putin chỉ muốn có một con rối như ông ngồi vào ghế tổng thống Mỹ”.
Bực dọc, Trump đáp lại: “Chính bà mới là con rối của Putin […] Bà không thích ông ta vì ông ta thông minh hơn trong mọi bước đi, như trong vấn đề Syria”. Rồi ông nhấn mạnh: Dù là Nga hay bất kỳ ai đứng sau (các cuộc tấn công mạng), tôi đều phản đối”.
Đây là cơ hội cuối cùng để cả hai thể hiện tranh luận trước cử tri trên truyền hình - Ảnh: Reuters
Tranh luận về công ăn việc làm
Vấn đề tiếp theo được hai ứng viên tranh luận là chính các chính sách kinh tế giúp đem đến nhiều công ăn việc làm, các hiệp định thương mại như TPP hay NAFTA.
Trump tố chính sách kinh tế của Obama trong thời gian qua là tồi tệ, khiến tốc độ tăng trưởng kinh tế của Mỹ chậm đi. Ông cho biết nếu đắc cử tổng thống, ông sẽ khởi động lại quá trình đàm phán Hiệp định Mậu dịch Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) vì cho rằng hiệp định này quá tệ. Trump cũng đả kích Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), cho rằng cuối cùng thì TPP “cũng tệ như NAFTA thôi”.
Trump cũng chỉ trích kế hoạch tăng thuế của bà Clinton, cho rằng đó là “thảm họa”. Đáp lại, Clinton tố: “Trump chỉ muốn giảm thuế cho những người giàu nhất, làm tăng thêm nợ quốc gia. Trong khi kế hoạch của tôi sẽ tạo ra những cơ hội”.
Bà cho biết thực tế chính sách giảm thuế cho người giàu đã chứng tỏ không có mấy hiệu quả. Bà đề xuất chính sách kinh tế giờ đây cần “khuyến khích đầu tư vào tầng lớp trung lưu, không phải thượng lưu”. Clinton trước nay luôn cho rằng tầng lớp trung lưu mới là “xương sống” của nền kinh tế Mỹ. Trong khi đó, Trump cho biết mình sẽ giảm thuế khi đắc cử.
Bà Clinton cho rằng vẫn còn dư địa để tạo ra nhiều việc làm mới như trong lĩnh vực năng lượng sạch, phụ nữ cần được trả lương bình đẳng như nam giới. Bà cũng muốn miễn học phí cho các trường đại học. Đáp lại Trump cho rằng “cả nước sẽ mang gánh nặng nếu Clinton muốn miễn học phí đại học”.
Clinton cũng mỉa mai Trump khi nói về TPP. Trước đó Trump từng cáo buộc lao động của nhiều nước như Trung Quốc, Mexico, Việt Nam cướp việc làm của người Mỹ. Clinton nhắc lại rằng: “Trump mới chính là người tuồn việc qua Mexico […] Ông ta tuồn việc ra 12 nước. Ông ta mua thép và nhôm từ Trung Quốc. Khách sạn mà ông ta xây cũng từ thép của Trung Quốc”.
“Không ai tôn trọng phụ nữ nhiều như tôi”
Đó là phát ngôn của Trump khiến cả khán phòng cười ồ sau vụ video bình luận tục tĩu về phụ nữ quay năm 2005 của Trump được tờ Washington Post khui ra cách đây vài tuần. Trong đoạn video đó, Trump từng “chỉ” cho người dẫn chương trình Billy Bush: “Cứ đưa tay tóm lấy chỗ kín của phụ nữ, và rồi anh có thể làm bất cứ điều gì”.
Khi được người điều phối chương trình Chris Wallace hỏi về các cáo buộc về quấy rối và lạm dụng tình dục, Trump cho rằng những cáo buộc vừa qua có thể do đội ngũ vận động tranh cử của bà Clinton dựng lên để bôi nhọ uy tín của ông. Ông nhấn mạnh: “Tôi không xin lỗi vợ tôi hiện đang ngồi ngay trong khán phòng này vì tôi không làm gì sai cả”, sau khi bị bà Clinton chỉ trích.Bà Clinton mỉa rằng: "Tất cả chúng ta đều biết ông ấy đã nói và làm gì với phụ nữ, nhưng ông ta chưa bao giờ xin lỗi họ. Ông ta tấn công những gia đình quân nhân, các binh sĩ đang chiến đấu và hy sinh ngoài chiến trường và một thẩm phán liên bang. Trump có một tầm nhìn cực kỳ nguy hiểm cho đất nước”.
Trump khẳng định chắc nịch: “Không ai tôn trọng phụ nữ nhiều như tôi”
Trump tại buổi tranh luận - Ảnh: Reuters
Công kích bê bối của nhau
Cả hai ứng viên sau đó chuyển sang công kích những bê bối của nhau. Từ bê bối email của bà Clinton thời còn làm ngoại trưởng, quỹ từ thiện của Clinton hỗ trợ thiên tại ở Haiti đến chuyện khai thuế của Trump.
Trump nhấn mạnh: “người dân Haiti ghét Clinton” khi tố “quỹ Clinton” không giúp ích gì được cho người dân nước này. Đáp lại, Clinton cho rằng cử tri không cần để tâm những gì Trump nói khi ông ta là “ứng viên tổng thống duy nhất trong vòng 40 năm trở lại đây không đồng ý công bố số tiền nộp thuế của mình". Bà mỉa mai: Trump gần 20 năm qua không đóng thuế thu nhập trong khi gần một nửa người nhập cư đã đóng thuế.
Bà Clinton đẩy chỉ trích lên đến cao trào: “Người nhập cư trái phép đóng thuế còn nhiều hơn ông ta”.
Sau đó, Trump đưa cuộc tranh luận trở về đề tài bê bối email của bà Clinton. Trump tố cáo truyền thônng Mỹ thiên vị cho bà Clinton, đầu độc tư tưởng của cử tri. Ông nhấn mạnh: đáng ra bà Clinton không được ra tranh cử vì những sai lầm khủng khiếp đã phạm. Đáng ra bà Clinton đã phải bị “bỏ tù”.
Đáp lại, bà Clinton cho rằng Trump đang bôi nhọ nền dân chủ của Mỹ. Trước phiên tranh luận 1 ngày, Trump từng tố rằng quy trình bầu cử tổng thống “đầy sự sắp đặt và gian lận”.
Vấn đề Iraq và Syria
Khi được người dẫn chương trình hỏi về các bước hành động tiếp theo nếu Mỹ và Iraq đánh bật được các phần tử của tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) khỏi thành trì của chúng ở thành phố Mosul, liệu có cần điều thêm quân Mỹ đến Iraq chi viện để ngừa IS quay lại hay không, cả hai đều cùng quan điểm không nên làm việc này.
Clinton cho rằng cần để người Iraq quyết định tương lai của mình, không nên đưa quân đến thêm mà nên chuyển trọng tâm chống IS sang Syria. Bà nhấn mạnh: “Syria vẫn là nơi hoạt động lý tưởng của khủng bố. Cuộc nội chiến vẫn đang diễn ra ở đây".
Trong khi đó, Trump cho rằng đáng lẽ từ đầu Mỹ đã không nên can thiệp vào Iraq.
Bẻ sang vấn đề Syria, Clinton cho rằng nên lập vùng cấm bay và lập vùng phi chiến sự tại Syria với sự hợp tác của Nga.
Bà Clinton tại buổi tranh luận - Ảnh: Reuters
Đáp lại, Trump cho rằng khó phân loại được những thành phần thuộc lực lượng nổi dậy. Nếu lật đổ chính quyền Assad hiện tại, tình hình có thể còn tệ hơn.Ông mỉa mai: “Tình hình tệ hại hiện nay của Syria là lỗi của bà Clinton. Chúng ta cung cấp vũ khí cho phe nổi dậy trong khi không biết chúng là ai. Nếu bà ấy đừng làm gì cả thì có khi tình hình giờ đây còn tốt hơn. Nhờ bà mà giờ những người tị nạn vào đất Mỹ. Cảm ơn bà”.
Đáp lại, bà Clinton cho rằng bà không cho ai vào Mỹ mà không đặt vấn đề an ninh quốc gia lên trước tiên. Bà chỉ không đồng ý các biện pháp ngăn người tị nạn của Trump làm “đóng sập cánh cửa trước mặt phụ nữ và trẻ em”.
Hai ứng viên sau đó đã dùng những phút cuối để thuyết phục cử tri bỏ phiếu cho mình. Trả lời câu hỏi: Vì sao cử tri nên bầu cho các vị?", Trump cho rằng ông muốn xây dựng một nước Mỹ vĩ đại trở lại, cải thiện cuộc sống người Mỹ gốc Phi và Latin. Ông nhấn mạnh: “Chúng ta không thể có thêm 4 năm nhiệm kỳ như thời Obama nữa. Nếu chúng ta bầu cho bà Clinton, chắc chắn điều đó sẽ xảy ra".
Hai đối thủ mặt đối mặt - Ảnh: Reuters
Trong khi đó, bà Clinton cho rằng: “ tôi cần tất cả các bạn, dù thuộc Dân chủ hay Cộng hòa. Tôi cần tài năng và nhiệt huyết của các bạn để xây dựng đất nước này”. Bà cũng nhấn mạnh khi đắc cử, bà sẽ mang đến thu nhập tốt hơn cho người dân Mỹ, cải thiện việc làm, hoạt động vì quyền lợi của gia đình và sự phát triển của trẻ em.
Buổi tranh luận kết thúc.