(CAO) Hôm 28/6, Reuters đưa tin Tòa án Tối cao Mỹ đã trao cho Tổng thống Donald Trump một “chiến thắng lớn” trong một vụ kiện liên quan đến quyền công dân bẩm sinh bằng cách hạn chế khả năng của thẩm phán các toà cấp dưới trong việc cản trở các chính sách của ông trên toàn quốc.
Phán quyết có tỷ lệ 6-3, do thẩm phán bảo thủ Amy Coney Barrett đưa ra, đã không để chỉ thị hạn chế quyền công dân bẩm sinh của ông Trump có hiệu lực ngay lập tức, nhưng đã chỉ đạo các tòa án cấp dưới chặn nó xem xét lại phạm vi các lệnh của họ.
Phán quyết cũng không đề cập đến tính hợp pháp của chính sách, vốn được xem là một phần trong cách tiếp cận cứng rắn của ông Trump đối với vấn đề nhập cư.
Tổng thống Mỹ đã ca ngợi phán quyết này và cho biết chính quyền của ông hiện có thể cố gắng thúc đẩy nhiều chính sách như lệnh hành pháp về quyền công dân bẩm sinh mà ông cho biết "đã bị ban hành sai trên toàn quốc".
"Chúng ta có rất nhiều chính sách như vậy. Tôi có cả một danh sách" – ông Trump nói với các phóng viên tại Nhà Trắng.
Tòa án đã chấp thuận yêu cầu của chính quyền nhằm thu hẹp phạm vi của ba lệnh được gọi là "lệnh toàn cầu" do các thẩm phán liên bang tại Maryland, Massachusetts và tiểu bang Washington ban hành.
Lệnh này đã dừng việc thực thi chỉ thị của ông Trump trên toàn quốc trong khi vụ kiện thách thức chính sách này diễn ra.
Các thẩm phán liên bang trước đó đã thực hiện các bước bao gồm ban hành nhiều lệnh trên toàn quốc nhằm ngăn cản việc ông Trump sử dụng hành động hành pháp để thúc đẩy chương trình nghị sự.
Ba thẩm phán trong vụ kiện về quyền công dân theo quyền bẩm sinh đã phát hiện ra rằng lệnh của ông Trump có khả năng vi phạm ngôn ngữ về quyền công dân trong Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Mỹ.
Trụ sở
Toà án Tối cao Mỹ - Ảnh: Reuters
Vào ngày đầu tiên trở lại nhiệm sở, ông Trump đã ký một lệnh hành pháp chỉ đạo các cơ quan liên bang từ chối công nhận quyền công dân của trẻ em sinh ra tại Mỹ nếu không có ít nhất một trong hai người (cha hoặc mẹ) là công dân Mỹ hoặc là thường trú nhân hợp pháp, còn được gọi là người sở hữu "thẻ xanh".
Cảnh báo về một "hệ thống tư pháp đế quốc", thẩm phán toà tối cao Barrett nhấn mạnh: "Không ai tranh cãi rằng cơ quan hành pháp có nghĩa vụ tuân thủ luật pháp. Nhưng cơ quan tư pháp không có thẩm quyền không bị hạn chế để thực thi nghĩa vụ này - trên thực tế, đôi khi luật pháp cấm cơ quan tư pháp làm như vậy".
Thẩm phán tự do của toà tối cao - Sonia Sotomayor trong khi đó gọi phán quyết này là "sự xuyên tạc đối với nguyên tắc pháp quyền" khi bà đọc bản tóm tắt ý kiến bất đồng của mình từ tòa án.
Trong ý kiến bất đồng bằng văn bản của mình, cùng với hai thẩm phán tự do khác của tòa tối cao, thẩm phán Sotomayor chỉ trích các thẩm phán đã bỏ phiếu thuận vì đã bỏ qua việc cân nhắc xem liệu sắc lệnh hành pháp của ông Trump có hợp hiến hay không.
Theo các nguyên đơn đã phản đối, hơn 150.000 trẻ sơ sinh sẽ bị từ chối quyền công dân hàng năm theo chỉ thị của ông Trump, bao gồm các tổng chưởng lý đảng Dân chủ của 22 tiểu bang cũng như những người ủng hộ quyền của người nhập cư và những người nhập cư đang mang thai.
Biểu tình ủng hộ quyền có quốc tịch của trẻ em khi sinh ra ở đất Mỹ - Ảnh: Reuters
Ông Trump đã gọi phán quyết này là "chiến thắng vĩ đại cho hiến pháp, sự phân chia quyền lực và pháp quyền".
Các chính sách mà ông Trump cho biết chính quyền của ông hiện có thể cố gắng thực hiện bao gồm cắt nguồn tài trợ cho cái gọi là "thành phố trú ẩn", đình chỉ việc tái định cư người tị nạn tại Mỹ, đóng băng nguồn tài trợ liên bang "không cần thiết" và ngăn chặn nguồn tài trợ liên bang chi trả cho các ca phẫu thuật chuyển đổi giới tính.
Vụ kiện trước Tòa án Tối cao là bất thường ở chỗ chính quyền đã sử dụng nó để lập luận rằng các thẩm phán liên bang không có thẩm quyền ban hành lệnh "phổ quát" và yêu cầu các thẩm phán phán quyết theo cách đó và thực thi chỉ thị của tổng thống ngay cả khi không cân nhắc đến giá trị pháp lý của nó.