Bảo lãnh, "ôm" nợ, rồi… trắng tay
Kèm đơn tố cáo và các tài liệu liên quan, ông Nguyễn Xuân Mẫn (SN 1965, ngụ P.Bàn Cờ, TPHCM) trình bày: Ông và bà Ng. kết hôn năm 2000, ly hôn 2018. Quá trình chung sống, ông và bà Ng. tạo lập được 2 phần đất thuộc thửa 643 (diện tích 16.644,6m2) và thửa 506 (với 4.500m2) tại huyện Bến Cát, tỉnh Bình Dương (cũ). Trong đó, thửa 506 ông đã ký tên để bà Ng. chuyển quyền sử dụng đất (QSDĐ) cho Công ty TNHH Việt Ấn (do bà Ng. làm Giám đốc) nên không còn liên quan. Còn thửa 643, ông để vợ đứng tên nhưng vẫn bảo đảm quyền lợi và nghĩa vụ cho ông, do trong thời kỳ hôn nhân.
Ngày 06/02/2013, vợ chồng ông ký Hợp đồng (HĐ) số 13.112201 với Ngân hàng (NH) X., bảo lãnh vay tối đa 10,2 tỷ đồng cho Công ty NIVL, thế chấp QSDĐ thửa 643. Cùng ngày, bà Ng. đại diện Công ty Việt Ấn ký HĐ số 13.112202 với NH X., bảo lãnh vay 3,7 tỷ đồng cho Công ty NIVL, thế chấp QSDĐ thửa 506.
Ông Nguyễn Xuân Mẫn và hồ sơ vụ việc
Do làm ăn thua lỗ, Công ty NIVL đã nộp đơn xin phá sản năm 2018. Từ tháng 8 đến đầu tháng 9/2018, ông Mẫn nhiều lần làm việc với NH X., đề nghị tính toàn bộ chi phí đối với khoản vay tối đa 10,2 tỷ được ghi rõ trong HĐ, kèm lãi suất để ông thanh toán, giữ lại thửa đất. Phía NH X. muốn thanh lý, bán đấu giá thửa đất 643 để thu hồi nợ nên ông khiếu nại. Ngày 26/9/2018, Cục Thanh tra, giám sát NH TPHCM có văn bản chuyển đơn của ông đến NH X. giải quyết.
NH X. mời ông Mẫn làm việc ngày 17/10/2018, lập biên bản nêu rõ NH X. đã khởi kiện Công ty NIVL ra TAND huyện Bến Lức, tỉnh Long An (nơi NIVL đặt trụ sở), yêu cầu thanh toán nợ. Do có nhiều ý kiến khác nhau nên NH X. không tiến hành thu giữ tài sản như đã thông báo.
Ông Mẫn trình bày: "Đây là lần thứ tư tôi làm việc với đại diện NH X., yêu cầu tính toán nợ gốc, lãi, phạt theo HĐ thế chấp mà tôi đã ký với hạn mức tín dụng tối đa là 10,2 tỷ đồng, nhưng chưa được cán bộ NH X. cung cấp. Mong NH X. xem xét, không tính thêm lãi suất sau lần làm việc này".
Cuối cùng, 2 bên thống nhất: "Liên quan đến nghĩa vụ đảm bảo theo HĐ thế chấp, để Tòa án xét xử theo quy định. Về khiếu nại của ông Mẫn, chờ phán quyết của Tòa án".
Sau khi làm việc với NH X., ông đã nhiều lần liên lạc với TAND huyện Bến Lức, đến năm 2022 thì nhận được thông tin, hồ sơ vụ kiện đã được chuyển lên TAND tỉnh Long An giải quyết theo thẩm quyền. Ngày 17/10/2022, ông gửi đơn đến TAND tỉnh Long An, đề nghị xem xét để ông được thanh lý HĐ thế chấp cho khoản vay tối đa 10,2 tỷ đồng kèm lãi suất đến ngày 15/10/2018, nhưng không được hồi âm.
Ông Mẫn xác định: "Thời gian sau đó, tôi và ông Khổng Văn Đa - thư ký TAND tỉnh Long An, đã nhiều lần liên hệ qua lại bằng mạng xã hội Zalo. Ngày 04/4/2025, tôi nhận được từ thư ký Đa (qua Zalo) "thông báo triệu tập làm việc" vào ngày 09/4/2025" do Thẩm phán Trần Tấn Quốc ký. Vì bận việc ở xa nên tôi làm đơn trình bày gửi TAND tỉnh Long An ngày 05/4/2025. Từ thông tin hướng dẫn của thư ký Đa (gửi định vị qua Zalo), tôi được gặp Thẩm phán Quốc sáng 12/5/2025. Tại biên bản làm việc (do Thư ký Đa ghi), tôi đã trình bày 1 số vấn đề liên quan. Từ ngày 24/6 - 25/7/2025, tôi đi nước ngoài, đến khi quay về Việt Nam, tôi bất ngờ nhận được QĐ số 01/QĐNVTS-PS (QĐ 01) do Thẩm phán Quốc ký ngay ngày đầu tiên ra mắt tỉnh Tây Ninh mới".
Trang 20 và 21 của QĐ 01 được ban hành ngày 01/7/2025
QĐ 01 dài đến 21 trang, nêu rõ: ngày 01/7/2025, TAND tỉnh Tây Ninh với tổ 3 Thẩm phán Trần Tấn Quốc (Tổ trưởng), Lê Thị Kim Nga và Trịnh Thị Phúc, mở cuộc họp "giải quyết tranh chấp về nghĩa vụ tài sản trong vụ việc phá sản thụ lý số 01/2019/TLST-PS ngày 15/10/2019 đối với Công ty NIVL". Trong đó, NH X. là "chủ nợ có đảm bảo"; Công ty NIVL là "doanh nghiệp bị yêu cầu mở thủ tục phá sản"; Công ty Valamco là "doanh nghiệp quản lý, thanh lý tài sản"; Công ty ICA là "tổ chức đấu giá tài sản", ông P.G.K là "người trúng đấu giá”. Ông Mẫn, bà Ng., Công ty Việt Ấn và Công ty BISUCO là "người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan"...
QĐ 01 tuyên: chấp nhận 1 phần yêu cầu của NH X., Công ty NIVL và bà Ng.; chấp nhận toàn bộ yêu cầu của Quản tài viên về xác định nghĩa vụ bảo đảm của tài sản thế chấp. Theo đó, giá trị thửa đất 506 là 14,61 tỷ đồng (làm tròn số); khoản nợ NH X. theo HĐ số 13.112202 là 12,93 tỷ đồng (gồm 5,3 tỷ nợ gốc và 7,53 tỷ nợ lãi). Giá trị thửa 643 là 42,85 tỷ đồng; khoản nợ theo HĐ 13.112201 là 35,13 tỷ đồng (14,4 tỷ nợ gốc và 20,73 tỷ nợ lãi).
Chấp nhận yêu cầu của bà Ng., không chấp nhận yêu cầu của ông Mẫn về việc xác định quyền sở hữu số tiền còn lại sau khi trừ nghĩa vụ bảo đảm phải trả cho NH X. Cụ thể: hoàn trả cho bà Ng. 1,68 tỷ đồng đối với thửa đất 506 và 7,72 tỷ đồng thửa 643.
Chấp nhận yêu cầu của ông P.G.K. và Quản tài viên về việc cho phép thực hiện ký HĐ mua bán tài sản đấu giá và đăng ký QSDĐ tại cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Giao cho Công ty Valamco thực hiện việc xử lý tài sản và ký HĐ đấu giá đối với ông K.
TAND tỉnh Tây Ninh tiếp tục yêu cầu mở thủ tục phá sản đối với Công ty NIVL...
Tuyên bố phá sản hay "tuyên án"?
Trong đơn tố cáo, ông Mẫn trình bày 4 điểm: Thứ nhất, Tổ thẩm phán thụ lý vụ việc "phá sản", nhưng lại họp "giải quyết tranh chấp" rồi ban hành QĐ với 1 loạt phán quyết "không chấp nhận, chấp nhận 1 phần, chấp nhận toàn bộ, cho phép, giao...", giống như tuyên một bản án dân sự, thậm chí còn hơn! Bởi, các đương sự được quyền kháng cáo theo quy định đối với bản án sơ thẩm; trong khi tại QĐ 01, Tổ Thẩm phán xác định ông Mẫn là "người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan", nhưng không được quyền kháng cáo, dù ông cho rằng quyền lợi hợp pháp của mình bị xâm phạm nghiêm trọng.
HĐ số 13.112201 xác định "giá trị các khoản tín dụng tối đa là 10,2 tỷ đồng", trong khi QĐ 01 thì để trống
Thứ hai, Bản án phúc thẩm số 1081/2020/HNGĐ-PT ngày 08/12/2020 của TAND TPHCM hoàn toàn không đưa ra phán quyết thửa đất 643 là tài sản riêng của bà Nga. Việc ông Mẫn không có ý kiến khi bà Nga rút đơn, vì tài sản này đã được NH X. khởi kiện và thỏa thuận với ông Mẫn chờ Tòa án xét xử, thể hiện rõ tại biên bản làm việc ngày 17/10/2018 nên ông chưa liệt kê vào tài sản chung. Ông cũng không có ký công chứng xác nhận đây là tài sản riêng của bà Ng. Tổ thẩm phán căn cứ bản án nêu trên để xác định thửa đất 643 của riêng bà Ng. là không có căn cứ.
Thứ ba, HĐ số 13.112201 phát sinh tranh chấp, NH X. xác định bằng văn bản đã khởi kiện nên phải được giải quyết bằng vụ án dân sự theo quy định. Việc Tổ thẩm phán thụ lý vụ việc phá sản đối với Công ty NIVL, lại giải quyết luôn cả vụ án tranh chấp là không đúng; xác định "nợ gốc" 14,4 tỷ đồng càng sai hơn, bởi trong HĐ số 13.112201 ghi rất rõ đây là "giá trị tài sản, không được áp dụng khi xử lý tài sản".
Cả HĐ số 13.112201 và biên bản định giá tài sản đều đã xác định rõ "giá trị khoản tín dụng tối đa là 10,2 tỷ đồng". Hơn nữa, việc xác định số tiền, tài sản riêng - chung phải được xét xử bằng bản án dân sự theo quy định của pháp luật.
Thứ tư, từ năm 2018 đến nay, ông Mẫn đã nhiều lần làm việc, khiếu nại đối với NH X., yêu cầu được thông báo khoản vay kèm lãi suất để thanh toán, chuộc lại tài sản. Ông cũng có đơn gửi TAND huyện Bến Lức ngày 05/9/2018 và TAND tỉnh Long An ngày 17/10/2022, đề nghị xem xét, can thiệp. Chưa được giải quyết thì thửa đất đã được bán đấu giá cuối năm 2024 với giá rẻ bất ngờ, lộ nhiều dấu hiệu trái pháp luật, cần được xác minh, điều tra, làm rõ. Hai thửa đất thẩm định giá hơn 83,87 tỷ đồng, được 1 người ở tận Hà Nội "trúng" với giá 58,188 tỷ (sau 5 lần giảm giá), trong đó thửa 643 với 16.644,6m2 nhưng chỉ bán 43,38 tỷ đồng. Nếu tổ chức đấu giá minh bạch và thông báo cho ông Mẫn biết, thì ông sẵn sàng mua lại giá cao hơn.
Trao đổi với PV, nhóm Luật sư (LS) trợ giúp pháp lý cho ông Mẫn chỉ ra hàng loạt bất thường của QĐ số 01. LS Nguyễn Minh Tường (Công ty Luật Phan Nguyễn, Đoàn LS TPHCM) nêu quan điểm: TAND tỉnh Tây Ninh giải quyết việc "tranh chấp nghĩa vụ tài sản" giữa NH X. với Công ty NIVL bằng hình thức mở phiên họp và ban hành QĐ 01 là không đúng với tố tụng dân sự (TTDS), cũng không đúng với quy định tại Điều 42 Luật Phá sản năm 2014. Theo Bộ luật TTDS 2015, Tòa án chỉ có thể mở phiên họp giải quyết việc dân sự, nhưng đối với các vụ việc tranh chấp thì phải mở phiên tòa để xét xử và ra bản án mới đúng quy định của pháp luật về TTDS.
Đồng quan điểm với LS Tường, LS Trần Hải Đức (Đoàn LS TPHCM) nêu thêm: Chiếu theo Điều 4 Luật số 85/2025/QH15 ngày 25/6/2025 "sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phá sản" về thẩm quyền giải quyết phá sản của TAND và điểm c khoản 1 Điều 5 Nghị quyết 01/2025/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao (có hiệu lực từ ngày 01/7/2025), Tòa án có thẩm quyền xét xử thủ tục phá sản đối với Công ty NIVL là "Doanh nghiệp bị yêu cầu mở thủ tục phá sản" có trụ sở chính tại ấp 6, xã Lương Hòa, tỉnh Tây Ninh là TAND khu vực 4 - Tây Ninh. QĐ 01 của Tổ thẩm phán TAND tỉnh Tây Ninh có dấu hiệu vi phạm pháp luật trong lĩnh vực tư pháp. Do đó, có căn cứ để Viện trưởng VKSND Tối cao, Chánh án TAND Tối cao, xem xét kháng nghị hủy toàn bộ QĐ 01, giao hồ sơ cho Tòa án khu vực giải quyết theo thẩm quyền, đúng quy định của pháp luật.