(CATP) Tháng 9/2025, khi Việt Nam (VN) long trọng kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng 8 thành công và Quốc khánh (02/9/1945 - 02/9/2025), không chỉ trong nước mà nhiều hãng truyền thông quốc tế đã dành sự chú ý đặc biệt cho chặng đường phát triển kinh tế đáng kinh ngạc của đất nước hình chữ S. Từ một quốc gia bị chiến tranh tàn phá nặng nề, GDP chỉ vỏn vẹn vài tỷ USD vào cuối thập niên 1980, bằng chính sách “Đổi mới” - chuyển từ kinh tế kế hoạch hóa sang mô hình thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, VN đã vươn mình trở thành một trong những nền kinh tế năng động nhất Châu Á - Thái Bình Dương với GDP tăng trung bình 7,6%/năm trong thập niên 1990, tổng GDP dự kiến cán mốc 500 tỷ USD vào cuối năm 2025.
Trong bài viết đánh dấu kỷ niệm 80 năm độc lập của VN, Hãng tin AP (Mỹ) đánh giá VN là “ngọn lửa kinh tế mới của Châu Á” với các chỉ số tăng trưởng bền vững, chính sách mở cửa hiệu quả và tốc độ hội nhập quốc tế ấn tượng. AP nhấn mạnh dù từng thuộc nhóm quốc gia thu nhập thấp, VN hiện không chỉ vươn lên nhóm trung bình cao mà còn đang hy vọng gia nhập nhóm thu nhập cao vào năm 2045. Trong bài viết vào tháng 8/2025, AP nhận định VN đang hướng tới trở thành “con hổ Châu Á” tiếp theo đến năm 2045. Bài viết mô tả chiến lược kinh tế mới của VN chuyển từ xuất khẩu giá rẻ sang đổi mới sáng tạo, sản xuất cao cấp - đầu tư vào bán dẫn, AI, năng lượng tái tạo, cơ sở hạ tầng lớn như đường sắt cao tốc Bắc - Nam trị giá 67 tỷ USD... và nâng doanh nghiệp tư nhân thành lực lượng chủ đạo kinh tế. Với tiêu đề “Việt Nam muốn trở thành con hổ Châu Á tiếp theo và đang cải tổ nền kinh tế để biến điều đó thành hiện thực”, AP dẫn chứng: “Năm 1990, trung bình một người VN có thể chi trả khoảng 1.200 đôla cho hàng hóa và dịch vụ mỗi năm; ngày nay con số đó đã tăng hơn 13 lần, lên 16.385 đôla. Sự chuyển mình của VN thành trung tâm sản xuất toàn cầu với những con đường cao tốc mới sáng bóng, những tòa nhà chọc trời cao tầng và tầng lớp trung lưu bùng nổ đã giúp hàng triệu người dân thoát khỏi đói nghèo”.
TPHCM yên bình qua ống kính của nhiếp ảnh gia AP
Trong khi đó, CNN gọi VN là một trong những “câu chuyện phát triển kinh tế thành công nhất thế giới thời hậu chiến”, đặc biệt nổi bật với khả năng giảm nghèo ngoạn mục - hơn 45 triệu người đã thoát nghèo trong 30 năm. Bài phân tích nhấn mạnh vai trò của các cải cách thị trường từ năm 1986, được xem là bước ngoặt lịch sử. Trong bài báo số ra ngày 06/4/2020, CNN nhấn mạnh vào sự chuyển mình mạnh mẽ của VN sang công nghiệp, viễn thông và hiện nay là nền kinh tế số với tốc độ tăng trưởng hơn 40%/năm. CNN viết: “Việt Nam hiện đang trải qua cuộc chuyển đổi khác nhờ công nghệ. Cơ sở hạ tầng mới đã giúp người dân VN dễ dàng tiếp cận Internet và đưa đất nước vượt qua khoảng cách số. Một báo cáo năm 2018 của Google và Công ty đầu tư Temasek của Singapore mô tả nền kinh tế số của VN như “một con rồng đang được thả ra”... Điều dễ nhận thấy là công nghệ đang định hình lại cách người dân VN kinh doanh, sản xuất hàng hóa, giải trí, mua sắm, quản lý tài chính và giao tiếp”.
Tờ The Guardian (Anh) thì mô tả VN như một “hiện tượng Châu Á” - nơi mà tốc độ đô thị hóa, tăng trưởng công nghiệp và cải thiện đời sống người dân đã thay đổi diện mạo đất nước chỉ trong vài thập kỷ. Báo này khẳng định: “Từ tàn tích chiến tranh, VN đã viết lại câu chuyện của mình bằng ý chí và cải cách”. Trong bài báo nhân kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước (2025), The Guardian viết: “Sau thời kỳ khó khăn, VN phục hồi mạnh mẽ nhờ những cải cách năm 1986, biến TPHCM thành một đô thị năng động. Tuy vẫn còn dấu ấn sâu sắc của chiến tranh, thành tựu kinh tế đã hiện rõ rệt trong đời sống người dân”. Còn theo Financial Times, VN đã khẳng định vị thế là điểm đến đầu tư chiến lược của chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt trong các lĩnh vực sản xuất điện tử, công nghệ cao và năng lượng tái tạo. Bài viết nhân dịp lễ Quốc khánh năm 2025 mô tả rằng: “Sự kết hợp giữa chính sách vĩ mô ổn định, lực lượng lao động trẻ và tầm nhìn cải cách đã biến VN thành viên ngọc sáng của Châu Á trong thế kỷ XXI”. Việt Nam đã thực hiện công cuộc Đổi mới vào năm 1986, chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung, bao cấp sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Quá trình này đã mở ra kỷ nguyên mới cho sự phát triển kinh tế, thúc đẩy tăng trưởng và hội nhập quốc tế. Các tổ chức như IMF (Quỹ Tiền tệ Quốc tế) và WB (Ngân hàng Thế giới) đã ghi nhận những bước tiến này.
Chú thích bức ảnh của AFP/Getty đăng trong bài viết nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước: TPHCM giờ đây ngập tràn những tòa nhà chọc trời. Trong ảnh, một nhóm phụ nữ giữ chỗ xem diễu binh trên đường phố trước giờ diễn ra lễ hội
Trong một bài đánh giá vào tháng 5/2025, WB viết: “Việt Nam là một câu chuyện thành công đáng chú ý về phát triển. Những cải cách kinh tế kể từ khi bắt đầu quá trình Đổi mới vào năm 1986 cùng các xu hướng toàn cầu thuận lợi đã giúp chuyển đổi VN từ một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới thành nền kinh tế có thu nhập trung bình chỉ trong một thế hệ. GDP thực tế bình quân đầu người tăng vọt từ dưới 700 đôla vào năm 1986 lên gần 4.500 đôla vào năm 2023 (theo giá đôla cố định năm 2023) và tỷ lệ dân số sống với mức dưới 3,65 đôla/ngày (theo sức mua tương đương năm 2017) đã giảm mạnh từ 14% vào năm 2010 xuống dưới 4% vào năm 2023. GDP tăng trưởng 7,1% vào năm 2024”. BBC gọi chính sách “Đổi mới” là “phép màu kinh tế của VN”. Trong một phóng sự nhân kỷ niệm 50 năm Ngày thống nhất đất nước, đài này phân tích: “Là quốc gia thuộc diện nghèo nhất thế giới vào cuối những năm 1970 do kinh tế bị chiến tranh và cấm vận tàn phá, những cải cách kinh tế triệt để mang tên Đổi mới... đã giúp chuyển đổi đất nước từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường, tạo ra tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ đồng thời cải thiện mức sống”. Một bài báo của Reuters về tăng trưởng kinh tế VN trong thế kỷ XXI đã nêu bật thành công của đất nước trong việc thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và trở thành một trung tâm sản xuất toàn cầu. Bài viết cũng đề cập đến việc chi phí lao động thấp và các ưu đãi của chính phủ đã thu hút hàng loạt tập đoàn đa quốc gia lớn như Samsung, Intel, Canon đến đặt cơ sở sản xuất tại VN. AFP cũng có bài viết tập trung vào thành công của đất nước trong việc giảm nghèo, trong đó nêu chi tiết về việc tỷ lệ nghèo đói, vốn chiếm hơn 50% vào đầu những năm 1990, giờ đã giảm xuống chỉ còn một chữ số. Thành tựu đáng chú ý này được cho là nhờ cải cách kinh tế và tăng trưởng bền vững.
CNN cho rằng điện thoại thông minh đang thay đổi cách sống của giới trẻ Việt NamViệt Nam đã duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế ổn định trong nhiều thập kỷ, ngay cả trong bối cảnh các cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Khả năng chống chịu của nền kinh tế VN đã được chứng minh qua đại dịch Covid-19, khi đất nước vẫn duy trì được tăng trưởng dương trong khi nhiều nền kinh tế khác bị suy thoái. Tờ Financial Times đã đưa tin về khả năng phục hồi kinh tế của VN, đề cập đến việc quản lý hiệu quả đại dịch và khả năng duy trì hoạt động của các nhà máy, từ đó duy trì dòng chảy xuất khẩu. Bài viết đăng trên trang weforum.org của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) xem VN như câu chuyện thịnh vượng; trong đó viết nhờ mở cửa thương mại, cải cách trong nước và đầu tư mạnh vào hạ tầng - nhân lực nên đạt tăng trưởng GDP 6 - 7%, trở thành điểm đến sản xuất hàng đầu trong khu vực. WEF cũng ghi nhận nỗ lực của VN trong mở cửa và cuộc cải cách kinh tế toàn diện, tăng thứ hạng cạnh tranh và môi trường kinh doanh. Một bài phân tích của BBC đi sâu vào cách mà môi trường chính trị ổn định và lực lượng lao động trẻ, năng động đã đóng góp như thế nào vào thành tích kinh tế ổn định của VN. Đạt được những thành tựu rõ rệt nhưng VN vẫn đối mặt với nhiều rủi ro và thách thức, với AP cảnh báo về tác động của biến đổi khí hậu, già hóa dân số có thể làm tổn thất tới 14,5% GDP nếu không đưa ra biện pháp ứng phó kịp thời.