Bộ trưởng Tài chính giải trình về 'dư luận cho rằng có ưu ái đầu tư cho ngành Thuế, Hải quan'

Tiếp tục chương trình làm việc của kỳ họp bất thường lần thứ 2, sáng nay (9/1), Quốc hội thảo luận ở hội trường về việc điều chỉnh kế hoạch vốn vay lại năm 2022 của các địa phương, bổ sung dự toán chi thường xuyên năm 2021 nguồn vốn viện trợ không hoàn lại của nước ngoài và điều chỉnh dự toán kinh phí chưa sử dụng hết năm 2021 của Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan.

Nêu ý kiến về việc này, đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) đặt vấn đề với Bộ trưởng Tài chính về việc điều chuyển hơn 2.000 tỷ đồng từ chi phí thường xuyên chưa chi hết của Tổng cục Hải quan, Tổng cục Thuế sang thực hiện chi đầu tư phát triển.

Đại biểu Tạ Văn Hạ nêu ý kiến thảo luận tại phiên họp

“Tại sao các dự án của 2 đơn vị này không có trong danh mục đầu tư công trung hạn, mà tới bây giờ phải dùng nguồn chi thường xuyên thay vào cho chi đầu tư phát triển? Việc điều chỉnh lần này đã đủ tiền cho các dự án hay chưa, hay sau này cần vốn thêm thì lại xin được điều chỉnh tiếp? Đây có phải hiện tượng lách luật hay không?” – ông Hạ nêu câu hỏi.

Theo ông Hạ, Bộ Tài chính với vai trò cơ quan “gác cửa” quản lý tài chính, xin điều chuyển vốn như vậy là chưa nghiêm, kỷ luật kỷ cương tài chính chưa nghiêm đang như “căn bệnh trầm kha” nhiều năm chưa giải quyết được.

Tương tự, đại biểu Phạm Văn Hoà (Đồng Tháp) yêu cầu làm rõ tại sao việc phân bổ vốn đầu tư xây dựng cơ bản cho 2 đơn vị trên không đảm bảo theo quy định hàng năm mà phải đề xuất điều chuyển vốn chi thường xuyên. Ông Hoà cũng thắc mắc tại sao vốn chi thường xuyên dư cao, lên tới 2.000 tỷ đồng?

“Dư luận cho rằng Tổng cục thuế, Tổng cục hải quan là nơi làm ra tiền nên được ưu ái. Đề nghị Bộ Tài chính nghiên cứu bố trí vốn xây dựng cơ bản giống như các cơ quan đơn vị khác để tránh so bì, đảm bảo công bằng” – ông Hoà nói.

Đại biểu Phạm Văn Hoà thảo luận

Giải trình sau đó về bổ sung vốn viện trợ nước ngoài chưa có trong dự toán nhưng thực tế những khoản này đã chi, ông Phớc cho biết, khoản viện trợ nước ngoài là khoản không có dự toán trước, vì phụ thuộc nước ngoài.

Thường khi có biến động, các tổ chức mới tài trợ và thông báo, lúc đó Bộ mới thông báo cho địa phương; hoặc các khoản viện trợ này họ tài trợ trực tiếp các địa phương. Vì thế, các khoản tài trợ này thường nhỏ lẻ, bất thường và không có dự toán từ trước.

“Ví dụ, tổ chức nước ngoài có thể làm việc tới tỉnh A, tỉnh B… thì họ tài trợ. Nên chúng ta bị động trong lập dự toán, và căn cứ vào báo cáo của các bộ, ngành, địa phương thì Bộ Tài chính mới tổng hợp được” – ông Phớc phân tích và khẳng định, việc này làm nhiều đơn vị rất bị động.

“Nhiều khi cũng phải vì người dân, nên có trường hợp đành bất chấp nguyên tắc, quy tắc” - Bộ trưởng Tài chính bày tỏ.

Nêu thực tế thời điểm đỉnh dịch tại TPHCM, lúc này chết rất nhiều người, Bộ trưởng Tài chính kể, theo quy định của luật pháp phải có đầy đủ hồ sơ thủ tục thì Tổng cục Hải quan mới được cho xuất hàng, thông quan. Lúc đó kit test, vaccine về, nhà tài trợ thông báo và Bộ trưởng Y tế tới nhận nhưng Cục Hải quan TPHCM không cho nhận.

“Thứ trưởng Công an lên nhận, Bệnh viện Chợ Rẫy lên nhận cũng không được nhận luôn. Lúc đó tôi phải gọi cho Cục trưởng Cục Hải quan TPHCM, nói “tôi sẽ chịu trách nhiệm, phải cho BCĐ chống dịch nhận vaccine, kit test, nhưng ông này cũng không đồng ý cho xuất hàng. Lúc đó, tôi yêu cầu nếu không cho xuất hàng thì trả chức lại cho Bộ và tự chịu trách nhiệm” - người đứng đầu ngành tài chính nhớ lại. Phải đến lúc đó, Cục Hải quan TPHCM mới đồng ý cho xuất hàng, cho Bộ Y tế, Bệnh viện Chợ Rẫy nhận.

“Có những lúc phải đảm bảo phục vụ nhân dân, cho xuất hàng trước, hoàn thành thủ tục sau. Nhưng có rủi ro, hàng cho xuất đi rồi mà sau này quyết toán không đầy đủ thì sẽ bị truy trách nhiệm. Trường hợp này may là sau này tập hợp hồ sơ, đầy đủ” – ông Phớc giải thích và mong đại biểu thấu hiểu, ngành Tài chính luôn chủ động trong phạm vi của mình, còn những tình huống, hoàn cảnh chưa dự báo được thì phải ‘hết sức sáng tạo”.

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc tiếp thu, giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội

Liên quan đến đề nghị điều chuyển nguồn tiết kiệm chi thường xuyên cho đầu tư phát triển, Bộ trưởng Phớc nhìn nhận đây là việc tốt, hiệu quả. “Nếu thắt lưng buộc bụng, có tích lũy để đầu tư vào sửa chữa, đầu tư cơ sở hạ tầng… là tốt” – ông Phớc nhận định.

Về thắc mắc “Quốc hội xem xét điều chuyển vốn cho dự án của Tổng cục Hải Quan, Thuế… là có ưu ái không?”, Bộ trưởng phân tích, Nghị quyết của Quốc hội nhiệm kỳ trước quy định cho Kiểm toán Nhà nước, Ngân hàng Nhà nước… đều được hưởng chế độ đặc thù này. Quốc hội cho phép khi cải cách tiền lương theo Nghị quyết 27 thì chế độ đặc thù này sẽ dừng lại, cho nên không phải ưu ái cho hải quan, thuế là được nhận đặc thù này.

“Chúng ta tiết kiệm chi thường xuyên để bố trí chi đầu tư phát triển là định hướng tốt, phù hợp với bản chất quản lý, điều hành.

Tuy nhiên không có dự toán từ đầu năm trong vốn đầu tư công, lý do nhu cầu nhiều, vốn đầu tư công bố trí đầu nhiệm kỳ/đầu năm còn hạn chế. Hơn nữa phối hợp 2 bộ: quyền ghi vốn của Bộ KH-ĐT, Bộ Tài chính chuyển tiền cho Bộ KH-ĐT bố trí, cũng có sự phối hợp chưa đầy đủ giữa hai đơn vị” - Bộ trưởng Phớc nêu quan điểm.