Sáng 28/11, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, dự án Luật Quy hoạch sửa đổi.
Phát biểu tại hội trường, đại biểu Trịnh Xuân An (ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Quốc phòng- An ninh và đối ngoại của Quốc hội) cho biết, cả nước được phân thành 6 vùng kinh tế - xã hội và mỗi vùng đều có ưu tiên phát triển riêng, nhưng chỉ có vùng Bắc Trung Bộ gắn phát triển kinh tế - xã hội với quốc phòng - an ninh.
Đại biểu Trịnh Xuân An đề nghị tất cả các vùng phát triển kinh tế xã hội đều phải có nội dung về bảo đảm và gắn phát triển kinh tế xã hội với quốc phòng an ninh. Đồng thời, cần bổ sung các chỉ tiêu, mục tiêu cụ thể về bảo đảm quốc phòng an ninh trong quy hoạch tổng thể quốc gia.
Quang cảnh phiên thảo luận
Trước hết, theo đại biểu, cần phải tích hợp quy hoạch về thế trận phòng thủ vào quy hoạch quốc gia, đặc biệt trong điều kiện tổ chức địa giới hành chính mới và sáp nhập các tỉnh, tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.
Cùng với định hướng tăng cường khu kinh tế quốc phòng, đại biểu đề nghị cần tăng cường thêm các đơn vị, các đoàn kinh tế quốc phòng, rà soát lại hệ thống đồn trạm biên phòng gắn với các vành đai biên giới.
Đại biểu Trịnh Xuân An cũng đề cập sự cần thiết làm rõ hơn cơ chế lưỡng dụng và bổ sung nội dung quy hoạch quốc gia phải gắn với thế trận phòng thủ biển đảo. Theo đại biểu, cần xác định rõ hệ thống hạ tầng lưỡng dụng đối với các tuyến công trình quan trọng quốc gia, nhất là về đường sắt, công trình đường sắt cao tốc, đường sắt quốc gia, các cảng biển, sân bay và công trình lớn về đường cao tốc.
Đại biểu Trịnh Xuân An cho rằng, từ hậu quả, thiệt hại do các trận đại hồng thủy vừa rồi cần nghiên cứu để sửa đổi Điều 10, Khoản 3, liên quan đến phần môi trường, tài nguyên và rủi ro, phòng chống thiên tai tại Dự thảo điều chỉnh.
Quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch đô thị, quy hoạch các vùng miền, các dự án công trình trọng điểm... đều phải gắn với việc quản trị rủi ro về thiên tai, ông An nhấn mạnh.
Về không gian phát triển, theo Dự thảo có vùng hơn 10 tỉnh, nhưng có những vùng chỉ có 3 tỉnh, như Đông Nam Bộ hiện nay có TP.HCM, Đồng Nai và Tây Ninh. Nhấn mạnh đây là vùng “ít tỉnh nhất nhưng quan trọng nhất” trong đóng góp tăng trưởng cho cả nước, đại biểu Trịnh Xuân An cho rằng cần có cơ chế đặc thù trong việc điều phối vùng để vùng có tính đặc thù có thêm thẩm quyền, điều kiện khơi thông điểm nghẽn và phát triển vai trò động lực.
Đại biểu Trịnh Xuân An
Đại biểu cũng đề nghị cần đầu tư thêm hệ thống quan trắc liên vùng và liên tỉnh, áp dụng những chuẩn mới, số liệu mới, khi mà thời gian gần đây đã có những đỉnh lũ lịch sử, để thiết kế hệ thống quy hoạch, nhất là liên quan đến các hồ, liên hệ thống thủy điện.
Đại biểu Trịnh Xuân An đề xuất rà soát lại toàn bộ hệ thống thủy điện nhỏ, đánh giá lại quy trình xả lũ để tránh việc “quy trình đúng nhưng hậu quả nặng nề”.
Nêu rõ quy hoạch là nền tảng định hướng đầu tư, bảo đảm phân bổ nguồn lực hiệu quả và hài hòa lợi ích quốc gia, địa phương, nhà đầu tư, song đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn ĐBQH TP.HCM) nêu thực tiễn thời gian qua, việc tổ chức và triển khai quy hoạch ở một số ngành, lĩnh vực và một số địa phương vẫn còn tình trạng quản lý phân mảnh, thiếu sự liên thông và phối hợp thống nhất. Đại biểu nhìn nhận, việc này dẫn đến chậm tiến độ phê duyệt dự án, gia tăng chi phí cho nhà đầu tư và làm giảm hiệu quả sử dụng nguồn lực xã hội.
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị bổ sung cơ chế bắt buộc cập nhật, chia sẻ, đồng bộ dữ liệu quy hoạch giữa các bộ, ngành và chính quyền địa phương trên hệ thống số hóa thống nhất, đồng thời quy định rõ trách nhiệm giải trình khi tiến độ quy hoạch chậm hoặc không khớp nối giữa các ngành. Việc này vừa khắc phục tình trạng phân tán nguồn lực, vừa bảo đảm môi trường đầu tư ổn định, thông thoáng và có thể dự báo.
Đồng quan điểm, đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị) cũng nhìn nhận số tầng quy hoạch còn nhiều, nguy cơ chồng chéo trong triển khai. Để tránh phân mảnh, đại biểu cho rằng cần bổ sung ưu tiên quy hoạch cấp quốc gia; quy hoạch vùng nếu có tác động liên tỉnh và hiệu quả lan tỏa, quy hoạch tỉnh được xem xét khi có lợi ích kinh tế - xã hội trực tiếp.
Để giải quyết thực trạng quy hoạch kéo dài nhiều năm khi không có cơ quan ra quyết định cuối cùng, đại biểu kiến nghị quy định Thủ tướng ra quyết định cuối cùng đối với các mâu thuẫn lớn trong quy hoạch, đồng thời đặt thời hạn xử lý để tránh trì hoãn.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải trình ý kiến đại biểu nêu
Việc rút ngắn quy trình lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch, theo đại biểu là cần thiết nhằm tránh lỡ cơ hội đầu tư và quy hoạch tỉnh cần trao quyền điều chỉnh mạnh hơn để tăng tính chủ động, bởi thực tế địa phương đang phải xin nhiều cấp khi điều chỉnh cục bộ, dù phạm vi nhỏ, gây chậm trễ và giảm tính cạnh tranh trong thu hút đầu tư.
Góp ý vào dự thảo Luật, đại biểu Phạm Trọng Nhân (Đoàn ĐBQH TP.HCM) cho rằng, sửa Luật Quy hoạch và điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia lần này không phải sửa vài điều khoản, mà là tái thiết năng lực phản ứng của Nhà nước trong thời đại dữ liệu.
Để quy hoạch phải trở thành động cơ tăng trưởng, đại biểu cho rằng cần phải tăng tốc bằng cơ chế điều chỉnh quy hoạch theo cơ hội chiến lược, để không bỏ lỡ các động lực tăng trưởng mới; đồng thời tăng nâng chất bằng chuẩn dữ liệu quốc gia, điều phối vùng mạnh, giảm tầng quy hoạch và hậu kiểm thực chất. Khi đó, Luật Quy hoạch sẽ trở thành: “Hệ điều hành dữ liệu của quốc gia”, nơi mọi quyết định đều dựa trên số liệu - năng suất và giá trị gia tăng.
Đại biểu nhấn mạnh, chỉ trên nền tảng đó, chúng ta mới có thể tự tin nói về tăng trưởng hai con số và thoát bẫy thu nhập trung bình.