Trong phiên làm việc sáng nay, 23/11, Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).
Cho ý kiến về dự luật này, đại biểu Trần Thị Diệu Thuý (TPHCM) thống nhất bổ sung trường hợp được xác định là người lao động nhưng “hai bên không giao kết hợp đồng lao động hoặc thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên”.
Lý do, bà Thuý nói, quy định này nhằm đảm bảo mối quan hệ này được xác định đúng với bản chất của Hợp đồng lao động được quy định tại Bộ luật lao động 2019.
Đại biểu Trần Thị Diệu Thuý nêu ý kiến thảo luận
Tuy nhiên, theo bà Thuý, nếu đã xác định tồn tại quan hệ lao động và hai bên chưa thực hiện đúng theo quy định của pháp luật lao động thì phải có sự điều chỉnh kịp thời. Việc thực hiện các nghĩa vụ về Bảo hiểm cần phải được xác định, căn cứ trên hợp đồng lao động hợp pháp, từ đó mới có thể kiểm tra giám sát được.
“Quy định này sẽ mở đường, gián tiếp thừa nhận các loại hình hợp đồng có tên gọi khác” – bà Thuý nhận định.
Từ thực tế nhiều năm qua có rất nhiều doanh nghiệp sử dụng cách này để trốn tránh các nghĩa vụ theo quy định của pháp luật lao động, đại biểu của TPHCM nêu rõ, nếu phát hiện ra loại hình hợp đồng này, cần thiết phải điều chỉnh lại về hình thức, nội dung và từ đó sẽ xác định được các nghĩa vụ về bảo hiểm của các bên.
Cũng trong góp ý cho dự thảo luật, đại biểu Trần Thị Diệu Thuý đề xuất đưa đối tượng tài xế xe công nghệ vào nhóm bổ sung tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
“Nền kinh tế việc làm tự do đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam. Tài xế xe công nghệ và giao hàng công nghệ là lực lượng lao động quan trọng trong lĩnh vực này và không ngừng tăng nhanh về số lượng. Đây còn là giải pháp việc làm tạm thời, linh động đối với lực lượng lao động chính thức trước những biến động của nền kinh tế đang làm tăng tỷ lệ thất nghiệp” – bà Thuý phân tích.
Căn cứ quy định của Bộ luật lao động hiện hành, từ định nghĩa về “người lao động”, bà Thuý chỉ ra, nhóm đối tượng này về bản chất là có tồn tại quan hệ lao động.
“Bởi lẽ tài xế xe công nghệ có thỏa thuận làm việc cho doanh nghiệp vận tải xe công nghệ; có trả lương (mặc dù 2 bên lựa chọn hình thức thanh toán tiền lương căn cứ vào kết quả công việc); và có sự điều hành giám sát (thông qua app do doanh nghiệp vận tải quản lý)” – nữ đại biểu phản ánh.
Từ lập luận trên, đại biểu Thuý nhấn mạnh, các đối tượng này cần được hưởng chính sách hỗ trợ tạo việc làm và bổ sung vào nhóm đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế nhằm ứng phó với rủi ro.
Chia sẻ góc nhìn về việc mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, đại biểu Trần Thị Hiền (Hà Nam) cơ bản tán thành với dự án luật.
Quang cảnh phiên làm việc sáng 22/11
Dù vậy, theo bà Hiền, việc ban hành Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 đã có những sửa đổi căn bản để mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc so với Luật năm 2006, mà qúa trình triển khai cần có những điều chỉnh và có thể cân nhắc để đảm bảo hơn tính khả thi khi mở rộng đối tượng tham gia.
Cụ thể, bà Hiền phản ánh, đối với nhiều dự án, công trình cụ thể ở các vùng sâu, vùng xa, vùng miền núi nơi ít có nhà máy, công ty, ít có điều kiện để có thể có người lao động làm việc dài hạn, khi triển khai người sử dụng lao động phải huy động lao động nông nhàn theo mùa vụ và theo quy định phải đóng bảo hiểm xã hội cho họ.
Mặc khác, việc tham gia cũng trên cơ sở mức lương không cao do chủ yếu làm các công việc giản đơn, lao động chân tay. Từ 03 đến 6 tháng khi dự án, công trình kết thúc thì người lao động lại quay trở về với công việc đồng áng thường ngày và gần như rất ít có cơ hội quay lại tiếp tục tham gia thị trường lao động để có thể đóng bảo hiểm xã hội, kể cả là tham gia tự nguyện.
Do đó, bà Hiền góp ý, Ban soạn thảo cần cân nhắc để có thể phân loại và quy định thêm một số điều kiện để cho phép trong một số trường hợp cụ thể nên trao quyền để người lao động được lựa chọn việc nhận tiền công bao gồm cả phần bảo hiểm xã hội để thu nhập được tốt hơn thay vì phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Dự thảo luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 6 đã bổ sung thêm 5 đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, gồm: Chủ hộ kinh doanh (có đăng ký kinh doanh); Người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố tương tự như đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã; Người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp tại công ty và công ty mẹ, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương.
Người lao động làm việc không trọn thời gian (người lao động làm việc theo chế độ linh hoạt) và trường hợp không giao kết hợp đồng lao động hoặc thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên phù hợp với Bộ luật Lao động năm 2019 cũng là những đối tượng được bổ sung tham giam bảo hiểm xã hội bắt buộc.