Đỉnh cao trong hành trình giành độc lập, thống nhất đất nước

Nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng 8 thành công (1945-2025), nhiều tờ báo lớn trên thế giới như Le Monde (Pháp), The Guardian (Anh), The New York Times (Mỹ), TASS (Nga), Xinhua (Trung Quốc)... đã có các bài viết đánh giá vai trò của Việt Nam trong lịch sử hiện đại, đồng thời phân tích sâu về Chiến dịch Hồ Chí Minh năm 1975 - cột mốc chói lọi trong lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc của Việt Nam.

Hãng thông tấn Nga TASS khẳng định: "Chiến dịch Hồ Chí Minh là minh chứng cho bản lĩnh chiến lược và năng lực tổ chức vượt trội của Quân đội Nhân dân Việt Nam. Đó không chỉ là thắng lợi quân sự, mà còn là thắng lợi mang tính lịch sử toàn diện, mở ra kỷ nguyên hòa bình, độc lập và thống nhất cho đất nước". Tờ Le Monde của Pháp viết: "Từ Cách mạng Tháng 8/1945 đến Chiến dịch Hồ Chí Minh năm 1975 là hành trình 30 năm không ngừng nghỉ của một dân tộc kiên cường. Việt Nam là biểu tượng điển hình của thế kỷ XX: Đấu tranh giải phóng dân tộc và chiến thắng các thế lực thực dân, đế quốc".

Báo The Guardian ngày 01/5/1975 đưa tin về thành công của Chiến dịch Hồ Chí Minh

Báo chí phương Tây không chỉ ca ngợi chiến thắng lịch sử, mà còn đặc biệt chú ý đến yếu tố chiến lược và tốc độ thần tốc của chiến dịch. Tờ The Guardian đánh giá: "Trong vòng chưa đầy 2 tuần, Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam đã làm chủ các tuyến đường huyết mạch, bao vây và tấn công vào Sài Gòn một cách gần như hoàn hảo về mặt quân sự. Đây là một trong những chiến dịch quân sự hiếm hoi trong lịch sử hiện đại kết thúc nhanh chóng với chiến thắng tuyệt đối". Báo này nhìn lại ngày 30/4/1975 đã kết thúc chiến tranh thông qua hồi tưởng của phóng viên Xuân Phương: "Việt Nam đã chiến thắng và đất nước được thống nhất. Sau chiến tranh, Việt Nam phải đối mặt với vô vàn khó khăn, bao gồm cả các biện pháp bao vây, cấm vận kinh tế, nhưng những cải cách từ năm 1986 đã thúc đẩy tăng trưởng nhanh chóng, biến TPHCM thành một đô thị sôi động". Nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước, báo này cũng có bài viết ca ngợi thành công vang dội của Chiến dịch Hồ Chí Minh, trong đó có đoạn thuật lại khoảnh khắc cuối cùng của cuộc chiến: "Việc đầu hàng được tuyên bố chỉ 90 phút sau cuộc di tản cuối cùng của quân Mỹ... Xe tăng Quân Giải phóng tiến vào Sài Gòn húc đổ cổng Dinh Độc Lập... Cuộc chuyển giao diễn ra trật tự đến bất ngờ".

Trong khi đó, tờ Deutsche Welle (Đức) nhấn mạnh vai trò lãnh đạo và tầm nhìn chiến lược của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Bộ Chính trị: "Chiến dịch được đặt theo tên Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ để tưởng nhớ vị lãnh tụ vĩ đại, mà còn thể hiện tính kế thừa tư tưởng chiến lược "lấy dân làm gốc", lấy chính nghĩa làm sức mạnh".

Hãng tin AP cũng có bài viết vào dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, mô tả giờ phút căng thẳng đến nghẹt thở và khoảnh khắc đặc biệt khi phóng viên của họ vẫn ở lại Sài Gòn vào thời khắc chấm dứt cuộc chiến. Kể về lúc "những lính thủy quân lục chiến Mỹ cuối cùng chen chúc lên trực thăng trên nóc tòa đại sứ để được đưa đi khỏi Sài Gòn", bài báo cho biết các phóng viên AP ở lại "nghe thấy tiếng dép cao su của Quân Giải phóng lên cầu thang bên ngoài Văn phòng AP, họ không hề ngạc nhiên và đã chuẩn bị tinh thần cho khả năng bị bắt hoặc giam giữ. Nhưng hai người lính trẻ bước vào mà không hề có dấu hiệu ác ý nào, các nhà báo vẫn tiếp tục được đưa tin".

Báo The Guardian đăng tấm ảnh của Hãng tin AP với chú thích: Xe tăng của Quân Giải phóng tiến vào Dinh Độc Lập ở Sài Gòn (nay là TPHCM) ngày 30/4/1975

Các tác giả cho biết một chi tiết thú vị về hoàn cảnh ra đời của tấm ảnh sau này trở thành biểu tượng được xuất bản trên toàn thế giới: "Mời họ lon Coca và chiếc bánh ngọt, Peter Arnett, George Esper, Matt Franjola bắt đầu hỏi về cuộc hành quân vào Sài Gòn. Trong khi những người lính ghi chép lại lộ trình trên bản đồ văn phòng, nhiếp ảnh gia Sarah Errington bước ra từ phòng tối và chụp lại bức ảnh". Hồi tưởng lại 13 năm đưa tin về cuộc chiến ở Việt Nam, Arnett nói: "Tôi chưa bao giờ nghĩ nó lại kết thúc như vậy! Một sự đầu hàng hoàn toàn sau vài giờ với cuộc gặp gỡ thân mật tại Văn phòng AP với sĩ quan Giải phóng có trang bị vũ khí, mặc quân phục... bên ly Coca ấm nóng và bánh ngọt".

Mặc dù không trực tiếp nhắc đến Chiến dịch Hồ Chí Minh nhưng tờ New Yorker có bài viết giúp làm rõ toàn cảnh kết thúc chiến tranh và nguyên nhân dẫn đến thắng lợi của Quân Giải phóng: "Mỹ đã thả xuống Việt Nam - đất nước có diện tích chỉ bằng bang New Mexico - số tấn bom gấp 3 lần quân Đồng minh đã ném xuống trong suốt Thế chiến II. Vào thời kỳ đỉnh điểm của cuộc ném bom, chúng ta phải trả giá 10 đôla cho mỗi đôla thiệt hại mà chúng ta gây ra. Chúng ta chẳng được gì cả... Mỹ đã can thiệp một cách độc đoán và phi pháp vào công việc của các quốc gia khác trong Chiến tranh Lạnh, nhưng không có gì làm tổn hại đến danh tiếng của chúng ta như Việt Nam... Vốn liếng chính trị mà chúng ta tích lũy được sau khi lãnh đạo liên minh chống Phát xít trong Thế chiến II và sau đó giúp tái thiết Nhật Bản, Tây Âu đã bị chúng ta "thiêu" sạch ở Đông Nam Á...".

Tấm ảnh của AP được xuất bản trên toàn thế giới chụp cảnh ba phóng viên: Matt Franjola (trái), Peter Arnett (phía sau) và George Esper (thứ hai từ phải qua) cùng 2 chiến sĩ và 1 cán bộ Quân Giải phóng vào ngày chính quyền Sài Gòn đầu hàng 30/4/1975

Nhiều bài viết cũng đề cập đến giá trị lịch sử lâu dài của Chiến dịch Hồ Chí Minh đối với hiện tại. Tân Hoa xã nhận định: "Thắng lợi năm 1975 là tiền đề cho công cuộc Đổi mới năm 1986 và sự trỗi dậy đầy ấn tượng của Việt Nam trong vai trò một quốc gia phát triển năng động ở Châu Á". Trong khi đó, tờ The New York Times viết: "Việt Nam hiện nay là một trong những quốc gia có tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh nhất thế giới. Điều đó không thể tách rời khỏi nền tảng lịch sử và tinh thần tự chủ mà các cuộc Cách mạng - đặc biệt là Chiến dịch Hồ Chí Minh - đã hun đúc nên".

Nhiều cây bút quốc tế cũng cho rằng trong bối cảnh thế giới hiện nay với nhiều xung đột, việc nhìn lại những bài học từ Việt Nam có ý nghĩa sâu sắc. Tờ Asia Times phân tích: "Việt Nam là ví dụ sống động về một dân tộc biết vượt lên hoàn cảnh, chuyển hóa đau thương thành động lực phát triển. Chiến dịch Hồ Chí Minh không chỉ là kết thúc của một cuộc chiến, mà là khởi đầu của một thời đại".