Một quy định nhiều bất cập
Theo doanh nghiệp vận tải, thời gian vừa qua, tài xế khó khăn bởi quy định xét nghiệm SARS-Cov-2 mỗi nơi mỗi kiểu. Sau khi doanh nghiệp phản ánh, UBND tỉnh Tiền Giang sửa chữa văn bản quy định xét nghiệm SARS-Cov-2 đối với tài xế chỉ cần test nhanh kháng nguyên thay vì xét nghiệm bằng phương pháp Realtime RT-PCR.
Trước đó, ngày 7-7, hàng loạt phương tiện vận tải chở hàng hóa phải ùn ứ trên địa bàn tỉnh Tiền Giang. Theo Công văn 3421/UBND-KGVX của UBND tỉnh Tiền Giang, từ 0 giờ ngày 7-7, người từ các địa phương ngoài tỉnh đến địa bàn tỉnh Tiền Giang hoặc người Tiền Giang đi các địa phương ngoài tỉnh quay về Tiền Giang phải có giấy xét nghiệm bằng phương pháp Realtime RT-PCR âm tính với Covid-19 còn thời hạn không quá 3 ngày kể từ ngày có kết quả xét nghiệm.
Giấy xét nghiệm PCR được sử dụng phải do cơ quan y tế của địa phương mà người đó cư trú hoặc nơi người đó đến làm việc, mua bán... trước khi đến địa bàn tỉnh Tiền Giang cấp.
Thế nhưng theo tài xế, giá xét nghiệm PCR đến 734 ngàn đồng/mẫu là quá cao so với thu nhập của họ. Mặt khác, để có kết quả xét nghiệm trên phải chờ đến 3 ngày. "Trong khi vận chuyển hàng hóa là nhu cầu cấp bách, tài xế chúng tôi lấy đâu ra thời gian và kinh phí để xét nghiệm PCR", một lái xe nói.
CSGT Công an TP.Cần Thơ hướng dẫn xe vận tải hàng hóa
Bên cạnh bất cập trong việc xét nghiệm, doanh nghiệp gặp phải khó khăn khi các địa phương không thống nhất thời gian của mẫu xét nghiệm. Đồng Tháp, An Giang, Tiền Giang... quy định giấy xét nghiệm SARS-CoV-2 có giá trị 3 ngày nhưng Bạc Liêu, An Giang quy định trong 24 giờ.
Doanh nghiệp vận tải cho rằng nhiều trường hợp tài xế khi đến trạm kiểm soát thì giấy xét nghiệm đã hết hiệu lực và buộc phải quay về nơi cư trú để làm lại giấy xét nghiệm mới. Đây là bất cập rất lớn trong khâu kiểm soát và quy định thời gian hiệu lực của giấy xét nghiệm âm tính SARS-CoV-2...
Còn tại TP.Cần Thơ thực hiện quy định đối với xe dịch vụ, chở hàng hóa thiết yếu từ các tỉnh, thành phố muốn được vào nội ô TP.Cần Thơ phải đảm bảo đó là xe vận tải hàng hóa, dịch vụ thiết yếu. Trường hợp này, Sở Giao thông và Vận Tải (GTVT) yêu cầu lái xe và người đi cùng khi đến các điểm kiểm soát dịch Covid-19 phải liên hệ các điểm test nhanh để thực hiện việc test kháng nguyên SARS-CoV-2 và trả phí theo quy định. Nếu kết quả dương tính sẽ bị cách ly theo quy định.
Bách Hóa Xanh cho rằng, từ ngày 10-7, dù toàn bộ xe hàng của nhà cung cấp Bách hoá Xanh ghi rõ "xe hàng thiết yếu", có đơn hàng hoặc QR Code thông hành nhưng vẫn gặp khó khăn khi vận chuyển hàng hóa về kho Thốt Nốt - Cần Thơ. Kho này phục vụ tới 200 siêu thị Bách Hóa Xanh tại khu vực Cần Thơ, Đồng Tháp, Kiên Giang, An Giang. Theo chủ cung ứng, phương án bổ sung tài xế trong tỉnh (có xét nghiệm âm tính) là vô cùng khó khăn. Bởi lẽ, Cần Thơ việc xét nghiệm rất khó khăn và phải chờ đợi lâu, đồng thời rất khó để thuê tài xế địa phương.
Việc mất thời gian tìm tài xế có thể dẫn đến tình trạng trì trệ, ùn tắc hàng hóa. "Rất nhiều nhà cung cấp của chúng tôi không thể chờ đợi vì hàng hóa sẽ hư hỏng đã phải quay trở về dẫn đến hàng thiết yếu không cung cấp được cho các siêu thị để phục vụ người dân trong mùa dịch. Các xe hàng chấp nhận chờ đợi bị trì trệ quá lâu dẫn đến hàng hóa hư hỏng, buộc chúng tôi phải hủy hàng tươi sống, gây thiệt hại lớn, ngay lúc khó khăn càng thêm khó khăn. Việc này cũng khiến giá đầu vào tăng cao, gây ảnh hưởng tới giá bán cho người dân" (đơn khẩn thiết của Bách Hóa Xanh).
Lực lượng thanh niên tình nguyện TP.Cần Thơ hỗ trợ tại chốt kiểm dịch Cần Thơ
Doanh nghiệp kêu cứu
Trước những bất cập trên, VASEP vừa có công văn gửi Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan, trình bày những bất cập lớn trong quy định về giấy chứng nhận xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2 cho các tài xế vận chuyển hàng hóa lưu thông qua các tỉnh ĐBSCL, TPHCM và ngược lại.
VASEP cho rằng, theo phản ánh liên tục của các doanh nghiệp (DN) hội viên tại khu vực ĐBSCL trong việc thực hiện quy định của các tỉnh, thành cũng như của Bộ GTVT về việc các tài xế vận chuyển hàng hóa phải có giấy xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2 còn hiệu lực.
"Việc này đang gây ùn tắc lớn tại lối vào nhiều tỉnh ở ĐBSCL và TPHCM, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất, kinh doanh nhất là với ngành hàng thủy sản (vận chuyển nguyên liệu tôm, cá, vận chuyển thành phẩm đông lạnh, thức ăn cho tôm cá...). Mặt khác, không thống nhất thời gian có giá trị của giấy xét nghiệm giữa các địa phương đã gây ra nhiều khó khăn và ách tắc trong việc vận chuyển hàng hóa phục vụ cho sản xuất và xuất khẩu khi mà tài xế, người vận chuyển có thể đến từ các tỉnh khác, thậm chí ở xa...", công văn ghi rõ.
Tình trạng xe ùn ứ tại các chốt kiểm dịch
VASEP đề xuất Bộ trưởng Bộ NN&PTNT có ý kiến đề xuất gấp với Thủ tướng Chính phủ để có các chỉ đạo, tháo gỡ kịp thời. Cụ thể: Thống nhất chỉ đạo, áp dụng đồng bộ giữa các bộ và các tỉnh, thành về thời gian cụ thể cho giấy xét nghiệm âm tính đối với SARS-CoV-2 có hiệu lực trong vòng 7 ngày.
Thống nhất việc áp dụng thực hiện test nhanh thay vì test RT - PCR trong kiểm soát người từ nơi khác tới, bao gồm cả tài xế; thực hiện test nhanh tại các điểm kiểm soát đối với các giấy xét nghiệm hết hiệu lực trong vòng 24 giờ nhằm giải quyết nhanh, tránh gây ách tắc giao thông và chất lượng của hàng hóa vận chuyển. Đưa nhóm tài xế xe vận chuyển hàng hóa vào danh sách ưu tiên được tiêm vaccine sớm nhất trong tháng 7-2021 ở tất cả các địa phương.
Trước đó, trong tháng 5 và tháng 6-2021, VASEP đã có các công văn kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép VASEP đại diện cho các DN thủy sản thành viên được đăng ký mua 500.000 liều vaccine, toàn bộ chi phí do VASEP cùng các DN thành viên đóng góp.
Bách Hóa Xanh đề xuất chính quyền TP.Cần Thơ hỗ trợ tạo điều kiện cho hàng hóa thiết yếu phục vụ người dân được thuận tiện, các cán bộ tại các trạm nên có những biện pháp linh hoạt để xe qua nhanh chóng hỗ trợ doanh nghiệp; đồng thời cũng đề nghị: "Tổng cục Đường bộ đề nghị các tỉnh, thành chỉ đạo các đơn vị, cơ quan chức năng có liên quan tạo điều kiện thuận lợi, tạo luồng xanh ưu tiên cho phương tiện vận chuyển đã có Thẻ nhận diện phương tiện được đi qua các chốt kiểm soát trong thời gian nhanh nhất. Loại hình vận chuyển được cấp Thẻ nhận diện phương tiện gồm xe ô tô từ các tỉnh khác vận chuyển hàng hóa thiết yếu, hàng hóa phục vụ sản xuất kinh doanh, hàng hóa đến các cảng, khu công nghiệp được lưu thông đi đến, đi qua TPHCM và ngược lại".
Theo chuyên gia y tế, nếu một người có kết quả xét nghiệm SARS-CoV-2 âm tính, sau đó thực hiện tốt các biện pháp phòng bệnh coi như trong một khoảng thời gian không bị nhiễm, giúp loại trừ phần nào nguy cơ cho cộng đồng. Đồng thời còn khẳng định họ không phải là nguồn bệnh lây sang người khác. Tuy nhiên, nếu bắt buộc mọi người ra vào tỉnh phải có giấy xét nghiệm âm tính là không cần thiết, gây tốn kém.
Quy định này chỉ nên áp dụng với người đến từ vùng có dịch, là các địa điểm được cập nhật trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Y tế. Kết quả xét nghiệm nhanh âm tính chỉ chứng nhận tại thời điểm lấy mẫu, người đó cơ bản không nhiễm SARS-CoV-2. Trường hợp lấy mẫu quá sớm, sau 1-2 ngày nhiễm SARS-CoV-2 có thể không phát hiện ra và không loại trừ trường hợp âm tính giả. Như vậy, nếu sau khi xét nghiệm, người dân tiếp tục di chuyển đến các vùng có dịch, thậm chí chủ quan không tuân thủ các nguyên tắc 5K thì vẫn có nguy cơ nhiễm bệnh như thường. Lúc này, giấy xét nghiệm SARS-CoV-2 âm tính sẽ không còn giá trị, nhất là trong bối cảnh biến chủng Delta có tốc độ lây lan và thời gian lây nhiễm rất nhanh, sẽ vô cùng nguy hiểm.