Buổi làm việc nhằm cụ thể hóa tinh thần Nghị quyết số 57 và Thông báo số 45 của Ban Chỉ đạo Trung ương, xác định vai trò tiên phong của TP.HCM trong phát triển kinh tế tri thức, khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm hàng đầu khu vực Đông Nam Á.
Tại buổi làm việc, đại biểu tập trung thảo luận việc hợp tác thành lập Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo TP.HCM (HCMC Innovation Hub) tại Đại học Quốc gia TP.HCM.
Theo GS.TS Nguyễn Thị Thanh Mai, Phó Giám đốc ĐHQG-HCM, việc xây dựng Trung tâm này là cần thiết để hình thành hạt nhân kết nối hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của TP.HCM và toàn vùng Đông Nam Bộ, liên kết các chủ thể theo mô hình “Ba Nhà - Một tầm nhìn - Một hành động, tích hợp ba nguồn lực của quốc gia: thể chế, tri thức, thị trường”.
GS.TS Nguyễn Thị Thanh Mai chia sẻ, ĐHQG-HCM mong muốn đồng hành cùng TP.HCM trong việc triển khai các định hướng lớn theo tinh thần Nghị quyết 98/2023/QH15 của Quốc hội và các nghị quyết mới của Trung ương như Nghị quyết 57, 59, 68, 71. Điều này sẽ giúp hình thành các chương trình nghiên cứu - ứng dụng gắn với những lĩnh vực chiến lược của Thành phố như trí tuệ nhân tạo, bán dẫn, năng lượng sạch, công nghệ sinh học, vật liệu mới, y tế thông minh và kinh tế tuần hoàn.
Toàn cảnh buổi làm việc
Về nguồn lực và cơ sở hạ tầng, GS.TS Nguyễn Thị Thanh Mai cho rằng hai bên có thể phối hợp phát triển các phòng thí nghiệm trọng điểm, trung tâm đổi mới sáng tạo liên kết ba nhà (Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp), qua đó chia sẻ nguồn lực nghiên cứu, cơ sở vật chất, dữ liệu và hạ tầng dùng chung. Đây cũng là cách để thu hút doanh nghiệp lớn, các tập đoàn đa quốc gia đến đầu tư, đồng thời tạo điều kiện đào tạo và bồi dưỡng nguồn nhân lực chất lượng cao ngay tại TP.HCM.
Để đưa Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo TP.HCM (HCMC Innovation Hub) vào vận hành hiệu quả, giải quyết các bài toán lớn, ĐHQG-HCM đề xuất 4 giải pháp trọng tâm hợp tác mang tính đột phá, tận dụng tối đa lợi thế của hai bên, cụ thể:
Phối hợp triển khai cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) trong triển khai các hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. ĐHQG-HCM đề xuất UBND TP.HCM, với thẩm quyền từ Nghị quyết số 98, cho phép thí điểm một cơ chế “nền tảng thử nghiệm chính sách" ngay tại HCMC Innovation Hub. Cơ chế này sẽ là chìa khóa để tháo gỡ các nút thắt về đầu tư mạo hiểm, sở hữu trí tuệ và thương mại hóa tài sản trí tuệ hình thành từ ngân sách.
Cùng với đó, vận hành hiệu quả mô hình “Ba Nhà" (Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp) theo tinh thần “đồng kiến tạo". Trên cơ sở phát huy kinh nghiệm ĐHQG-HCM đang được Trung ương giao thí điểm, chúng tôi để xuất một mô hình liên minh quản trị chặt chẽ: Nhà nước (UBND TP.HCM) giữ vai trò kiến tạo thể chế và đặt hàng các bài toán lớn; Nhà trường (ĐHQG-HCM) cam kết cung cấp giải pháp công nghệ lõi và nhân lực xuất sắc và Doanh nghiệp (tập đoàn dẫn dắt) tham gia đầu tư, tài trợ thiết bị và thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu, đưa đổi mới vào thực tiễn và lan tỏa giá trị ra thị trường.
GS.TS Nguyễn Thị Thanh Mai - Phó Giám đốc ĐHQG TP.HCM phát biểu tại buổi làm việc
Đồng thời, hình thành Quỹ Đầu tư Mạo hiểm Công nghệ cao (VC Fund) mang tầm vóc quốc tế. ĐHQG-HCM đề xuất một mô hình hợp tác công tư (PPP) để đồng sáng lập một Quỹ Đầu tư (Foundation/VC Fund), chuyên biệt cho các công nghệ lõi (AI, bán dẫn, công nghệ xanh). Quỹ này phải là một "thỏi nam châm” thu hút các quỹ đầu tư quốc tế và các “đại bàng” công nghệ toàn cầu, biến HCMC Innovation Hub thành một địa chỉ đầu tư uy tín trong khu vực.
Về hình thức hoạt động của HCMC Innovation Hub sẽ theo mô hình liên minh quân trị phối hợp giữa Nhà nước- Đại học-Doanh nghiệp. Cụ thể gồm 03 tầng cấu trúc: Tầng điều phối (Hội đồng Lãnh đạo cấp cao,Ban Điều hành, và Nhóm công tác). Hội đồng lãnh đạo cấp cao sẽ định hướng chiến lược, điều phối chính sách và nguồn lực; Ban điều hành sẽ xây dựng chương trình hành động, giám sát dự án trọng điểm; Nhóm công tác triển khai, đánh giá kết quả theo KPI quốc gia: về chỉ số đổi mới sáng tạo, chỉ số môi trường - xã hội - quản trị, tỉ lệ đầu tư cho R&D… Mô hình của HCMC Innovation Hub đảm bảo liên thông cộng hưởng tự vận hành, tương tự các cụm đổi mới sáng tạo quốc tế như Silicon Valley (Hoa Kỳ) hay One North (Singapore).
Tại buổi làm việc, đại diện doanh nghiệp chia sẻ, để mô hình Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo TP.HCM đạt hiệu quả đòi hỏi nhiều điều kiện, điều kiện tiên quyết là sự chung tay hành động từ cả ba nhà, cùng nhau hợp tác vì mục tiêu chung. Ngoài ra còn cần xây dựng cơ chế chính sách phù hợp, hạ tầng không gian; nguồn nhân lực, trong đó Đại học Quốc gia là trung tâm về nguồn nhân lực.
Thời gian qua Trung ương có rất nhiều cơ chế chính sách khuyến khích, hỗ trợ phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo. Tuy nhiên, TP.HCM cần nhiều hơn nữa các chính sách hỗ trợ làm bệ phóng, trong đó cần có các chính sách đầu tư chiến lược cho AI và công nghệ bán dẫn, phát triển nguồn nhân lực…
Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được phát biểu tại buổi làm việc
Phát biểu kết luận tại buổi làm việc, Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Văn Được nhấn mạnh, TP.HCM được Trung ương kỳ vọng sẽ tiên phong đối với việc hiện thực hóa tinh thần Nghị quyết 57.
Chủ tịch UBND Thành phố yêu cầu các cơ quan liên quan tiếp tục hoàn thiện Đề án Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo trên tinh thần sớm nhất. Đây được xem là nền tảng chiến lược cho việc phát triển và chuyển giao công nghệ, thương mại hóa kết quả nghiên cứu, đào tạo nhân lực chất lượng cao và thúc đẩy hợp tác công - tư nhằm huy động nguồn lực xã hội cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.
Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được nhấn mạnh, việc triển khai Đề án cần được thực hiện đồng bộ, thực chất và hướng tới kết quả cụ thể, góp phần đưa TP.HCM trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số hàng đầu khu vực vào năm 2030.
Quan điểm của Thành phố về Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo theo phương thức là một trung tâm “đa cực”. Trong đó, cực chính là Nhà nước, các trường đại học mà cốt lõi là Đại học Quốc gia TP.HCM, các doanh nghiệp, và các Trung tâm liên kết với nhau để tạo thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của khu vực phía Nam để tiến tới liên kết các khu vực trên cả nước.
Tuy nhiên, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được cho rằng việc hiện thực hóa mô hình này ít nhiều còn gặp khó khăn do sự thiếu kết nối, mỗi bên chưa tận dụng được ưu thế của nhau, dẫn đến lãng phí nguồn lực và hạ tầng. Do đó cần tăng cường liên kết chặt chẽ giữa Nhà nước, các trường đại học và doanh nghiệp, tận dụng thế mạnh của mỗi bên để tạo nên sức mạnh tổng hợp.