Tự nguyện nấu ăn miễn phí
Mỗi năm, cứ đến ngày giỗ Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực, mảnh đất xã Tân Bình (huyện Tân Trụ, tỉnh Long An cũ) nay là xã Nhựt Tảo (tỉnh Tây Ninh) trở nên nhộn nhịp lạ thường. Dòng người từ khắp nơi đổ về khu di tích để tưởng niệm người Anh hùng đã "vị quốc vong thân".
Bên cạnh không khí linh thiêng của buổi lễ, điều khiến bao khách thập phương cảm động nhất là hình ảnh người dân âm thầm góp tiền, gạo, công nấu ăn miễn phí suốt 3 ngày để phục vụ khách thập phương. Không ai bảo ai, không cần lời kêu gọi - tất cả như một thói quen, một truyền thống đẹp đã tồn tại qua nhiều thế hệ nơi vùng đất nghĩa tình này.
Dâng hương tưởng niệm tại đền thờ Nguyễn Trung Trực
Sáng sớm 30/10, con đường dẫn vào đình thờ Nguyễn Trung Trực (xã Nhựt Tảo) đã rộn ràng. Tiếng dao thớt, tiếng nồi niêu va chạm, tiếng cười nói hòa quyện trong mùi thơm của cơm mới, canh chua, thịt kho, mỳ xào, bánh xèo, tàu hũ (đều là món chay). Hàng chục gian bếp dã chiến được dựng lên bằng mái bạt, bàn gỗ, nồi niêu được mượn tạm từ nhà dân rộng hơn 400m2. Bên trong, các chị trung niên, những cụ già tóc bạc phơ, thanh niên lực lưỡng người rửa rau, người vo gạo, người nhóm lửa, chặt củi rồi nhóm bếp, chẳng ai phân công ai nhưng mọi thứ đều xuôi chèo mát mái.
Mồ hôi ướt áo, mặt đầy bụi than nhưng ai cũng nở nụ cười tràn đầy hạnh phúc. Cô Bảy Hường (SN 1967) - người đã gắn bó với "bếp ông Trực" suốt gần 20 năm, vừa đảo chảo mỳ thập cẩm vừa nói: "Mỗi năm tới ngày giỗ ông là tui nghỉ bán 3 ngày, về đây phụ nấu cơm. Ông Nguyễn Trung Trực hy sinh cho nước, cho dân mình. Tui chỉ góp chút công nhỏ để tưởng nhớ ổng, coi như trả ơn tiền nhân".
Lòng dân tạo nên sức mạnh cộng đồng
Hàng trăm học sinh, sinh viên tình nguyện từ các trường tham gia chia phần, sắp mâm. Các em làm rất nhanh nhẹn, lễ phép, xem đây như một dịp học hỏi về truyền thống yêu nước. Gần như ở vùng đất linh thiêng Nhựt Tảo ai cũng quen với việc "đến mùa giỗ ông" đi sớm, về muộn. Có người góp chục ký gạo, người đem bó rau, thùng mỳ, bình nước uống hoặc đơn giản là một buổi lao động phụ giúp.
Chú Tư Phước (SN 1966, chạy xe ôm) chia sẻ: "Tôi không giàu, nhưng năm nào cũng ráng góp chút tiền mua dầu ăn, nước tương, vài chục bó rau. Mấy ông, mấy bà trong xóm cũng vậy, ai có gì góp nấy. Không ai bắt buộc mà tự nguyện hết lòng". Phục vụ cho hơn 40.000 khách đến dự, sau đó dùng bữa cơm miễn phí, ngủ đêm là chuyện không hề đơn giản nhưng địa phương đã thực hiện tốt hơn mấy chục năm qua. Đằng sau mỗi phần cơm miễn phí là biết bao tấm lòng, dân Nhựt Tảo và 2 xã lân cận quan niệm rằng: "Giỗ ông Nguyễn Trung Trực không chỉ là cúng Anh hùng, mà là dịp nhắc con cháu nhớ nguồn cội, nhớ người có công với đất nước".
Hàng chục ngàn khách hành hương từ Cần Giuộc, Bến Lức, Đức Hòa, Cần Đước hay thậm chí tận Đồng Tháp, Vĩnh Long, Cần Thơ, Kiên Giang, Cà Mau, TPHCM... Dù người đông, nhưng không ai bị đói, bởi "bếp lòng dân" luôn đỏ lửa hồng tạo nên hương vị ấm áp. Tình cảm ấy lan tỏa khắp nơi. Không chỉ người lớn tuổi, mà thanh niên quê Tân Trụ ngày nào giờ cũng rất tự hào khi được góp phần trong lễ giỗ.
Họ coi đó như một trách nhiệm và là cơ hội để học bài học về lòng yêu nước và sự biết ơn. Nguyễn Trung Trực - người con của vùng đất Nam Bộ - không chỉ là biểu tượng của tinh thần quật cường mà còn là niềm tự hào của dân miền Tây. Ông từng lập chiến công "Hỏa hồng Nhật Tảo oanh thiên địa, kiếm bạt Kiên Giang khấp quỷ thần", rồi anh dũng hy sinh khi mới hơn 30 tuổi.
"Uống nước nhớ nguồn"
Người dân Tân Trụ tôn kính ông không chỉ vì những chiến tích oanh liệt, mà vì tấm lòng trung nghĩa, hy sinh vì dân. Nhiều người nói: "Ông Nguyễn Trung Trực không chỉ là Anh hùng của lịch sử, mà còn là người Anh hùng trong lòng dân". Cụ Nguyễn Văn Ngọt (82 tuổi, nhà ở gần đình thờ) xúc động kể: "Tôi coi ông như thân nhân của mình. Lúc nhỏ, má tôi dẫn đi coi cúng giỗ ông, lớn lên tới giờ tôi vẫn đi. Ông chết vì nước, dân mình nhớ ổng hoài là phải. Nay con cháu vẫn tiếp tục nấu ăn, lo lễ giỗ, vậy là mừng".
Theo Chủ tịch UBND xã Nhựt Tảo - Trương Minh Trí, mọi hoạt động đều xuất phát từ tấm lòng dân. Không có ngân sách lớn, không có nhà tài trợ chính, nhưng nhờ sự chung sức của bà con, mọi việc vẫn diễn ra chu toàn. Mỗi năm, lễ giỗ Nguyễn Trung Trực thu hút hàng chục ngàn lượt khách, nhưng ai đến cũng được ăn cơm, uống nước, nghỉ ngơi miễn phí. Từ bàn tay của những người nông dân, tiểu thương, học sinh, công chức hưu trí..., tất cả cùng góp vào một lễ hội thấm đẫm nghĩa tình. Không khí rộn ràng, nhưng đầy trang nghiêm. Ai ai cũng ý thức rằng đây không chỉ là lễ hội, mà còn là ngày tri ân vị anh hùng đã hiến dâng đời mình cho dân tộc. Người Tân Trụ không coi việc nấu ăn hay cúng giỗ là nghĩa vụ, mà là niềm tự hào. Nhiều gia đình truyền nhau suốt ba, bốn thế hệ cùng tham gia "bếp ông Trực". Con cháu lớn lên dù đi xa, vẫn cố gắng trở về mỗi dịp tháng 8 âm lịch để góp một tay.
Ba ngày giỗ ông Nguyễn Trung Trực ở Tân Trụ không chỉ là dịp để tưởng nhớ vị Anh hùng dân tộc, mà còn là ngày hội của lòng dân. Những gian bếp đỏ lửa, những bữa cơm chan chứa nghĩa tình, những nụ cười nồng hậu - tất cả làm nên hình ảnh đẹp đẽ về con người Long An hiền hòa, trọng nghĩa, thủy chung. Tình cảm người dân huyện Tân Trụ (Long An cũ) dành cho Nguyễn Trung Trực không ồn ào, không khoa trương. Nó nằm trong từng nồi cơm chia sẻ, từng giọt mồ hôi trên bếp lửa, từng tấm lòng tự nguyện vì nghĩa lớn. Và có lẽ, ở nơi linh thiêng nào đó, vị Anh hùng Nguyễn Trung Trực vẫn đang mỉm cười, bởi hơn 150 năm sau khi ông ngã xuống, lòng dân Tân Trụ vẫn hướng về ông - như hướng về ngọn đuốc bất diệt của tinh thần yêu nước Việt Nam.
Thành công của 3 ngày giỗ vị Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực phải kể đến những chiến công thầm lặng của lực lượng Công an, Quân sự ở địa phương, kể cả cấp tỉnh hỗ trợ. Giúp dân thuận tiện khi đi lại, ăn uống, nghỉ ngơi về đêm, tất cả mọi sinh hoạt đều được từng CBCS, lực lượng an ninh trật tự cơ sở đảm trách đều hoàn thành rất tốt. Suốt thời gian này, trong và ngoài khu vực tổ chức sự kiện trọng đại đều không phát hiện vụ việc liên quan an ninh trật tự. "Đây là nhiệm vụ phức tạp, nhưng anh em phối hợp đồng bộ góp phần ổn định chung cho địa phương", đại diện Công an xã Nhựt Tảo chia sẻ.