(CATP) Tiến sĩ, Thiếu tá Võ Tấn Lập - Phó trưởng Khoa Cảnh sát hình sự, Đại học (ĐH) Cảnh sát Nhân dân TPHCM - đã chia sẻ và hướng dẫn về phương pháp giúp nhận diện các chiêu trò lừa đảo tinh vi. Kỹ năng này sẽ giúp người dân và sinh viên (SV) giảm thiểu rủi ro, tăng cường khả năng tự bảo vệ.
Ngày 14/10/2024, Viện Công nghệ Blockchain và Trí tuệ Nhân tạo ABAII, Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA) cùng Văn phòng Liên hợp quốc về phòng, chống (PC) ma túy và tội phạm (UNODC) đã phối hợp tổ chức Chương trình tập huấn "Nâng cao nhận thức về an ninh mạng và phòng, chống lừa đảo trong bối cảnh chuyển đổi số" tại Trường ĐH Luật TPHCM cho hơn 300 SV.
Phát biểu khai mạc, Phó giáo sư - Tiến sĩ Trần Việt Dũng, Phó hiệu trưởng ĐH Luật TPHCM, cho biết không chỉ tập trung vào trang bị kiến thức chuyên môn mà nhà trường rất chú trọng nâng cao kiến thức, kỹ năng tự bảo vệ thông tin cá nhân và PC lừa đảo trên không gian mạng, giúp các SV vững vàng hội nhập trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra sâu rộng, mạnh mẽ như hiện nay. Chia sẻ về thực trạng này, bà Nguyễn Thị Như Trang - cán bộ Chương trình quốc gia về tội phạm mạng, UNODC Việt Nam - cho biết, tình trạng tội phạm mạng đang gia tăng ở mức độ đáng lo ngại và có xu hướng lợi dụng công nghệ cao khiến người dân nói chung và các SV khó nhận biết các tình huống lừa đảo. Bà Trang cũng dẫn chứng 24 hình thức lừa đảo phổ biến trên không gian mạng được Cục An toàn thông tin - Bộ Thông tin và Truyền thông công bố, phủ rộng ở hầu hết các lĩnh vực, đối tượng, từ đơn giản như trúng thưởng online, giả mạo cán bộ thuế, cán bộ công an, đến phức tạp như deepfake (video giả mạo gương mặt, giọng nói chất lượng cao...) và chia sẻ những tình huống SV thường gặp phải để cảnh báo về nguy cơ lừa đảo cũng như cách thức tự bảo vệ mình trong bối cảnh hiện nay.
Thiếu tá Võ Tấn Lập (người đầu tiên từ trái sang) tại buổi tập huấn
Theo ông Trần Huyền Dinh - Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech của Hiệp hội Blockchain Việt Nam, với tính thanh khoản toàn cầu, tài sản mã hóa (TSMH) đang trở thành mục tiêu được quan tâm của các đối tượng lừa đảo trên mạng. Chỉ riêng năm 2023, Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) ghi nhận hơn 69.000 khiếu nại liên quan đến lừa đảo TSMH, với thiệt hại lên đến 5,6 tỉ USD, tăng 45% so với năm trước; trong đó, các hình thức lừa đảo đầu tư chiếm 71% tổng thiệt hại với 3,96 tỉ USD. Những hình thức khác như lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật, rò rỉ dữ liệu cá nhân, tống tiền, lừa đảo tình cảm và mạo danh chính phủ cũng gây thiệt hại đáng kể.
Cũng theo ông Dinh, công nghệ deepfake đang trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực cho tội phạm công nghệ cao, giúp chúng giả mạo danh tính một cách thuyết phục khiến nạn nhân dễ dàng bị lừa, dẫn đến tổn thất tài chính nghiêm trọng. Chia sẻ về giải pháp, ông Dinh cho biết việc đầu tiên các nạn nhân cần làm là dừng lại, tránh vì tiếc tiền nên càng cố gắng đầu tư thêm với hy vọng có thể lấy lại toàn bộ số tiền đã bỏ ra. Bên cạnh đó, các nạn nhân cần báo cơ quan chức năng và có thể gửi báo cáo về ChainTracer - chương trình truy vết và phân tích các giao dịch tài sản mã hóa (TSMH) có dấu hiệu lừa đảo - do Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VN) xây dựng, triển khai nhằm cảnh báo và hỗ trợ các nạn nhân lừa đảo.
Hôm 14/10/2024, Viện ABAII đã tặng 30 suất học bổng, trị giá 30 triệu đồng, gồm 30 tài khoản học trực tuyến MasterTeck cho các SV. Nền tảng học trực tuyến hàng đầu VN, cung cấp hơn 300 khóa học về Blockchain và AI, tập trung vào 24 ngành nghề hấp dẫn cùng các chứng chỉ quốc tế từ những tổ chức uy tín: CompTIA, EC-Council, PECB và chứng chỉ NFT của Viện ABAII này sẽ giúp SV nâng cao kỹ năng, kiến thức thực tế và tạo cơ hội tiếp cận trực tiếp với các doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực Blockchain, AI, giúp mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp trong thời đại số.
Kể từ khi ra mắt năm 2022, ChainTracer đã hỗ trợ thu hồi hơn 2 triệu USD từ các vụ lừa đảo tại VN, cung cấp hơn 50 báo cáo cho các nạn nhân và cơ quan chức năng để hỗ trợ công tác điều tra. Ông Dinh nhấn mạnh: "ChainTracer không chỉ giúp phát hiện sớm các hành vi gian lận mà còn tăng cường tính minh bạch trong giao dịch, góp phần bảo vệ người dùng và xây dựng hệ sinh thái blockchain an toàn hơn".
Tiến sĩ Trần Thanh Thảo và Thạc sĩ Lê Trần Quốc Công của Trường ĐH Luật TPHCM đã phân tích các quy định luật pháp quốc tế và VN liên quan đến tội phạm mạng, đặc biệt là các hành vi lừa đảo TSMH. Bà Vũ Thu Hồng - cán bộ chương trình Phụ nữ, Hòa bình và An ninh, UN Women Việt Nam - trình bày về những thách thức như quấy rối, đe dọa trực tuyến mà phụ nữ và trẻ em đang phải đối mặt trong không gian mạng.
Cũng trong chương trình tập huấn, Tiến sĩ - Thiếu tá Võ Tấn Lập - Phó trưởng Khoa Cảnh sát hình sự - ĐH Cảnh sát Nhân dân TPHCM, đã chia sẻ và hướng dẫn các phương pháp giúp nhận diện chiêu trò lừa đảo tinh vi khi gặp phải các tình huống đáng ngờ. Thời gian qua, hiện nay cũng như thời gian tới, mọi người cần nâng cao nhận thức để phòng ngừa những chiêu trò lừa đảo trên không gian mạng. Không những lừa đảo số tiền lớn, mà trường hợp lừa đảo bằng cách giao hàng shipper chỉ vài chục ngàn đồng cũng đã xảy ra... Thiếu tá Lập nhấn mạnh: "Việc nắm vững các hành vi lừa đảo sẽ giúp người dân và SV giảm thiểu rủi ro, tăng cường khả năng tự bảo vệ".