Bà Tôn Nữ Thị Ninh:
Thời gian công tác tại Bỉ, tôi có làm được một số việc hữu ích. Một trong những điều đó là tổ chức Tuần lễ Việt Nam (3 tuần) năm 2001, tạo được tiếng vang tốt đối với dân Bỉ và những người châu Âu làm việc tại Bruxelles, thủ đô châu Âu và với bà con Việt kiều. Bên Bỉ có 2 cộng đồng ngôn ngữ chính: Pháp và Hà Lan nên tôi triển khai ở 3 nơi: Gand, Liège, thủ đô Bruxelles. Tôi tôn trọng thực tế ba vùng nên họ rất ấn tượng.
Đặc biệt, cái khó lúc đó là không có tiền để triển khai. Vì vậy, tôi thuyết phục các đoàn tham gia tự túc tối đa kinh phí, thiếu cái gì thì tôi vận động thêm bạn bè Bỉ hỗ trợ. Tại Liège, tôi đã vận động thành công để Việt Nam trở thành khách danh dự trong hội chợ thương mại, vận động bà con Việt kiều đến rất đông, có tài xế lái xe đưa doanh nhân, người mẫu, múa rối... tham gia các hoạt động, họ thích lắm. Có những Việt kiều định cư ở những thành phố khác nhau, cũng nhờ cơ hội này mà có dịp gặp gỡ, nên không khí rất vui vẻ, đầm ấm.
Ban đầu cũng có vài hoạt động phản đối yếu ớt, nhưng đến cuối ngày thì họ “chịu không thấu” với tình cảm thật đối với quê hương đất nước, nên đã rủ nhau vào ăn phở, tham quan. Rồi họ nhận xét “làm đại sứ như bà này thì cũng được”. Còn ông Đại sứ Bỉ đầu tiên tại Việt Nam thì nói vui: “Bà Ninh đã đặt lại Việt Nam trên bản đồ châu Âu”.
Việc tìm mua được trụ sở khang trang, giá rẻ cho Đại sứ quán Việt Nam tại Bỉ cũng khiến tôi rất vui. Năm 2000 nhận thấy trụ sở của đại sứ quán quá khiêm tốn, không xứng tầm với vị thế đất nước, nhất là ở một nơi được mệnh danh là “thủ đô của châu Âu”, nên tôi xin ý kiến ở nhà rồi nhờ một kiến trúc sư người Việt tìm được tòa nhà 1.050m2 có vườn nhỏ, vốn là tòa đại sứ Nhật, rất đẹp, treo giá bán 1,5 triệu USD. Quan hệ Nhật - Việt tốt đẹp khiến cho việc đàm phán rất thuận lợi, cuối cùng tòa nhà được mua lại với giá 1 triệu USD, rất rẻ so với tòa nhà đẹp đẽ, sang trọng này, nhất là trong hoàn cảnh tài chính nước ta lúc đó còn eo hẹp.
Sau đó, tôi về nước gặp các họa sĩ nổi tiếng xin tranh để treo tại sứ quán. Có nhiều họa sĩ ủng hộ, nhưng cũng có trường hợp cho biết, nguyên tắc của họ là không tặng tranh, chỉ bán, vì thế họ yêu cầu tôi ký giấy cho... “mượn tranh vô thời hạn”. Tòa nhà này được Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Dy Niên nhận xét lúc khánh thành là “ngôi nhà Việt Nam đẹp nhất” ở nước ngoài lúc bấy giờ.
Có một kỷ niệm khó quên nữa với tôi là lần đón Tổng bí thư Lê Khả Phiêu tới thăm. Lần đó tổng bí thư chính thức thăm Ý, nhưng lại đột xuất có kế hoạch đến thăm và chào xã giao Chủ tịch Ủy ban châu Âu, trụ sở tại Bruxelles. Khi tôi nhận lệnh đón đoàn thì chỉ còn hơn 24 tiếng để chuẩn bị, đó là lần đầu tiên tôi mất ăn mất ngủ, bởi khó khăn nhất là về vấn đề bảo đảm an ninh và lễ tân cho đoàn. Khi tôi liên hệ với Bộ Ngoại giao Bỉ thì được trả lời: “Đây là chuyến làm việc với EU, không phải với Chính phủ Bỉ, nên chúng tôi không thể khởi động bộ máy an ninh và lễ tân vào việc này được. Ở đây thiếu gì vua chúa đi chơi ghé qua, chúng tôi không thể lo hết. Chỉ khi nào họ thăm chính thức Bỉ thì chúng tôi mới bảo vệ an ninh và bố trí lễ tân”.
Còn viên chức Ủy ban châu Âu thì nói: “Phạm vi bên ngoài trụ sở thì chúng tôi cũng chỉ là khách của Bỉ thôi, không can thiệp và bảo vệ được, nên bà phải bàn với Bỉ”. Lúc này tôi nhớ đến người bạn thân là Bộ trưởng Quốc phòng của Bỉ, nên tìm cách liên hệ. Tôi điện cho ông chánh văn phòng thì biết bộ trưởng đang đi thăm Mỹ, khó khăn lắm mới nối máy được với ông. Lúc này tôi phải dựa vào mối quan hệ cá nhân, nhờ ông giúp cho tình huống nan giải của mình.
Ông suy nghĩ rồi bảo tôi cứ lên kế hoạch là trong chương trình của đoàn có Bộ trưởng Quốc phòng Bỉ tới chào xã giao Trưởng đoàn Việt Nam, để ông có lý do dặn chánh văn phòng khởi động bộ máy an ninh bảo vệ đoàn (kế hoạch chào xã giao này chỉ trên giấy thôi). Tôi lập tức đưa vào chương trình đoàn có mục song phương này và gửi sang cho Bộ Ngoại giao Bỉ. Nhờ đó, mọi việc diễn ra tốt đẹp khi đoàn của tổng bí thư tới. Đây cũng là bài học lợi hại trong hoạt động ngoại giao, khi phải tạo dựng tốt những mối quan hệ cá nhân, để có thể thành công trong công việc.